دانلود مقاله کودک آزاری فایل ورد (word)
دانلود مقاله کودک آزاری فایل ورد (word) دارای 56 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله کودک آزاری فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله کودک آزاری فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن دانلود مقاله کودک آزاری فایل ورد (word) :
کودک آزاری
مقدمه:
کودک آزاری رفتاری است که بصورت آگاهانه و ناآگاهانه توسط بزرگسالان نسبت به کودکان انجام می شود.خشونت نسبت به کودکان یک نمونه اشکار از ارتباط غیر طبیعی بین والدین و کودک و مراقبت کنندگان آنان است که بالاخره منجر به صدمات غیر قابل جبران به جسم، احساسات ، عواطف و ابعاد روانی او می گردد. به منظوربررسی اعمال خشونت والدین و تاثیر آن بر پرخاشگری کودکان این مطالعه انجام شد.
بدرفتاری با کودکان از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. یعنی کودکانی که مورد بدرفتاری قرار می گیرند ، خود در آینده والدینی بدرفتار می شوند. با توجه یافته های پژوهش حاضر و شیوع نسبتا بالای خشونت نسبت به کودکان و پیامدهای آن از جمله پرخاشگری کودکان که خود منجر به اسیبهای عمدی و غیر عمدی بسیاری می گردد، اجرای برنامه های آموزشی برای خانواده ها می تواند در جهت کاهش خشونت موثر واقع شود.
معضل دیگر،کودکان خیابانی مقوله یی است که در حال حاضر اکثر کشورها به خصوص کشورهای آسیایی را درگیر کرده است و اینان کودکانی هستند که به دلایل مختلفی چون فقر، طلاق، مهاجرت، شیوه های تربیتی خانواده، اختلالات جسمی و روانی و; در خیابان ها رها شده اند. اصطلاح کودک خیابانی برای نخستین بار در سال 1815 به وسیله «مای هو» در انگلیس به کار برده شد و بعد از سال 1979 در امریکا مصطلح شد و بعدها در کشورهای دیگر هم رواج یافت.
ساده مثل کودک‌آزاری
هرگونه آسیب جسمی یا روانی، سواستفاده جنسی یا بهره‌کشی و عدم رسیدگی به نیازهای اساسی افراد زیر 18 سال توسط دیگر افراد و به صورتی که غیرتصادفی نباشد، کودک آزاری تلقی میشود. کودک آزاری به سه دسته مهم تقسیم میشود : کودک آزاری جسمی به هر عملی که منجر به آسیب عمدی جسمی کودک شود گفته میشود. آزار جنسی، درگیر نمودن کودک در فعالیت‌هایی است که منجر به ارضا جنسی افراد بزرگسال میشود.
غفلت یا بی‌توجهی سومین دسته است که معمولا در خانواده‌های کم‌درآمد مشاهده میگردد. غفلت عبارتست از اهمال و غفلت والدین از تامین نیازهای اساسی کودک که برای بهتر زیستن او ضروری هستند. بی‌توجهی جسمانی به تاخیر در مراقبت بهداشتی، ترک، اخراج، مراقبت گسیخته، سرپرستی ناکافی، بی‌پروایی و بی‌ملاحظگی نسبت به امنیت و رفاه کودک گفته میشود. بی‌توجهی عاطفی شامل مهرورزی و عاطفه ناکافی، سواستفاده افراطی یا مزمن از همسر در حضور کودک یا سواستفاده از داروها و الکل در حضور او و مواجهه او با رفتارهای ناسازگارانه اطلاق میشود.
بحث‌هایی که بر سر تعاریف و حدود کودک آزاری درمیگیرد به طور کامل خودش را در قوانین ایران نشان میدهد. طبق ماده 7 قانون ماده 59 قانون مجازات اسلامی و ماده 109 قانون مدنی، تنبیه توسط والدین به منظور تادیب و تربیت طفل در صورتی که متعارف باشد جرم تلقی نمی‌شود. سال‌هاست که بین کارشناسان حقوقی، جامعه‌شناسان و فعالان اجتماعی بر سر حد تادیب بحث درمیگیرد اما تا کنون قانون جواب قانع‌کننده‌ای به این مساله نداده‌است.
با توجه به اینکه یکی از مهمترین منابع قانون در ایران شرع است مراجع عظام هم در پاسخ به یک استفتا نظر خود را درباره کودک‌آزاری اعلام کردند. آیت‌الله العظمی سیستانی تنبیه بدنی را جایز ندانسته مگر این که تادیبی که لازم است متوقف بر آن باشد و در این صورت پدر یا کسی که از سوی او مجاز است می‌تواند به نحوی که موجب سرخ یا کبود شدن نباشد کودک را بزند ولی به احتیاط واجب نباید از سه ضربه سبک تجاوز کند
و به هر حال اگر موجب سرخی یا کبودی شد دیه دارد حتی اگر از سوی پدر باشد و به احتیاط واجب زدن به هر نحو باشد پس از سن بلوغ جایز نیست. او در پاسخ به سوالی که آیا می‌توان کودک را از سرپرستی پدر و مادر کودک‌آزار که در مراجع قانونی به اثبات رسیده است خارج کرد؟ گفته است اگر حاکم شرع تشخیص دهد که پدر و مادر از نظر حفظ سلامتی کودک مورد اطمینان نیستند می‌تواند آنها را از حق حضانت و سرپرستی کودک محروم کند. در خصوص مجازات پدر و مادر آزاردهنده هم گفته شده که اگر آزار آنها مستلزم دیه باشد باید بپردازند بلکه در مواردی قصاص نیز در مورد مادر اجرا میشود.
آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی نیز در این باره گفته است که کودک آزاری در شرع اسلام جایز نیست و هرگاه پدر یا مادری مرتکب چنین کاری شوند حاکم شرع می‌تواند آنها را تعزیر کند و اگر کاری باشد که منتهی به فوت یا نقص عضو یا جراحتی گردد ، دیه دارد ولی تنبیه‌های جزئی و مختصر که هیچ‌گونه اثری روی بدن نگذارد آن هم در صورت ضرورت ،مانعی ندارد و چه بهتر که از آن هم صرف نظر شود و از طریق تشویق و محبت اقدام به تربیت شود.
آیت‌الله العظمی صانعی اعتقاد دارد در راستای ادب و تربیت کودکان توسط والدین تنها اذن حداکثر پنج ضربه و یا شش ضربه نه زیادتر آن هم با انحصار راه تربیت به آن و در مسیر جلوگیری از فساد اخلاقی و ارتکاب کارهای ناشایست و به شرط اینکه ضربه به طور سخت و موجب زخم شدن و یا تغییر رنگ پوست نباشد اجازه داده شده. وی در مورد مجازات والدین این‌گونه فتوا داده است که بعنوان دفع منکر و آزار و اذیت نه تنها جایز است بلکه واجب می‌باشد لیکن به هر حال باید و به هر نحو ممکن آنها را وادار به عمل تکلیف واجب حضانت و تربیت نمود تا هم به تکلیف و وظیفه واجب خود عمل نمایند و هم بار، و زحمت فرزند داری که آنها سبب آن بوده‌اند به عهده دیگران نیفتد.
آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی هم حد شرعی تنبیه اولاد را آن اندازه‌ای دانسته که موجب دیه نباشد آن هم در صورتی که اولاد بدون آن تنبیه تربیت نشود و بیش از آن اندازه موجب دیه بر پدر و مادر میشود و موارد مختلف است ،ممکن است در بعضی از آنها قصاص باشد. حکم شرعی والدینی که بچه را بیشتر از حد شرعی تنبیه مذکور در فوق ، اذیت میکنند، قهرا مراتبش مختلف است در بعضی از موارد موجب دیه و در بعضی از موارد موجب قصاص میشود.
با مجاز دانسته شدن تنبیه به صورتی که شامل چند ضربه و بدون آثار صدمه‌دیدگی باشد شاید بتوان راحت‌تر در مورد حدود تنبیه در ایران تصمیم گرفت. هرچند که معمولا موارد خفیف این چنینی اصلا گزارش نمی‌شوند که مورد بررسی قرار بگیرند.
کودک آزاری چیست وبه چه رفتارهایی گفته میشود ؟
کودکان به علت ویژگیهایی که از نظر سنی دارند بسیار آسیب پذیر هستند و نیاز به حمایت و مراقبت ما دارند . اما گاهی بزرگسالان به دلایل مختلف به جای حمایت و مواظبت از کودکان ، آنها را مورد آزار قرار میدهند .
کودک آزاری شامل رفتارهایی است که توسط افراد بزرگسال نسبت به کودکان صورت میپذیرد و به نوعی به سلامت جسمی و روانی کودک آسیب میرساند . رفتارهایی که به صورت تصادفی انجام میشوند(مثل تصادف با اتومبیل ) شامل کودک آزاری به حساب نمی آیند .
