دانلود مقاله ضرورت باز اندیشی در نظام آموزش حسابداری با استفاده از تکنیک مهندسی مجدد word دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله ضرورت باز اندیشی در نظام آموزش حسابداری با استفاده از تکنیک مهندسی مجدد word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله ضرورت باز اندیشی در نظام آموزش حسابداری با استفاده از تکنیک مهندسی مجدد word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
ضرورت باز اندیشی در نظام آموزش حسابداری با استفاده از تکنیک مهندسی مجدد
چکیده:
امروزه استقلال کشورها و جوامع بیش از هر زمان دیگری در تدبیر ساز و کارهای جدید توسعه برای ورود به شرایط نوین جهانی، نهفته است. با توجه به تغییر ذائقه سرمایه گذاری از سرمایه گذاری در منابع مادی و فیزیکی به منابع انسانی در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات و اینکه اطلاعات به عنوان منبع قدرت و مزیت رقابتی در عصر حاضر شناسایی شده، تولید فکر واندیشه برای رو در رو
شدن با مسائل داخلی و جهانی، اهمیت منابع انسانی جوامع را به عنوان یک سرمایه بالقوه، بیش از پیش آشکار می نماید. به دلیل پیشرفت فناوری اطلاعات و رقابتی شدن دانشگاه ها در سال های اخیر چنین به نظر می رسد که دانشگاه ها در تحقق رسالت واقعی خود که همانا آموزش و تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص است با چالش ها و نا رسائی هایی روبرو هستند. در این بین نظام آموزش حسابداری که هم به عنوان زیر نظام آموزشی و هم به عنوان زبان تجارت شناخ
ته می شود، قادر به پرورش نیروی انسانی توانمندی که قدرت انعطاف پذیری بالایی با تغییرات شرایط تجارت جهانی را داشته باشند، نیست. پیاده سازی تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزش حسابداری می تواند با شناسایی فعالیت های فاقد ارزش افزوده، نظام آموزش حسابداری را مور
د باز اندیشی بنیادین قرار دهد و با و طراحی نو و ریشه ای فرآیندهای نظام به افزایش و ارتقائ کیفیت خدمات آموزشی و ارائه خدمات آموزش در کمترین زمان و کاهش قیمت تمام شده خدمات آموزشی، کارآمدی نظام آموزشی حسابداری را بهبود بخشد. این مقاله تلاش دارد که در ابتدا به تبیین مفهوم مهندسی مجدد پرداخته و در ادامه به ضرورت پیاده سازی تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزشی و در نهایت به ضرورت استقرار این تکنیک در نظام آموزش حسابداری خواهد پرداخت.
واژگان کلیدی:مهندسی مجدد،نظام آموزش،نظام آموزش حسابداری،بازاندیشی در نظام آموزش
مقدمه:
آموزش محرکی قوی در ایجاد تحول اجتماعی است که به طور بالقوه موجب ایجاد موقعیت های برابر برای افراد جامعه می شود وآنان را برای تحرک شغلی و استفاده هرچه بیشتر از استعدادهایشان آماده می سازد، که این امر در نهایت به ایجاد حوزه های وسیعی از اندیشه ها و مهارت های فردی برای ایجاد جامعه ای نو و توسعه یافته منجر می شود. امروزه موسسات آموزشی مانند سایر سازمانها اهمیت فلسفه مشتری مداری را درک کرده و در جهت ارزش آفرینی و تعالی سازمانی گام هایی را برداشته اند. نگاهی به روند تحولات جاری نظام آموزش عالی حاکی از آن است که آموزش عالی باید ضمن توجه به بحران افزایش کمی دانشجویان، تنگناهای مالی و افزایش هزینه واحدهای درسی به حفظ بهبود و ارتقای کیفیت نیز یپردازد.شواهد گوناگون نیز حاکی از آن است که نظام آموزش در صورتی از عهده وظایف و اهداف خود برمی آید که از نظر کیفیت آموزشی در وضعیت مطلوبی باشد. با توجه به این موضوع، ضرورت یافتن راه یا راه هایی که بتوان کیفیت خدمات آموزشی را افزایش داد روشن می شود(میر فخرالدینی، سید حیدر و همکاران، 1388).در جهت ارتقائ کیفیت خدمات آموزشی می توان تکنیک مهندسی مجدد را نام برد که با شناسایی فعالیت های فاقد ارزش افزوده در نظام آموزشی،ساده سازی روشهای انجام فعالیتها،کاهش معنی دار هزینه خدمات آموزشی، در نهایت افزایش رضایتمندی افرادی که به آنها خدمت ارائه میشود را به دنبال خواهد داشت. و با دگرگون سازی و طراحی جدید تغییر ذهنیت و نظام ارزشی در ساختار فرایندها و روش استفاده از منابع و امکانات،تحول بنیادی ایجاد نموده و سبب دستیابی نظام آموزش به اهداف عالیه خود میگردد.