کودک آزاری چگونه صورت میگیرد ؟
1- کودک آزاری جسمی : رفتارهایی که به جسم کودک آسیب میزند . مانند کتک زدن ، سوزاندن ، مجروح کردن ، شکستن و;.
2- کودک آزاری روانی :رفتارهایی که به سلامت روانی کودک آسیب میرساند مانند توهین کردن ، ترساندن ، تحقیر کردن ، تبعیض و;.
3- بی توجهی و غفلت : توجه نکردن به نیازهای اساسی کودک مانند تغذیه ، بهداشت ، پوشاک ، آموزش و;
4- سوء استفاده : استفاده از کودکان در ارتباط با مواد مخدر ، واداشتن آنها به کارهای دشوار ، سوء استفاده جنسی و;
چرا کودکان مورد آزار قرار میگیرند ؟
1- نا آگاهی والدین : گاهی والدین یا افراد دیگر که به کودکان آزار می رسانند ، نمی دانند که رفتار آنها کودک آزاری است . و این گونه رفتار ها را عادی و معمولی می انگارند .
2- مشکلات اقتصادی : فقر باعث کیشود که کودکان از دسترسی به نیازهای اساسی خود مانند آموزش ، بهداشت ، تغذیه و; محروم شوند و یا والدین به علت فشارهای مالی با رفتارهایی مانند پرخاشگری ، خشونت ، بی توجهی و; کودکان را مورد آزار قرار دهند .
3- اعتیاد : به علت خصوصیاتی که در افراد معتاد ایجاد میگردد مانند پرخاشگری ، بی مسئولیتی ، کاهش عواطف و ;. سبب میشود که کودکان مورد آزار به ویژه از نوع سوء استفاده قرار گیرند .
4- بیماری های روانی : در صورتی که والدین به بیماریهای روانی مبتلا باشند ، با رفتارهایی مانند تند خویی ، خشونت ، ناسازگاری ، بی توجهی و; سبب آزار کودکان میشوند
5- مشکلات خانوادگی : مشاجرات شدید و طولانی والدین ، جمعیت زیاد خانواده ،شیوه های تربیتی نامناسب ، در برخی موارد وجود ناپدری و نا مادری و; سبب میشود که کودکان مورد آزار قرار بگیرند .
6- مشکلات کودکان : کودکانی که مشکلات نسبتا شدید و پایدار دارند بیشتر از سایر کودکان مورد آزار قرار میگیرند . مانند کودکانی که دچار بیماریهای جسمی مزمن و طولانی مدت یا مشکلات رفتاری از قبیل پرخاشگری ، بی قراری ، بیش فعالی ، اظطراب ، شب ادراری و; هستند به علت مشکلاتی که برای بزرگسالان ایجاد میکنند و نیز به سبب نا آگاهی والدین ، اغلب مورد آزار جسمی و روانی قرار میگیرند .
7- مشکلات مدرسه : مشکلاتی که در مدرسه برای دانش آموزان ایجاد میشود مانند انتظار بیش از حد ، ندیدن تفاوتها ، ایجاد اظطراب ، ترس و رقابتهای شدید ، تبعیض ، تنبیه بدنی ، تحقیر و توهین و; سبب آزارهای جسمی و روانی کودکان میشوند.
چگونه می توانیم کودک آزاری را کاهش دهیم ؟
1- کودکان را بهتر و بیشتر بشناسیم :شناخت کودکان و نیازهای آنها سبب میشود که رفتار بهتری نسبت به آنها داشته باشیم .برای این کار میتوانیم از روشهای مختلف مانند خواندن کتابهای مناسب ، شرکت در کلاسهای آموزشی ، مشورت کردن با افراد آگاه در این زمینه و; استفاده کنیم .
2- علت کودک آزاری را بشناسیم: کودک آزاری مانند هر رفتار دیگری علتی دارد . سعی کننیم علت آنرا پیدا کنیم و با بر طرف کردن آن ، کودک آزاری را کاهش دهیم.
گاهی ممکن است برخی مشکلات را نتوانیم از بین ببریم ، در آن صورت پذیرفتن آن بهتر از آزار دادن کودک است .
3- از دیگران کمک بگیریم : کمک گرفتن و مشورت کردن نشانه هوشیاری و آگاهی است ، نه ناتوانی . برای کاهش مشکلات خود می توانیم از مراکز مشاوره حضوری ، تلفنی ، سازمانهای غیر دولتی ، افراد آگاه و; کمک بگیریم .
4- آرامش خود را حفظ کنیم : زندگی همیشه با مشکلات همراه است ، سعی کنیم خشم خود را کنترل کرده و برای مشکلات چاره جویی نماییم .بسیاری از کودک آزاری ها در شرایطی انجام میگیرد که والدین قادر به کنترل خشم خود نیستند ، کنترل خشم ، آموختنی است و میتوانیم با تمرین بر خشم خود غلبه نماییم.
کودک آزاری چه زیانهایی برای کودک بهمراه دارد؟
کودکی دوران رشد و شکل گیری شخصیت انسان است . انواع کودک آزادی در این سالهای حساس و مهم ، به رشد و سلامت کودک آسیب جدی میرساند . کودکان آزار دیده در همه جنبه های رشد مانند رشد جسمی ، ذهنی ، روانی و اجتماعی با مشکلات و نارسای های فراوانی روبرو خواهند شد . بررسی های انجام شده نشان میدهد بسیاری از انسانهایی که در دوران کودکی قربانی آزار و بد رفتاری بوده اند در بزرگسالی خود به آزار کودکان پرداخته اند و این یکی از بزرگترین زیانهای کودک آزاری است که سبب تداوم آن میگردد .
چگونه میتوانیم از کودک آزاری پیشگیری کنیم ؟
پیشگیری همیشه بهتر ، آسانتر و سریعتر از درمان است . برای پیشگیری از کودک آزاری می توانیم از راهکارهای زیر استفاده کنیم:
1- دقت در ازدواج و تشکیل خانواده ، خودداری از ازدواج های تحمیلی ، ناشناخته، شتابزده و ازدواج در سنین پایین .
2- توجه به تنظیم خانواده و تعداد مناسب فرزندان
3- افزایش آگاهی خود در زمینه پرورش فرزندان و شیوه های مناسب رفتار با آنها .
4- پذیرش مسئولیت ها و انجام وظایف خود به عنوان پدر ، مادر ، سرپرست و ; نسبت به کودکان
5- آشنایی با حقوق و نیازهای اساسی کودکان .
6- توجه به سلامت جسمی و روانی خود و کاهش فشارهای عصبی و مشکلات رفتاری خود که سبب کودک آزاری میشود .
7- تقویت روحیه کمک گرفتن هنگام برخورد با مشکلات و آشنایی با مراکز حمایتی ، امداد در مورد کودکان و خانواده ها.
کودک‌آزاری نیمی از خشونت‌های خانگی را تشکیل میدهد
“هر وقت او به خانه ما مى آمد من فرار مى کردم و گوشه پذیرایى پنهان مى شدم. او همیشه مرا با لگد کتک مى زد و یکبار به قدرى به سر من ضربه وارد کرد که دیگر نمى توانستم سر پا بایستم و خوابیدم. وقتى از خواب بیدارشدم نمى توانستم چشمهایم را باز کنم. اطراف چشمهایم کبود شده بود و سرگیجه شدیدى داشتم. نمى دانستم چرا او چشم دیدن مرا نداشت. فکر کردم حالا که در رختخواب افتاده ام دست از سرم بر مى دارد اما او مرا سوار ماشین پیکان خودش کرد و به بیابانها برد. او مى خواست با چاقو مرا بکشد.
بعد جملاتى را به من گفت و از من خواست تا آنها را تکرار کنم و او صداى مرا با موبایل خودش ضبط کرد و بعدها آنها را براى مادرم پخش مى کرد. او از من مى خواست تا از مهربانى هاى او نسبت به من و مادرم حرف بزنم. چند بار هم او مرا بلند کرد تا از پنجره بیرون بیندازد. من خیلى ترسیدم و گریه کردم. همیشه همسایه ها هم برایم گریه مى کردند اما کارى از دستشان بر نمى آمد. او حتى مادرم را هم کتک مى زد و چند بار قصد داشت مادرم را خفه کند. از دیدن او وحشت داشتم چون تعریف کرده بود تا به حال چندبار دوستانش را با چاقو زده است. او خودش به من گفته بود که بچه پرورشگاهى است و همیشه دوست دارد یکى را بزند تا دلش خنک شود.”
هفت سالگی برای تحمل این همه آزار سن کمی است، اما او شاید از خوش شانس‌ترین قربانی های کودک آزاری باشد که توانسته به صورت زنده در دادگاه از خود دفاع کند.
ضعف جسمی و ناتوانی در دفاع از خود، همواره باعث ایجاد خشونت بوده است. زنان، کودکان، معلولان و; همواره قربانیان خشونتی بوده اند که توان دفاع در مقابل آن را نداشته اند. از زمانی که بابلیان و مردم روم باستان دخترکان خود را وقف معابد می کردند، زمانی که صدای ناله های نوزادان تازه به دنیا آمده دختر در عربستان زیر خاک خفه می شد تاریخ کودک آزاری شکل می گرفت. در دوره ای از تاریخ ایران هم روسپی خانه هایی پسرانه وجود داشت که غالبا متعلق به دربار بود. پسران کوچک لباس‌هایی دخترانه پوشیده و علاوه بر ارائه خدمات عمومی به پادشاهان، مورد سو استفاده جنسی آنان هم قرار می گرفتند.
در آمریکا انجمن مبارزه با کودک آزاری در سال 1874 تشکیل شد. در دهه 1940 در این کشور گزارش‌های درمانی بدون توضیح علت آسیب دیدگی فرضیات جدیدی را در مورد سورفتار با کودکان مطرح کردند.
در فرانسه نیز حدود 100 سال پیش “تاردیو” متخصص پزشکی قانونی فرانسه سندرم کودک آزاری جسمی خصوصا آزار جسمی علیه کودکان ناتوان را گزارش نمود.
در دو دهه اخیر همزمان با توجه بیشتر به مسائل کودکان، کودک آزاری نیز بیشتر مورد نظر قرار گرفته. تصویب کنوانسیون حقوق کودک در سال 1989 و پذیرفتن این کنوانسیون از سوی کشورهای جهان از جمله ایران را، می‌توان نقطه عطف جهانی درباره توجه به کودکان دانست.
در ایران به جز موارد حاد که منجر به آسیب شدید یا حتی فوت می شود گزارش مشخصی درباره کودک آزاری وجود ندارد. بزرگترین واقعه کودک آزاری در ایران ماجرای قتل 33 کودک و نوجوان در تهران و دیگر شهرها توسط شخص به نام علی اصغر بروجردی، معروف به اصغر قاتل بود. این مرد 42 ساله در سال 1313 به جرم ارتکاب جنایت‌ها و قتل‌های متعدد اعدام شد.
او در تهران بامیه فروش بود و پسران کم سن و سال را که برای خرید بامیه به او مراجعه می کردند فریب می‌داد و به خرابه‌های جنوب تهران می‌کشاند و پس از سو استفاده و آزار جنسی آنان را به قتل میرساند. اصغر در سن 22 سالگی به جرم همجنس‌گرایی به زندان محکوم شده بود و در بازجویی‌هایش در این باره می‌گفت:” پس از آزادی تصمیم گرفتم که از این پس کودکان را پس از کامجویی به قتل برسانم. به قدری از این عمل لذت می‌بردم که حد و وصفی بر آن متصور نبود، مخصوصا پس از آن که خون قربانیان خود را می‌خوردم;”
آخرین مورد تاریخی کودک آزاری در ایران بیجه بود که 18 کودک را پس از آزار جنسی در پاکدشت ورامین به قتل رسانده بود. بیجه به 16 بار قصاص نفس، یک بار اعدام به خاطر لواط، 15 سال حبس و 100 تازیانه محکوم شد. بیجه را در 27 اسفند سال 83 اعدام کردند.
کودک‌آزاری معضل است یا اغراق؟
به گفته کارشناس دفتر آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی، نتایج بررسی شیوع برخی از موارد کودک آزاری در ایران (سال 82 )نشان میدهد که طبق گزارش والدین در طول 24 ساعت قبل از زمان بررسی 50 درصد کودکان یک تا 5 سال، 38 درصد کودکان 6 تا 11 سال و 23 درصد کودکان 12 تا 18 ساله مورد مطالعه مورد بداخمی، غضب و بی‌اعتنایی مراقبین خود قرار گرفته بودند. به گفته وی همچنین 31 درصد کودکان 1 تا 5 سال، 5/20 درصد کودکان 6 تا 11 سال و 7/8 درصد کودکان 12 تا 18 سال توسط مراقبین خود مورد تنبیه بدنی در 24 ساعت قبل از بررسی قرار گرفته بودند که بر اثر تنبیه بدنی،
آثار تنبیه بر روی بدن 2/2 درصد کودکان 1 تا 5 سال، 5/1 درصد کودکان 6 تا 11 سال و 1/1 درصد کودکان 12 تا 18 سال وجود داشته است. طبق نتایج این تحقیق 8هزار مورد خشونت خانگی مشاهده شده که نیمی از آن را کودکان تشکیل می‌دادند. از این میزان 20 درصد مربوط به کودک‌آزاری جنسی می‌شد.
در پژوهشی دیگر مطالعه 2240 دانش‌آموز دبیرستانی شهر تهران نشان داد که 32 درصد دانش‌آموزان دست کم یکی از موارد بی‌توجهی و غفلت را تجربه کرده‌اند. همچنین 1600 دانش‌آموز نوعی از آزار را در مورد خود گزارش دادند که از این میان، 432 درصد آزار جنسی، 234 درصد آزار عاطفی 47 درصد آزار جنسی بود.
بررسی موارد کودک‌آزاری جنسی با استفاده از یادداشت‌های موجود در پرونده‌های سازمان پزشکی قانونی کشور (مربوط به تهران) نشان داد که در طی سه سال از بهار 1371 تا اسفند 1373، مجموعا 325 مورد مراجعه به سازمان پزشکی قانونی جهت وقوع کودک‌آزاری رخ داده که 237 مورد آنها را دختران و 87 مورد را پسران زیر 15 سال تشکیل می‌دادند.
بررسی فاصله زمانی از هنگام وقوع تجاوز تا هنگام مراجعه به مراجع قانونی نشان داد که دختران معمولا دیرتر از پسران و پس از چندین بار تجاوز به مراجع قانونی مراجعه میکنند. در حالی که اکثرا پسران پس از یک بار مورد تجاوز واقع شدن، مورد را نسبتا سریع به مراجع ذیربط اطلاع میدهند. داده‌ها حاکی از آن بود که 79 درصد از دختران موضوع را پس از گذشت یک هفته یا بیشتر از وقوع آزار جنسی اطلاع داده‌اند.
همین مساله می‌تواند دلیلی بر احتمال شیوع بیشتر آزار جنسی در دختران باشد چرا که بسیاری از موارد مخفی مانده و به مراجع قانونی اطلاع داده نمی‌شود. آزار جنسی زنان را علاوه بر این باید در قالب قتل‌های ناموسی هم پیگیری کرد. جایی که فرد متجاوز که معمولا از اعضای خانواده است با کشتن قربانی و متهم کردن او به بی‌آبرویی سعی در پاک کردن عمل خود دارد.
نگاهی به گزارش 5 سال فعالیت صدای یارا، اولین خط کمک فکری به کودکان و نوجوانان در ایران که در دی ماه سال 1379 توسط انجمن حمایت از حقوق کودکان راه اندازی شده است نشان میدهد که از چهارده هزارتماس تلفنی گرفته‌شده با این خط تلفن، مادران با 78% کل تماسها در صدر تماسهای صدای یارا قرار دارند و تنها 5% از تماسها توسط پدران صورت گرفته است همچنین 12% از تماسها توسط کودکان و نوجوانان انجام شده است .
از مجموع تماسهایی که با صدای یارا برقرار شد ، 20% مربوط به موارد کودک آزاری است بیشترین مورد آزار جسمی با 65% است که به طرق مختلفی نظیر کتک زدن با دست و کمربند ، کشیدن موی سر ، سوزاندن و ;. اعمال شده است. آزارهای روانی و عاطفی کودک شامل تحقیر ، توهین ، حبس در خانه ، وادارکردن به تکدی گری و ; با 32% در رتبه بعدی قرار دارد .3% از تماسهای کودک آزاری مربوط به سوء استفاده جنسی از کودکان می باشد .54% از کودکان آزار دیده دختر و 46 % پسر بوده‌اند.
کودک‌آزارها، قربانیان قبلی کودک‌آزاری
آنها شاید قصی‌القلب، خشن و یا بی‌احساس به نظر برسند، اما در واقع آنها هم روزی قربانی بوده‌اند. پدر اصغر قاتل دزد و راهزن بود و نزدیک به 40 نفر را به قتل رسانده بود. بیجه بعد از 5 سالگى به علت مسائل و مشکلات اقتصادى خانواده اش همراه آنان به تهران مهاجرت کرده و به ناچار در حاشیه شهر تهران سکنى گزیده بود. پدر وى کارگر کوره هاى آجرپزى پاکدشت بود. وى تا کلاس پنجم ابتدایى تحصیل و بعد از آن هم به علت موقعیت بد اقتصادى خانواده ترک تحصیل کرد. او مدتی زباله جمع می‌کرد. یک بار در بیابان هاى اطراف مورد تجاوز دو مرد قرار گرفته بود. محمد بیجه در سن 18 سالگى عاشق دخترى افغانى مى شود
که قرار فرار را با هم مى گذارند و وقتى که خانواده اش متوجه مى شوند، با او سرسختى کرده و او از این عمل منصرف مى شود.او پس از گذشت مدت کوتاهى به دخترعمه اش علاقه مند شد اما این دختر در همان سال در دانشگاه قبول مى شود و موضوع ازدواج با او هم منتفى مى شود. بیجه اولین قربانى خود را عاشوراى سال 81 به قتل رساند و سریال قتل هاى او تا شهریور 83 ادامه داشت. او پس از کشتن کودکان احساس پشیمانى نمى کرد. زیرا هدف خود را انتقام مى دانست. او گفته بود: «زندگى ام تباه شده بود و باید زندگى دیگران را تباه مى کردم.»