تاریخچه مهندسی مجدد:
نخستین فعالیت ها در زمینه مهندسی مجدد در دهه 1980 آغاز شد. پیش زمینه مهندسی مجدد، طرح مطالعاتی مدیریت در دهه 1990 دانشگاه انیستیتوی تکنولوژی ماساچوست بوده اس
ت. نخستین نظریه پردازی که مهندسی را مطرح نمود، مایکل همر می باشد که با مقاله « اتوماسیون کارساز نیست، فعالیت های زائد را حذف کنید» در مجله هاروارد بیزینس دیوید، نظریه مهندسی مجدد را به جهان دانش مدیریت معرفی نمود. این مقاله در سال 1991 میلادی ارائه شد و پس از آن، وی کتاب « مهندسی مجدد، منشور انقلاب سازمانی » را به کمک جیمز شامپی در سال 1993 نوشت و این نظریه را برای مدیران تشریح نمود. مهندسی مجدد مشهورترین و بحث برانگیزترین نظریه مدیریتی در سال های اخیر بوده است به طوری که این نظریه اصل مشهور و چند صد ساله تقسیم کار آدام اسمیت را نقض نمود ( کریمی، مجید، 1386 ). مهندسی مجدد فرآیندها به عنوان منشور انقلاب سازمانی به جهان علم معرفی شد و ادعا می نماید که منجر به تغییرات شگفت انگیز در بهره وری سازمان ها خواهد شد. این انقلاب سازمانی، تفکر آدام اسمیت و معماری های هنری فورد و اسلوان را کاملا ناکار آمد اعلام کرد و مطرح کرد که با اجرای فرآیند مهندسی مجدد در سازمان ها می توان از معماری جدید و نو که متناسب با تغییرات و پیشرفت های فناوری های جدید است به نحو احسن استفاده کرد ( گیلانی نیا، شهرام، 1385 ).
تعاریف مهندسی مجدد:
مهندسی مجدد را با نام های متفاوتی می توان شناخت، نام هایی از قبیل طراحی مجدد فرآیندهای اصلی ( کاسپان و مورداک)، نوآوری فرآیندی ( دانپورت)، طراحی مجدد فرآیندهای کسب و کار ( دانپورت، ثورت و ابلنسکی)، مهندسی مجدد سازمان ( لوونتال، همرو شامپی)، طراحی مجدد ریشه ای ( جوهاتسون) و معماری مجدد سازمان ( تالوار) همگی از نام هایی هستند که مقوله مهندسی مجدد را معرفی کرده اند ( بحرینی، سید صادق، 1385). تعاریف مهندسی مجدد به شرح زیر می باشد:
مهندسی مجدد عبارت است از باز اندیشی بنیادین و طراحی نو و ریشه ای فرآیندها، برای رسیدن به پیشرفت های شگفت انگیز در معیارهای همچون سرعت، کیفیت، و هزینه برای رسیدن به اهداف سازمانی ( همروشامپی، 1993). مهندسی مجدد، روندی است که در آن وظیفه های فعلی سازمان جای خود را با فرآیندهای اصلی کسب و کار عوض کرده و بنابراین، سازمان از حالت وظیفه گرایی به سوی فرآیند محوری حرکت می کند، همین امر موجب سرعت بخ
شیدن به روند کسب و کار و کاهش هزینه ها و در نتیجه رقابتی تر شدن سازمان می گردد ( کرمی، میثم، 1387). مهندسی مجدد عبارت است از باز اندیشی بنیادین و ریشه ای فرآیندها برای دستیابی به پیشرفتی شگفت انگیز در معیارهای حساسی چون کیفیت و سرعت (Peter,flett,2008). مهندسی مجدد به واقع طراحی مجدد فرآیندها برای ساده کردن و جانشین کردن آن ها می باشد. در مهندسی مجدد با تغییر اصولی و درست فرآیندها اشتباهات حذف شده و سیستم فرآیند صحیح و درست فعالیت می نماید و باعث حذف شدن فعالیت های بدون ارزش افزوده می شود ( جعفری، مصطفی، 1384).