]
طبق پژوهشی که به منظور بررسی میزان شیوع سابقه سورفتار جسمی و جنسی در بیماران روانپزشکی بستری در یخش روانی یکی از بیمارستان‌های تهران صورت گرفت، درصد قابل ملاحظه‌ای از بیماران (61 درصد) یکی یا هر دو نوع سورفتار جسمی و جنسی را تجربه کرده بودن. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که در 23 درصد موارد، سورفتار بیشتر از 2 سال به طول انجامیده و بیش از 20 نوبت بوده است.
این مسئله نشان میدهد که تجربه کردن آزارهای جسمی و جنسی تا چه میزان در ظهور اختلالات روانی در سنین بزرگسالی موثر است. پیش از این مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی سازمان بهزیستی هم اعلام کرده بودکه 80 درصد افراد کودک آزار در دوران کودکی، تجربه آزار جنسی, جسمی یا عاطفی داشتهاند.
بر خلاف تصور عامه، آزاردهنده‌ها هیولاهای خشن و روان‌پریش نیستند. در اکثر موارد نزدیکترین کسانی که از آنها انتظار می‌رود نگران حال کودک باشند او را مورد آزار و اذیت قرار میدهند. بررسی‌های آماری در ایران نیز در سال 80 نشان میدهد، 75 درصد کودک آزاری‌ها توسط والدین انجام شده که در این میان حدود 2/12 درصد جامعه آماری با شیوع بیشتر مربوط به آزار جسمی پسران است.
نتایج مطالعه 50 قربانی سو استفاده جنسی از میان دانش‌آموزان دوره راهنمایی شهر اهواز نشان میدهد که 50 درصد آزارهای جنسی توسط افراد خانواده صورت گرفته است. یافته‌های برخی مطالعات دیگر حاکی از آن است که در بعضی موارد بیشترین آزارهای جسمی به ویژه نسبت به دختران از سوی برادران آنها اعمال شده است. چنین مشاهداتی تایید کننده نقش سنتی برادر در خانواده‌های شهرستانی است.
طبق گزارش صدای یارا، در بین موارد حاد کودک آزاری که اغلب منجر به صدمات جسمی گردیده بیشترین مورد توسط پدر (46%) صورت گرفته است ، مادر با 17% ، نامادری با 15% ، پدر و مادر به طور مشترک با 8% ، ناپدری با 7% ، معلم و مدیر مدرسه 6% و افراد غریبه با 4% در رتبه های بعدی آزاررسانان حاد به کودکان بوده اند.
نزدیک بودن آزاردهندگان به کودکان و حتی سرپرست بودن آنها باعث میشود تا نقش دولت برای حمایت از کودکان آسیب‌دیده پررنگ‌تر شود. در صورتی که پدر ضارب باشد با توجه به ولایت قهری پدر بر فرزند، قانون حمایت خاصی از کودک نمی‌کند و معمولا مادر مجازات میشود. نگهداری از کودک قربانی آزار خود مساله‌ای بزرگ است. چه شرایطی باید حاکم شود تا پدر و مادر سلب حضانت شوند؟ و اگر کودک به یکی از پدر یا مادر تحویل شود
چه تضمینی هست که مزاحمت دوباره‌ای ایجاد نشود؟ قانون و مراکز رفاهی مثل بهزیستی چند درصد از این آسیب‌دیدگان را پوشش میدهند؟ گسترش خدمات حمایتی برای قربانی کودک‌آزاری و آموزش کودکان و خانواده‌ها شاید مهمترین اقدامات باشد. حرکتی برای افرادی مثل او که دیگر شب‌ها این همه خواب‌های آشفته نبینند.
“بعد از دستگیرى او مرا تحویل عمه ام دادند اما هر شب خواب او را مى بینم که مرا کتک مى زند و یا قصد کشتن مرا دارد. الآن او در زندان است اما وقتى آزاد شود حتماً مرا مى کشد. او خانه عمه ام را هم بلد است و من مى ترسم به سراغم بیاید.”
کودک آزاری جرمی پنهان در هزارتوی سنت
هرچند اسماعیل احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی پیش از این اعلام کرده بود که «آن بخش از کودک آزاری و جرائم مربوط تحت این عنوان که در جامعه به شکل آزار و اذیت و تعدی به کودکان صورت می گیرد، زیاد نیست» و نمی توان با فرمانده نیروی انتظامی که مطمئناً آمارهای درست و دقیقی هم در این زمینه دارد، مخالفت کرد، اما شاید گفتن این نکته پربیراه نباشد که به دلیل ضعف اطلاع رسانی در مورد کودک آزاری و مصادیق آن بسیاری از موارد این جرم در کشور شناخته نمی شود.البته کودک آزاری در ایران از جرائم عمومی است،
هر شخصی که از آن اطلاع پیدا کند، می تواند مراتب را به مراجع انتظامی اطلاع دهد و دادستان به عنوان مدعی العموم این مساله را پیگیری می کند، اما در واقع چه تعداد از ایرانی ها از این موضوع اطلاع دارند و مصادیق کودک آزاری را می شناسند؟در فروردین و اردیبهشت ماه سال 1386 در مجموع 23 مورد کودک آزاری به واحد مددکاری صدای یارا ارجاع شد. صدای یارا نتیجه بررسی تماس گیرندگان را این گونه اعلام کرد؛ 30 درصد از تماس گیرندگان مادران، 17 درصد مددکاران، 13 درصد پدران، چهار درصد اقوام نزدیک، 11 درصد همسایگان، 9 درصد کادر آموزشی مدارس، چهار درصد نیروی انتظامی و 12 درصد را مددجویان تشکیل می دهند.
بر اساس این گزارش 70 درصد کودک آزاری ها توسط پدران، 10 درصد توسط کادر آموزشی و 20 درصد توسط مادران صورت گرفته است. همچنین 61 درصد از موارد ارجاعی در وضعیت اقتصادی نامناسب به سر می برند. یارایی سرپرست خط مشاوره تلفنی «صدای یارا» و عضو انجمن حمایت از حقوق کودک، در گفت وگویی که چندی پیش با خبرگزاری دانشجویان ایران انجام داد، گفت؛ «کمبود آگاهی والدین در تربیت جنسی کودکان و نوجوانان از عمده مشکلات تماس گیرندگان است.» آنگونه که او اعلام کرد؛ «زنای با محارم از مشکلات مهم پیش روی کودکان است. در این مورد نیز نمی توانیم از کودک حمایت های لازم را انجام دهیم، چرا که قوانین ما در این مورد اندک و قضات نیز عنوان می کنند دستشان بسته است.»در سال 81 قانونی در جهت پیشگیری از پدیده کودک آزاری در مجلس تصویب شد و به تایید شورای نگهبان رسید
و با خانواده هایی که به چنین عملی دست می زنند برخورد قانونی صورت می گیرد اما با اطلاع رسانی صحیح و اصلاح فرهنگ در این زمینه می توان با این پدیده زشت برخورد کرد. همچنین بر اساس آمارها مادران زیر 26 سال و پدران زیر 30 سال کودکان خود را بیشتر مورد کودک آزاری قرار می دهند. اما کودکان ایرانی تنها قربانیان کودک آزاری نیستند. روزانه صدها هزار کودک در جهان به وسیله یکی از نزدیکانشان آزار داده می شوند. و هزاران کودک هم بر اثر همین آزارها جان خود را از دست می دهند. آنهایی هم که زنده می مانند از اثرات روانی و جسمی ناشی از آن رنج می برند.آنچه وضعیت را در ایران پیچیده می کند،
آشنا نبودن جامعه با پدیده یی به نام کودک آزاری است. هر چند در سال های اخیر انجمن هایی چون حمایت از حقوق کودکان و سازمان بهزیستی تلاش هایی را برای بالا بردن آگاهی های عمومی در این زمینه آغاز کرده اند اما در عمل راه چندانی طی نشده است.بسیاری از ایرانی ها هنوز نمی دانند کودک آزاری چیست و چه زمانی می گویند کودکی آزار دیده است. روز یکشنبه 16 مهرماه روز جهانی کودک بود؛ روزی که قرار بود امسال در آن بیشتر به کودک آزاری بیندیشیم. به همین دلیل قرار است در این گزارش هم با مصادیق کودک آزاری آشنا شویم تا بفهمیم که ممکن است بسیاری از ما ناخواسته کودکانمان را آزار داده ایم.
کودک آزاری
کودک آزاری به غفلت یا برخورد ناخوشایند فیزیکی، جنسی یا احساسی می گویند که والدین، مربیان یا دیگران با کودکان انجام می دهند. از آنجایی که بیشترین موارد کودک آزاری در خانه کودکان اتفاق می افتد اغلب موارد کودک آزاری توسط مدارس، معلمان و مربیان کودکان کشف می شود. بر اساس گزارش های مرکز حمایت از حقوق کودک سازمان ملل متحد، یونیسف، کشورهای امریکا و انگلستان در میان کشورهای توسعه یافته، در پایین ترین رده های حمایت از حقوق کودکان قرار دارند. در این گزارش همچنین مطرح شده است
که کودک آزاری و غفلت از کودکان در خانواده های تک سرپرست بیشتر از خانواده هایی روی می دهد که هم پدر و هم مادر از فرزندان مراقبت می کنند. کودک آزاری شکل های متفاوتی دارد. به همین دلیل هر روز قوانین تازه یی برای جلوگیری از شکل های متفاوت این کار در کشورهای مختلف تصویب می شود. دلایل زیادی را برای وجود کودک آزاری برشمرده اند. بسیاری از کسانی که در بزرگسالی دست به کودک آزاری می زنند خود در کودکی قربانی آن بوده اند. بیماری های روانی دلیل دیگری برای کودک آزاری است.
بسیاری از کودک آزاران شکست شخصیتی یا دیگر اشکال بیماری های روانی داشته اند. در عین حال بیماری های جسمی هم در این زمینه نقش ایفا می کنند. شرایط محیطی هم در کودک آزاری نقش دارند. کارشناسان به این نتیجه رسیده اند که فقر، طلاق، بیماری، ناتوانی های جسمی، آشنا نبودن با مهارت ها و مسوولیت های پدر و مادر بودن و مواد مخدر احتمال بروز کودک آزاری در بزرگسالان را افزایش می دهد.
کودک آزاری جسمی
کودک آزاری جسمی جراحاتی است که در نتیجه خشونت های جسمی در کودک پدید می آید. حتی اگر جراحتی روی بدن کودک باقی نماند، خود عمل کتک زدن کودک، کودک آزاری جسمی به حساب می آید. در دنیا برای تعیین کودک آزاری جسمی اعمالی را تعریف کرده اند که اگر از والدین سر بزند، کودک آزاری محسوب می شود؛ گاز گرفتن، سیلی زدن، هل دادن، لگد زدن، پرتاب کردن، کتک زدن، کشیدن موی سر کودک، با سیگار سوزاندن یا اعمالی مانند آن. اما نکته یی که در این میان مطرح می شود این است که آیا تنبیه جسمی کودکان همان کودک آزاری جسمی است؟ در تعاریفی که از کودک آزاری جسمی شده، آمده است؛
«جراحت ناشی از خشونت جسمی». اما تنبیه جسمی استفاده از اجبار جسمی و دردهای ناشی از آن برای کنترل کودکان است. جراحتی نباید در این میان پیش بیاید. البته تنبیه جسمی به سادگی می تواند تبدیل به کودک آزاری شود.
کودک آزاری روانی
این نوع کودک آزاری به هر نوع رفتار و منشی گفته می شود که سلامت روحی و روانی کودکان را به خطر بیندازد. این کودک آزاری می تواند یک کلمه اهانت آمیز باشد یا آسیب های شدیدتر. کودک آزاری روانی معمولاً با انواع دیگر کودک آزاری همراه است. این نوع کودک آزاری معمولاً اثر طولانی تری دارد و از بین بردن آثار منفی آن هم مشکل تر است. برای این نوع کودک آزاری هم مصادیقی تعریف شده است؛ داد زدن و فریاد کشیدن بر سر کودک، تهدید، ترساندن، مسخره کردن، اسم های مسخره روی کودک گذاشتن، «اینکه به کودک بگویند بد است» و «به درد هیچ کاری نمی خورد»، اینکه به کودک بگویند «همه چیز گناه اوست»،
حبس کردن کودک در اتاقی تاریک، بستن او به صندلی، اینکه کودک را مجبور کنید شاهد صحنه یی خشونت آمیز یا آزردن دیگران باشد و حتی نشان ندادن احساسات مثبت به کودک مانند در آغوش گرفتن از نمونه های کودک آزاری روانی است.
غفلت
یکی دیگر از نمونه های کودک آزاری که زیاد هم روی می دهد، غفلت است. اغلب قربانیان این نوع کودک آزاری شناخته نمی شوند. این نوع کودک آزاری که فاعل آن والدین هستند معمولاً زمانی روی می دهد که پدر یا مادر با مهارت ها و مسوولیت های داشتن فرزند آشنا نیستند و نمی توانند به خوبی از کودکانشان مراقبت کنند. کم نیستند نمونه های جهانی که غفلت والدین باعث از بین رفتن کودکی شده است. ممکن است تصور کنید در ایران به دلیل ساختار سنتی خانواده ها معمولاً از این اتفاقات کمتر روی می دهد اما این نظر شما چندان هم درست نیست. هرچند آماری در این زمینه وجود ندارد، اما از روی قرائن می توان گفت در خانواده هایی که به دلیل شرایط کودکانشان در معرض کودک آزاری قرار دارند نمونه هایی از این دست را می توان یافت.
فاطمه جنگروی کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی در پژوهشی آورده است؛ «والدینی که در رفتار با کودک خود دچار مشکل هستند، اغلب آگاهی کمی در ارتباط با ویژگی های مراحل رشد کودک، توانایی های او و روش های صحیح تربیتی کودکان دارند. همچنین بر اساس این مطالعه سطح تحصیلات مادران نقش مهمی در افزایش آگاهی، نگرش و رفتار آنها داشته است و این تاثیر در رده تحصیلات دانشگاهی چشمگیرتر بوده است.» ناتوانی در تامین غذا و لباس مناسب، مراقبت های بهداشتی، آموزش مناسب و مانند آن از نمونه های این نوع کودک آزاری هستند. در تعاریف امروزی کودک آزاری حتی استفاده از مواد مخدر در زمان حاملگی هم جزء مصادیق کودک آزاری محسوب می شود زیرا می تواند بر سلامتی آینده کودک تاثیر منفی بگذارد. درک ریشه های کودک آزاری می تواند به روانشناسان و قانون گذاران کمک کند که برای پیشگیری از آن راهکارهایی بیندیشند. اما چگونه می توان از کودک آزاری پیشگیری کرد؟
این روزها در دنیا برای پیشگیری از کودک آزاری چند مرحله را تعریف کرده اند. مرحله نخست پیشگیری اولیه است. در این مرحله تلاش می شود در کل جامعه آموزش های لازم به کودکان و والدین آنها داده شود. در مدارس کودکان را با کودک آزاری و نمونه های آن آشنا می کنند؛ در تجمع ها و مراکزی که خانواده ها حضور دارند، اطلاع رسانی های لازم ارائه می شود و راه هایی از این دست. پیشگیری ثانویه در خانواده هایی انجام می شود
که یک یا دو مورد از فاکتورهای کودک آزاری مانند اعتیاد یا فقر را داشته باشند. در این موارد نه تنها آموزش های لازم به کودکان و والدین آنها داده می شود، بلکه کلاس های ویژه یی برای آموزش والدین در نظر گرفته می شود. به خانه آنها هم مراجعه می شود. سومین مرحله از پیشگیری، در مورد خانواده یی اجرا می شود که سابقه رسمی یا غیررسمی از کودک آزاری دارند. در این مرحله بیشتر روی درمان مشکلات خانواده که منجر به کودک آزاری می شود
تکیه می شود، نه آموزش های ابتدایی زیرا در عمل آموزش ها دیگر برای چنین خانواده هایی فایده ندارد و باید به دنبال راه های حل مشکل گشت. برای درمان در چنین خانواده هایی معمولاً از روان درمانی ها و روش های مشابه استفاده می شود.
به طور کلی می‌توان کودک آزاری را به سه بخش تقسیم کرد. “کودک آزاری جسمی”، یعنی تنبیه بدنی سخت و محروم کردن کودک از غذا و پوشاک، “کودک آزاری جنسی” یعنی سوء استفاده جنسی توسط اطرافیان و همچنین بی‌توجهی به نیازهای کودکان و آفرینش خلاقیت توسط آنها. دکتر “منصور ایزدپناه”، روانشناس، در این خصوص می‌گوید: مهمترین عاملی که منجر به کودک آزاری میشود فقر اقتصادی و فرهنگی است،
ضمن آن که عدم وجود حربه قانونی در این میان نیز بی تاثیر نیست، اکثر کودکانی که از این معضل رنج می‌برند در خانواده‌های پرجمعیت فقیر و مهاجر قرار دارند که گاها پدر یا مادرشان معتاد هستند یا آن که از وجود نامادری یا ناپدری رنج می‌برند، با این وجود مسئله “کودک آزاری” در میان خانواده‌هایی که به ظاهر از هیچکدام از این معضلات رنج نمی‌برند هم دیده میشود.