ضرورت به کارگیری مهندسی مجدد در سازمان ها:
مهندسی مجدد بر طراحی مجدد فرآیندهای کاری جهت دستیابی به بهره وری و مزیت رقابتی تمرکز می نماید. فرآیند های موجود هر سازمان ابتداعا بر اساس مجموعه برنامه های از قبل تعیین شده و مدون طراحی شده اند و آنگاه به موازات توسعه فناوری، خود کار گردیده اند. همان طور که سازمان رشد می کند، افراد بیشتری به مجموعه سازمان اضافه شده در حالی که سازمان هنوز مطابق برنامه قبلی فعالیت می کند، فرآیند ها جای خود را با وظیفه ها عوض کرده و به تدریج هزینه های بالاسری افزایش می یابد و سازمان اسیر چارچوب وظیفه ای خود می گردد. ( لازم به ذکر است که تفاوت میان وظیفه و فرآیند، همانند تفاوت میان جزء و کل است، به طوری که هر فرآیند از گروهی از وظیفه های به هم پیوسته تشکیل می گردد). این امر موجب پیچیده شدن کار و تاخیر در انجام آن گردیده و به تدریج باعث می شود که سازمان دچار رکود شده و از سرعت کافی جهت پاسخگویی به نیاز مشتری برخوردار نباشد، قدرت سازمان در رق
ابت با دیگران رو به افول گذارده و کیفیت تولیدات و خدمات کاهش می یابد. در اینجا ضرورت ایجاد تغییرات اساسی در سازمان نمود پیدا می کند. مهندسی مجدد با فرآیند محوری و با تغییرات اساسی که در سازمان به وجود می آورد، فعالیت هایی که در سازمان ارزش افزوده ایجاد نمی کنند را با فرآیندهای جدید جایگزین می کند. در آن صورت انرژی سازمان بر کارهای واقعی و ارزش آفرین متمرکز می شود که ارتقاء بهره وری را با افزایش سرعت، ارتقاء کیفیت، بهبود خدمات و کاهش قیمت تمام شده بدنبال خواهد داشت. مهندسی مجدد تنها در خود فرآیندهای کاری دگرگونی به وجود نمی آورد بلکه سبب بروز دگرگونی های متنوعی در
سازمان می شود ( رضایی نژاد، عبدالرضا، 1379). در مهندسی مجدد مدیران از فرآیندهای کاری کهنه و اصول زیر بنایی سازنده این فرآیندها فاصله گرفته و فرآین
دهای جدیدی را خلق می کنند، مهندسی مجدد می طلبد که فرآیندهای اساسی در کسب و کار، از زاویه ای چند بعدی و چند وظیفه ای مورد بررسی و تجدید نظر قرار گیرند ( شریفی، منصور، 1376). در مهندسی مجدد با تغییر اصولی و درست فرآیندها، اشتباهات حذف شده و سیستم با فرآیند صحیح و درست فعالیت می کند. از منابع، سرمایه و نیروی انسانی بدرستی استفاده شود و افراد در مورد کل سیستم، فرآیندها و فعالیت ها نگرش و درک سیستمی کاملی بدست آورند. سازمان با تامین نیاز مشتریان، سریعتر و راحت تر واکنش نشان داده و هزینه های سربار کاهش می یابد. فعالیت های بدون ارزش افزوده حذف می گردد و تمامی این ها باعث شکوفایی، بهره وری و هموار شدن مسیر سازمان می گردد ( جعفری، مصطفی، 1384). در قلب مهندسی مجدد، تفکر اصلی، بریدن از مقررات و قواعد کهنه و منسوخ و نیز جدایی از آن فرضیاتی است که بر کارها حاکم بوده است. مادامی که این مقررات و قواعد را تغییر ندهیم،