او می‌افزاید: متاسفانه در فرهنگ ما این موضوع که کودکان تا تنبیه بدنی نشوند، بزرگ نمی‌شوند، وجود دارد، بنابراین فرهنگ خشونت در جامعه ما نهادینه شده است، در حالی که تداوم این خشونت‌ها می‌تواند به ترس، اضطراب و پرخاشگری در کودک، پنهان کاری، شب ادراری،عدم اعتماد به نفس و عدم قدرت ارتباط با دیگران شود، به طوری که اکثر کودکان و نوجوانان بزهکار از خشونت‌های خانگی رنج برده‌اند.این روانشناس اضافه می‌کند:
خشونت فیزیکی تنها یک نوع از خشونت‌ها علیه کودکان است که اگرچه رواج بسیاری دارد؛ اما نباید انواع خشونت‌های کلامی و روحی را نیز نادیده گرفت. تحقیرکردن، سرکوفت زدن، مقایسه نادرست با همسالان، ناسزا گفتن و ; اگر تداوم داشته باشد، می‌تواند جزو انواع کودک آزاری شمرده شود.
کودکان کار هم موجودات آشنای همیشگی کوچه و خیابان ;..و کار اجباری نوعی ظالمانه کودک آزاری;.
کار اجباری را باید یکی از شایع‌ترین موارد کودک آزاری در ایران دانست، در تحقیقی که توسط انجمن حمایت از حقوق کودکان با همکاری دانشگاه بهزیستی و توان بخشی ایران و در تهران روی 585 کودک خیابانی انجام شده است، نشان میدهد که علاوه بر افزایش 23 درصدی این کودکان در منطقه تجریش تهران و 81 درصدی آنها در میدان رسالت این شهر، 48 درصد از آنان 6 تا 12 سال سن دارند.این تحقیق همچنین مشخص کرده است
که 16 درصد از این کودکانزیر 16 سال سن دارند و 30 درصدشان بین 18- 12 سال سن دارند.داده‌های این تحقیق بیانگر آن است که 54 درصد از کودکان کار تنها در تهران در آمد 30 تا سقف 50 هزار تومانی ماهانه خود را که حاصل 6 تا 10 ساعت کار سخت روزانه است، صرف خانواده میکنند.فقر اقتصادی، بی عدالتی اجتماعی، بیکاری، فاصله طبقاتی زیاد و درآمد کم خانواده در ایران مهمترین عللی است که منجر به وجود آمدن پدیده کودکان خیابانی و کار اجباری آنان است.در مناطق اطراف تهران و حاشیه شهرهای بزرگ 3 ماه تابستان فرصت خوبی برای کارفرمایان است تا از کودکان با مزدی اندک بهره کشی کنند.این در حالی است که در پیمان نامه حقوق کودک آمده است که کشورهای عضو در حمایت از کودک در برابر اشکال بهره کشی مغایر با هر یک از جنبه‌های رفاه کودکان مسئول هستند.طبق آخرین آمار صندوق کودکان سازمان ملل در ایران 9 میلیون کودک زیر 6 سال و 27 میلیون کودک زیر 18 سال وجود دارد.
این در حالی است که 9/3 درصد از نوجوانان تهرانی در معرض آسیبب‌های جسمی و عاطفی قرار دارند.در پژوهشهای دفتر پژوهش دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی بر روی 77 هزار و 855 دانش آموز پسر پایه دوم مقطع راهنمایی مدارس دولتی ، 20 درصد دانش آموزان در معرض آزارهای جسمی قرار دارند. 20 درصد والدین این کودکان با یکدیگر مشاجره و درگیری دارند که آزار عاطفی و جسمی را در پی دارد. 27 درصد دانش‌آموزان اظهار کرده اند که زندگی پر تنشی دارند. 35 درصد والدین سخت گیری دارند. 35 درصدشان اعتقاد دارند
که والدینشان انتظاری بیش از حد توانایی آنان دارند. 58 درصد کاملا احساس تنهایی میکنند. 10درصد احساس راحتی در خانه را ندارند. 40 درصد دانش آموزران مجبورند به تنهایی از عهده مراقبت‌های خویش بر آیند که نشان دهنده آزار عاطفی و بی توجهی خانواده است. 25 درصد از آنان می‌گویند که آسایش ندارند. 9 درصد تمایل شدید دارند که در یک خانواده دیگر زندگی کنند و 55 درصد گفته اند که چنانچه از قوانین پیروی نکنند
بشدت تنبیه میشوند.بسیاری از جامعه شناسان و حقوقدانان،”نقض قوانین” را مهمترین عاملی می‌دانند که باعث افزایش و عدم مهار کودک آزاری در ایران است.مریم توکلی حقوقدان در این باره می‌گوید: خشونت در ایران تا حدود زیادی نهادینه شده است؛ اما در این میان کودکان و زنان از آسیبهای اجتماعی بیشتری رنج می‌برند که نیاز به حمایت‌ها و اهرم‌های قانونی دارد، همین مسئله که در هنگام آسیب رساندن به یک زن یا کودک باید تنها نیمی از دیه کامل یک انسان پرداخت شود، علاوه بر آن که می‌تواند از لحاظ روحی به این قشر صدمه وارد کند باعث به وجود آمدن نوعی حمایت قانونی نا آگاهانه میشود.وی می‌افزاید: از طرف دیگر در قانون به صراحت عنوان شده است که اقدامات والدین و سرپرستان که موجب تادیب یا حقارت آنان شود مشروط بر این که در حد متعارف باشد ایرادی ندارد،
در حالی که این حد متعارف مشخص نشده است.وی ادامه میدهد: برای رفع این مشکل نیاز به حمایت جدی دستگاه‌های قانونی و اجتماعی است که نقض‌های قانون را شناخته، اصلاح و قوانین جایگزین را وضع کنند.وی ادامه میدهد: اما مهمترین حربه‌ای که می‌تواند جلو “کودک آزاری” را در جامعه ما بگیرد افزایش مجازات‌ها در برابر چنین تخلفاتی است ؛ زیرا عده‌ای تنبیه کودک را حق طبیعی خود می‌دانند، بنابراین ضمن آگاهی دادن خانواده‌ها باید با حربه‌های قانونی نیز از این موضوع بهره بگیریم، زیرا قانونی که به پدر اجازه میدهد
در صورت قتل فرزندش بر طبق قانون 220 تبرئه شود، هیچ کارکردی مثبتی نمی‌تواند داشته باشد.در ماده 220 قوانین کیفری آمده است که اگر پدری فرزند خود را به قتل برساند از مجازات معاف است، ولی اگر مادری فرزندش را به قتل برساند اعدام میشود”.همچنین ماده 631، 632 و 633 قانون مجازات اسلامی به صراحت تشریح می‌کند که اگر طفلی دزدیده و به فرد دیگری تحویل داده شود. فردی که طفل را ربوده به 3 ماه تا دو سال حبس و استرداد اموالی که از طریق او به دست آورده است محکوم خواهد شد. همچنین به صد تا 500 هزار ریال جزای نقدی نیز محکوم خواهد شد.در صورت تجاوز جنسی به کودک نیز فرد متجاوز اعدام خواهد شد و تجاوز شونده در صورت اکراه به 74 ضربه شلاق محکوم میشود.
بر اساس نتایج پژوهشهای انجام شده، ناهنجاری‌های اجتماعی از قبیل فقر، کمبود امکانات زندگی، سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد، محیط خانوادگی، بیکاری و طلاق خانواده را به انواع آسیبهای اجتماعی مبتلاء کرده است تا آنجا که نه تنها از زندگی احساس لذت و رضایت نکرده، بلکه در حالت درماندگی، نوک پیکان سرخوردگی و وحشت را بسوی کودک نشانه می‌روند که در اشکال کتک زدن، پرت کردن، به کارهای سخت گرفتن، لگد زدن، داغ کردن، سیلی زدن، با تهدید ایجاد وحشت کردن و یا اقداماتی مانند حبس کردن، گرسنه نگه داشتن و ; بروز پیدا می‌کند، به طوریکه 15 درصد کودکان به هنگام تنبیه بدنی از سوی والدین دچار جراحت و مصدومیت میشوند.
وقوع 75 درصد کودک آزاری‌ها از سوی والدین
نتایج بررسی صورت گرفته در سال 1999 در خصوص آزار کودکان حاکی از وجود 40 میلیون کودک صفر تا چهار ساله در سراسر جهان بود که در معرض انواع آسیبهای کودک آزاری قرار گرفته بودند و این در حالیست که بررسی‌های آماری در ایران نیز در سال 80 نشان میدهد، 75 درصد کودک آزاری‌ها توسط والدین انجام شده که در این میان حدود 2/12 درصد جامعه آماری با شیوع بیشتر مربوط به آزار جسمی پسران است.
حامیان قانونی در دفاع از قربانیان کودک آزاری!
در اسفند ماه سال 72 مجلس شورای اسلامی طی ماده واحده‌ای، متن کنوانسیون حقوق کودک را مبنی بر حمایت از حق حیات، حق کسب هویت، حق زیستن با والدین، منع انتقال غیرقانونی کودکان، حق شرکت در اجتماع و ایفای نقش‌های اجتماعی، منع رفتارهای خشن علیه کودکان، کمک به کودکان معلول، رفاه و تامین اجتماعی، آموزش و تحصیل، تفریح و بازی، منع استثمار، حمایت در برابر مواد مخدر، حمایت در برابر زیانهای ناشی از کار، تقویت روحیه صلح طلبی و حمایت از کودکان آسیب دیده روحی و جسمی را پذیرفت.
از سوی دیگر 9 سال پس از قبول این کنوانسیون یعنی در سال 81، فشارهای حاصل از سوی کارشناسان قانون و نهادهای زیرمجموعه موجب شد تا قانون حمایت از کودکان و نوجوانان در قالب 8 ماده در به تصویب برسد که بنا بر آن، کودک آزاری جزو جرایم عمومی بوده، به طوریکه طبق ماده 2 این قانون مصوب شد، هرگونه صدمه، اذیت، آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان و نادیده گرفتن سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل کودکان آنها ممنوع و مرتکب این جرم محکوم است.تصویب قوانین حمایت از حقوق کودک در حالیست که موانع قانونی در کشور درصد قابل توجهی از والدین کودک آزار را از پیگیری قانونی مصون کرده است و این جرایم اغلب زمانی فاش میشود که فاجعه بزرگی رخ داده و جرم از حالت ابتدایی و اولیه‌اش خارج شده باشد.
تقویم کودک آزاری !
درگزارشی از ایسنا آمده است: وقتی علی 9 ساله در بیمارستان مرد، همه فهمیدند که ناپدری‌اش او را آزار می‌داده است و یا زمانی که نیلوفر شیرازی جان خود را از دست داد، اولین نهاد پزشکی قانونی بود که از وقوع یک کودک آزاری در حالی خبر داد که چیزی برای دفاع نبود و تنها آثار ضرب و جرح جسد دخترک 9 ساله بر روی میز تشریح پزشکی قانونی حکایت از آن می‌کرد که کودکی با بدترین شکنجه‌ها کشته شده است.حال پرسشی که در این میان مطرح میشود اینکه براستی آیا قانون توانسته راهی برای پیشگیری از وقوع این جرم پیدا کند؟ آیا راهی پیدا شده که قبل از مرگ کودک یا دعواهای خانوادگی، طلاق و یا محکومیت طرفین به کودک آزاری جلوی حادثه گرفته شود.به اعتقاد کارشناسان،
خلاءهای عمیق قانونی به وقوع کودک آزاری به ویژه از سوی والدین منجر شده است، به طوریکه بر اساس آمار و ارقام موجود در صورت عدم رسیدگی به موارد کودک آزاری، احتمال تکرار آن در کودکان زیر3 سال با 10 درصد افزایش احتمال مرگ، 60 درصد است.به گفته این کارشناسان، در کودک آزاری تنها صدمات فیزیکی مطرح نیست بلکه آسیبهای روانی آن اثری به مراتب طولانی‌تر و عمیق‌تر دارد و از این رو تمامی کودکانی که تحت آزار شدید والدین بوده‌اند، باید تحت درمان «بازگشت سلامت روانی» قرار بگیرند تا فشارها و آسیبهای عاطفی و روانی که در شرایط مختلف تحمل کرده‌اند، جبران و برطرف شود و چنانچه قربانی کودک آزاری شناسایی یا جنبه‌های آسیب روانی جدی گرفته نشود، کودک آزاردیده در آینده به فردی ضد اجتماعی تبدیل شده و درصدد انتقامجویی برمی‌آید.همچنین بنا بر نتایج تحقیقات به عمل آمده، بالای 85 درصد موارد کودک آزاری در خانه و از سوی والدین صورت میگیرد، از این رو به نظر می‌رسد چنانچه والدین با شیوه‌های تربیتی و آموزشی آشنا باشند و از تنبیه بدنی به عنوان تنها راه تأدیب کودک خود استفاده نکنند، شاید دیگر شاهد این فجایع تلخ نباشیم.
“وضع اضطراری” معضل کودک آزاری در ایران
بیش از 90 درصد کودک آزاری ها در محیط خانه اتفاق می افتد
در حالی که معضل کودک آزاری در ایران به شکلی بحرانی رو به گسترش است، آیت الله صانعی مرجع سرشناس شیعه، به صراحت کودک آزاری را “حرام” و از “گناهان کبیره” خوانده است.
رسانه ها در ایران به تناوب اخبار کودک آزاری و سوء استفاده از کودکان را منتشر می کنند، با این حال به گفته کارشناسان موارد بسیاری هرگز منتشر نشده و در خلوت خانه ها باقی می ماند.
“پدر 17 ساله در کرج کودک 5/1ساله‌اش را کشت”، “پدرخوانده کودک به قتل رسیده مشهدی تنها متهم پرونده است”، “مرگ کودک 11 ماهه کرمانی بر اثر آزار والدین”، “پسر 8 ساله ای توسط یکی از بستگان نامادری اش مورد تجاوز قرار گرفت”، این عناوین تنها نمونه ای از آخرین خبرهای منتشر شده در رسانه ها در مورد کودک آزاری هستند.
پژوهش های منتشر شده حاکی است در مقابل یک مورد کودک آزاری که فاش می شود، حداقل 20 مورد دیگر پنهان می ماند.
پژوهشگران، انواع آزار کودکان را در چهار حیطه آزارهای جسمی، آزارهای جنسی، آزارهای عاطفی و نادیده گرفتن کودکان طبقه بندی می کنند.
وضع اضطراری
کارشناسان حقوق کودک در ایران می گویند علت اصلی بروز کودک آزاری، غفلت و کم توجهی والدین و جامعه به کودک است. عواملی مانند ناآگاهی والدین از رفتار درست با فرزندان، بیکاری، اعتیاد و مشکلات خانوادگی از مهمترین عوامل بروز و شیوع گسترده این معضل اجتماعی در ایران عنوان شده اند.
بر اساس آمار، تنها در سال گذشته، 8000 خشونت خانگی ثبت شده که 1000 مورد آن کودک آزاری بوده است. در مهر ماه سال 84 مدیر کل امور اجتماعی وزارت ارشاد اعلام کرد کودک آزاری به مرحله “اضطرار” رسیده است.
تحقیقات نشان می دهد بیش از 90 درصد کودک آزاری ها در محیط خانه اتفاق می افتد. پدران با 5/48 درصد، بالاترین و مادران با 3/28 درصد در ردیف بعدی عاملان کودک آزاری جسمانی در خانواده های کودک آزار معرفی شده اند.
نتایج یک نظرسنجی حاکی است 50 درصد والدین ایرانی معتقدند تنبیه برای کودک لازم است و 40 درصد والدین نیز به تنبیه بدنی گرایش دارند.
از سوی دیگر، پژوهشی که بر روی 585 “کودک کار” خیابانی در گروه سنی 6 تا 18 سال و به منظور اطلاع از وضعیت زندگی این کودکان صورت گرفته، بیانگر این واقعیت است که بیش از 50 درصد این کودکان توسط اعضای خانواده و یا صاحبان کار خود، در محل کار مورد سوء استفاده جنسی قرار می گیرند.
ابهامات قانونی
از سوی دیگر نکته ای که محققان اجتماعی بر آن تاکید دارند ابهامات قانونی در برخورد با کودک آزاران، خصوصا والدینی است که در رابطه با فرزندان خود مرتکب خشونت می شوند.
بر اساس قوانین فعلی، “اقدامات والدین و اولیاء قانونی و سرپرستان صغار و محجورین که به منظور تأدیب یا حفاظت آنها انجام می گیرد مشروط به اینکه اقدامات مذکور در حد متعارف، تأدیب و محافظت باشد جرم نیست”، همچنین هرچند ماده 1179 قانون مدنی به والدین “حق تنبیه” کودک خود را می دهد ولی تاکید می کند که به استناد این حق نمی توانند فرزند خود را “خارج از حدود تأدیب” تنبیه نمایند.