صرفا به بازچینی صندلی ها روی عرشه کشتی در حال غرق پرداخته ایم! امکان ندارد سازمان با لاغر کردن یا خودکار کردن فرآیندهای موجود به دستاوردها و پیشرفت های زیادی در عملکرد دست یابد، بلکه باید با فرضیات قدیمی و منسوخ در افتاد و قواعد کهنه ای را که بیش از هر چیز باعث افول سازمان شده، دور ریخت ( رضائی نژاد، عبدالرضا، 1379). امروزه مهندسی مجدد به یکی از بحث های داغ مدیریتی تبدیل شده است و راه نجاتی برای سازمان هایی محسوب می شود که در حال ورشکستگی و رکود هستند.
ضرورت به کار گیری تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزشی:
مهندسی مجدد اندیشه:
جوامع برای حضور در عصر اطلاعات و ورود به جامعه رویایی آینده، بیش از هر زمان دیگری به سرمایه های انسانی خود نیاز دارند. متاسفانه پدیده فرار مغزشایندی برای ورود به دنیای آینده نیست. ضرورت توجه به خرد ورزی و اندیشه پروری اندیشمندان و نخبگان و
بر طرف کردن موانع از سوی مسولان برای اهداف توسعه و رسیدن به مرز استقلال، یک امر بدیهی است پرورش نیروی انسانی توانمندی که قادر به خلق اندیشه های نو باشد، مستلزم یک فرهنگ انقلابی و نوین در زمینه نو آوری و خلاقیت است. برای ورود به عصر حاضر که برخی آن را رنسانس دیگری در تحول تاریخ بشر یا عصر دیجیتالی معرفی کرده اند باید باورهای کهنه را از خود دور کرد و فرهنگ مهندسی مجدد اندیشه را آموخت. در صورت نیاز به تغییرات بنیادین و طرح ریزی ریشه ای در فرآیندها برای دستیابی به بهبود و تحول چشمگیر در معیارهای مهم کار و ز
ندگی، دیگر بهبود تدریجی جواب نمی دهد و پذیرفتنی نیست. بلکه باید نتایج شگفت انگیز را جستجو کرده و با بریدن از روشهای صنعتی در فرآیند ها و روشها و زیر پا گذاشتن قواعد، به مهندسی مجدد روی آورد.با توجه به اینکه یکی از اهداف اجرای مهندسی ارزش، رضایت مشتری می با
شد، نظام آموزشی هم به عنوان یک فرآیند باید بتواند برای مشتریان خود(دانشجویان) ارزش مورد نظر را ایجاد کند، چون ایجاد ارزش یکی از عوامل به وجود آمدن انگیزش در انسان هاست.آموزش در دانشگاهها باید به صورت یک فرایند مورد توجه قرار گیرد.دانشگاه با فرهنگ گروهی در جهت تامین هدف مشترک باید بتواند برای مخاطبان خود ارزش ایجاد نماید،این امر جز از طریق تغی
یر در دیدگاههای سنتی آموزش عالی نسبت به مقوله آموزش امکان پذیر نیست.رسالت آموزش و پژوهش برای تامین بهبود بهره وری و کارایی سازمانهای بیرونی دیگر کافی نیست.بلکه سازمان آموزش عالی برای تامین رضایت مشتریان خود باید چگونگی تولید ثروت از دانش را هدف قرار داده و با تولید ارزش برای مشتریان خود،آنان را در استفاده بهینه از مواد آموزشی جهت ت
عریف کسب و کار برای خود و دیگران هدایت کند.به عبارت دیگر آموزش عالی باید بتواند آموزش خویش فرمایی را با استفاده از مهارتهای آموخته از دانشگاه برای مخاطبان خود مسجل کند.علاوه بر آن دانشگاهها به عنوان الگوی تفکر کارافرینی،خود نیز میتوانند به دانشگاههای کارافرین مبدل گشته و با نوآوری در کلاسهای آموزشی با کمک دانشجویان و فارغ التحصیلان از طریق بنگاههی اقتصادی تولید انبوه ایده را تا اجرای آن راه اندازی نمایند و برای دانشجویان فارغ التحصیل،شغل و برای خود درامد زایی کنند.در جهان امروز دانشی که نتواند ثروت ایجاد کند پذیرفته نیست و دانشگاههای کارافرین نیز برای منبع درامد خود باید کارافرینی کنند.مسلما مسئولیت اصلی چنین تحولی بر عهده رهبری سازمان آموزش عالی میباشد تا با تعهد به اهداف توسعه،هدایت آموزشی و توانمند سازی سرمایه های انسانی کشور را بر عهده گرفته و با تغییر نگرشهای آموزشی کهنه، دانش را ابزار تولید ثروت خویش فرمایی برای مخاطبان خود تعریف نماید(شبگو منصف،سید محمود،1386).اما در حال حاضر، چنین به نظر می رسد که دانشگاه ها به عنوان موتور محرکه تولید علم، در زمینه تربیت وآموزش نیروی انسانی ماهر و متخصص با چالش ها و نارسائی هایی مانند فشار ناشی از افزایش سریع تعداد دانشجویان و افزایش هزینه واحد های درسی روبرو هستند که هدف مهندسی مجدد اندیشه از بین بردن این چالش ها و نارسائی ها و بهبود فعالیت های دارای ارزش می باشد.
به کارگیری تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزش حسابداری:
همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد مهندسی مجدد سبب افزایش و ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده و کاهش بهای تمام شده خواهد شد. بدین سان چون به نظر می آید که نظام آموزش حسابداری کشور امروزه، از یک سو، از نارسائی ها و چالش هایی( گلوگاه های آ
موزشی) در رنج است و از سوی دیگر به دلیل چالشهای فراروی این نظام در آینده(نیاز مدیران به حسابدارانی که همپای تغییرات تجارت و اقتصاد پیش روند) ضرورت پیاده سازی تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزش حسابداری نیازی انکار ناپذیر به شمار میرود. با اجرای این تکنیک، نظام آموزش حسابداری کشور مورد باز اندیشی قرار می گیرد و چالش ها و نارسائی های آن مشخص می شود. در ادامه به مهمترین این چالش ها و نارسائی ها اشاره خواهد شد.
همانطور که اشاره شد هر نظام آموزشی از سه قسمت، درون داد، فرآیند و برونداد آموزشی تشکیل شده است که نا رسائیها و چالشهای هر قسمت به طور جداگانه با پیاده سازی تکنیک مهندسی مجدد مورد بحث قرار می گیرد.
1)نارسائی و چالش های مربوط به درون دادهای نظام آموزشی حسابداری:
عدم توجه به پیشینه علمی دانشجویان حسابداری باعث می شود که ما در رشته حسابداری ترجیحا دانشجویانی را در دانشگاه پذیرش کنیم که معمولا دیپلمه های ریاضی فی
زیک یا علوم تجربی هستند و عده محدودی که به دانشگاه راه پیدا می کنند از دیپلمه های حسابداری هستند. به ادعای برخی دبیران آموزش و پرورش، اکثر این افراد شناخت وآگاهی کافی در مورد رشته حسابداری ندارند وپس از مدتی نسبت به حسابداری بی انگیزه می شوند(همت فر، محمود، 1382).