به گفته کارشناسان حقوقی، مشخص نبودن محدوده “تأدیب و تنبیه” و نامشخص بودن “حد متعارف” در مواد قانونی مذکور “دست قاضی را در زمان لازم برای صدورحکم بسته” و “دست والدین غیر مسئول و خشن را برای اعمال خشونت” باز گذاشته است.
دیدگاه اسلام
در همین حال برخی نیز این معضل را از زاویه نگاه دین اسلام بررسی کرده و با “استفتاء” از روحانیون شیعه نظر آنان را جویا شده اند.
کودک آزاری از طرف والدین در شرع مقدس حرام و معصیت می‌باشد بلکه عمده و غالب انواعش – اگر نگوییم همه‌اش – از معاصی کبیره است
آیت الله صانعی
خبرگزاری دانشجویان ایران در همین زمینه و برای روشن کردن نگاه اسلام به نحوه تربیت کودکان و حق پدر و مادر در تنبیه کودکان برای جلوگیری از رفتار ناشایست آنها و همچنین حق کودک به عنوان یک انسان، در استفتاء از مراجعی چون مکارم شیرازی، صانعی، موسوی اردبیلی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی، نظر آنان را پرسیده است.
پاسخ اغلب این مراجع مسلمان شیعه حاکی از تایید اعمال تنبیه کودک توسط والدین است بدون آنکه نحوه و میزان آن را روشن کرده باشند.
موسوی اردبیلی در پاسخ ایسنا گفته است: “تنبیه بدنی مناسب کودکان در بزهکاری با شخصیت آنها منافات ندارد بلکه موجب ساختن شخصیت آنان میشود و به همین جهت است که باید با صلاح دید حاکم شرع باشد تا در میزان و مقدار آن افراط و تفریط نباشد”.
صافی گلپایگانی نیز “تأدیب فرزندان” را بر”پدر” لازم می داند ولی آن را به آنچه “شارع مقدس” اجازه داده، محدود می کند. وی تاکید می کند تنبیه باید به نحوی باشد که موجب “دیه” نشود.
در مقابل، آیت الله صانعی تنها مرجعی بوده که با قاطعیت و بدون هرگونه شرطی، آزار کودکان را “حرام” اعلام کرده است. وی در بخشی از پاسخش می گوید: “آزار کودکان از طرف والدین جایز نبوده و نیست و کودک آزاری از طرف آنها در شرع مقدس حرام و معصیت می‌باشد”.
وی همچنین گفته است: “به حکم اطلاق ادله، حرمت ظلم و اذیت فرقی بین ایذاء جسمی و روحی نمی باشد و هر دوی آنها حرام است و مرتکبش به علاوه لزوم جبران خسارت و ضرر وارده به کودک همانند ضرر به دیگران، مستحق تعزیر هم می باشد.”
کارشناسان امور اجتماعی بعید می دانند در نبود یک “برنامه اجتماعی همه جانبه” و “اراده ای برای مبارزه با این مسئله”، صرف اعلام چنین نظراتی بتواند موجب تغییر قانون شود یا مقلدین مذهبی را از آزار کودکان برحذر دارد.
افزایش کودک‌آزاری و کار کودکان در ایران
خبرنامه امیرکبیر: بسیاری از نهادهای غیردولتی حامی حقوق کودکان اعتقاد دارند کودک‌آزاری در سالهای اخیر افزایش چشمگیر و نگران‌کننده‌ای داشته است. کارشناسان تشدید فقر و بحران‌های خانوادگی را از عوامل اصلی این روند صعودی عنوان میکنند. بنابر آماری که انجمن حمایت از حقوق کودکان منتشر کرده کودک‌آزاری در سال 86 به نسبت سال پیش از آن 3 و نیم درصد افزایش داشته است. این آمار با توجه به مراجعه به این انجمن تهیه شده و نمایانگر واقعیت و وضعیت کلی جامعه نیست. به گفته‌ی سعید مدنی یکی از کارشناسان آسیبهای اجتماعی ,در مطالعه‌‌ای که در سال 80 در تهران انجام شده 31 درصد دانش آموزان راهنمایی به نوعی دچار آزار جنسی شده بودند., مطالعات مشابهی در شهرستان‌های دیگر از درصد بالاتری از انواع آزارها خبر میدهند. با این همه صاحب‌نظران معتقدند در کنار ملاحظات فرهنگی و سنتی، که مانع از گزارش همه‌ی موارد کودک‌آزاری میشود، در ایران برنامه‌ای منظم و روشمند برای گزارش‌دهی و جمع‌آوری اطلاعات در این زمینه وجود ندارد. بررسی‌ها نشان میدهد آزار در میان کودکان خیابانی و کار بسیار بیشتر است، و آمار رو به رشد این کودکان در ایران می‌تواند تاییدی بر افزایش کودک‌آزاری باشد. مدیر عامل انجمن حمایت از کودکان سی و یکم تیر ماه اعلام می‌کند
در سال 75، ده درصد از کودکان بین 10 تا 18 سال مشغول کار بوده‌اند اما مطابق آمار سال 85 این تعداد به 12 و 7 دهم درصد رسیده که یک میلیون و 660 هزار کودک را شامل میشود. فرشید یزدانی به ایسنا می‌گوید با توجه به آمار جمعیت و تعداد دانش آموزان هم اکنون بیش از سه میلیون و600 هزار کودک خارج از چرخه‌ی تحصل قرار دارند. تعداد کودکان کار و خیابانی دقیقا مشخص نیست و نهادهای مسئول نه تنها آمار تشکل‌های غیر دولتی را قبول ندارند که در مورد آمار یکدیگر نیز تردید نشان میدهند. سازمان بهزیستی گزارش میدهد در سال جاری تعداد کودکان خیابانی شناسایی شده در تهران به نسبت سال پیش دو برابر شده است.
کودک خیابانی؛ معضلی که نیازمند توجه ویژه است
کودک خیابانی بر اساس ماده یک پیمان نامه حقوق کودک به افرادی اطلاق می شود که زیر 18 سال بوده، در خیابان زندگی و کار می کنند، خانواده یی ندارند یا امکان دسترسی به خانواده برای آنها وجود ندارد یا خانواده منتظر بازگشت آنان نیست و همچنین کسانی که امکان دسترسی به خانواده برایشان وجود دارد و بازگشت آنها نیز به خانواده امکان پذیر بوده و خانواده نیز منتظر بازگشت آنهاست. به گزارش سازمان جهانی حمایت از کودکان و نوجوانان، نزدیک به 75 درصد کودکان و نوجوانان موجود در خیابان ها، ارتباط و پیوندهای خانوادگی خود را حفظ کرده اند. مطابق تعریف فوق کودکان خیابانی کودکانی هستند که در ارتباط با خانواده یا بدون ارتباط با خانواده خود در خیابان ها به زندگی یا کار مشغول هستند.
اینان چه هنوز در ارتباط با خانواده بوده و چه قطع ارتباط کرده باشند؛ از طبیعی ترین حقوق خود چون امنیت، مسکن، تغذیه، بهداشت، درمان، تحصیل، تفریح و; بی بهره اند و مورد آزار جسمی، جنسی و روانی و همچنین سوءاستفاده و استثمار قرار می گیرند. به طوری که دختران عمدتاً در همان 24 ساعت اول خروج شان از خانه مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفته و معمولاً در معرض انواع بیماری ها از جمله ایدز، هپاتیت و; قرار خواهند گرفت. در میان بچه های خیابانی به نظر می رسد تعداد پسران بسیار بیشتر از دختران است. این به آن معنا نیست که دختران از بی توجهی در امان هستند؛ اما وضعیت شان تا حدی متفاوت است. برخی بسیار زود به روسپی گری تن در می دهند، عده یی پیش از ازدواج بچه دار می شوند و باید با کوهی از مشکلات عاطفی، مادی و اجتماعی دست و پنجه نرم کنند، عده یی دیگر نیز اگر خرید و فروش نشوند، به خدمتکارانی مبدل می شوند که غالباً گرفتار بهره کشی یا بدرفتاری می شوند. کودکان خیابانی در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته تقسیم می شوند.
1- کودکان کار؛ این گروه را بیشتر کسانی تشکیل می دهند که عوامل خانوادگی و اجتماعی به خصوص آن بخش از عوامل که به مسائل معیشتی مربوط می شود، نظیر فقر خانواده و; باعث شده است آنها به خیابان بیایند و به نوبه خود در تامین بخشی از احتیاجات خانواده که عمدتاً احتیاجات اساسی و اولیه است، والدین خود را یاری کنند.
2- کودکان خیابان؛ این گروه را بیشتر کسانی تشکیل می دهند که به دلایل متعدد فردی، خانوادگی و اجتماعی که کمتر جنبه معیشتی و بیشتر جنبه عاطفی دارند مثل خشونت، تبعیض و مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفتن توسط خانواده، خانه را ترک گفته و در خیابان سکنی گزیده اند.