2)نارسائی و چالش های مربوط به فرآیند آموزشی نظام آموزش حسابداری:
الف) به روز نبودن سر فصل ها و برنامه های درسی
اندیشمندان زیادی در مورد برنامه های درسی اظهار نظر کرده اند. برای مثال گودسن (1994) برنامه درسی را مفهومی چند وجهی می داند که در سطوح مختلف و عرصه های گوناگون مورد مذاکره قرار گرفته است. به نظر لانگ استریت ویشن (1993)، برنامه درسی رویدادی تاریخی است به عبارت دیگر برنامه درسی به منظور تحقق یک مجموعه اهداف مشخص تدوین نشده است بلکه در پاسخ به پیچیدگی روز افزون تصمیم گیری در تعلیم وتربیت به روز نموده است( نصر، احمد رضا و همکاران، 1386).
عمده مشکلات سر فصل ها و برنامه درسی نظام آموزش حسابداری به شرح زیر می باشد:
الف-1) کم توجهی به دروسی مانند نرم افزارهای مالی وسیستم های اطلاعاتی حسابداری و مدیریت
الف-2) کم توجهی به دروسی مانند کار آموزی و پروژه مالی
الف-3) بی توجهی به دروسی مانند کارآفرینی
الف-4) وجود دروس تکراری با کمترین ارزش افزوده برای دانشجویان
سر فصل ها و برنامه درسی فعلی رشته حسابداری تابع شرایط اقتصادی چند کشور پیشرفته و صنعتی دنیاست و ما در ایران برنامه درسی مطابق با شرایط محیطی خودمان نداریم( ثقفی، علی، 1381). از دید شاغلین در حرفه، برنامه درسی رشته حسابداری بسیار قدیمی است و گویای شرایط فعلی اقتصادی کشور نمی باشد ( مجتهد زاده، ویدا، 1382). سر فصل ها و برنامه درسی رشته حسابداری نمی تواند پاسخ گوی نیاز های حرفه در هزاره جدید باشد( نیکو مرام، هاشم، 1385). به دلیل مسائل پیچیده اقتصادی و محیط در حال تغییر تجاری امروز، مدیران به حسابدارانی متفاوت از گذشته نیاز دارند که قدرت انعطاف پذیری بالایی را با این شرایط در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات(فاوا) داشته باشند( محمد زاده سالطه، حیدر، 1387). نداشتن تجربه عملی مناسب برای دانشجویان، آنان را در رشد و ترقی در مسیر حرفه باز می گذارد. توجه به کار آموزی در حین تحصیل مزایایی همچون افزایش توانایی عملیات فنی و محاسباتی و ایفای نق
ش موثر در تجزیه مالی و گزارشگری مالی را در بر خواهد داشت(حاجیها، زهره، 1387). کار آفرینی را باید یکی از ضروریات هزاره جدید دانست. متاسفانه اغلب دانشگاه های ما فقط رسالت خویش را منحصرا آموزش می دادند و کمتر برنامه هایی با دور نمای کارآفرینی دارند که متعاقبا سالانه شاهد فراغت هزاران دانش آموخته ای می شویم که کمترین نشانه نو آوری و اندیشه آفرینی در آنان نیست( حسینی لرگانی، سیده مریم و همکاران، 1387).
ب) منسوخ بودن روش تدریس حسابداری:
به مجموعه تدابیر منظمی که مربی برای رسیدن به هدف با توجه به شرایط و امکانات اتخاذ می کند، روش تدریس گفته می شود( شعبانی، حسن، 1374). در ایران اغلب مربیان، کتاب و محتوای آموزشی را که وسیله ای برای رسیدن به هدف است، هدف قرار می دهند و تمام کوشش خود را مصروف حفظ و تکرار مطالب می کنند و به علت عادت باورشان شده است که تدریس یعنی انتقال اطلاعات و معلومات از سوی مربی و حفظ کردن کورکورانه آن از سوی
فراگیر( نوروش، ایرج، 1382).
روش های قدیمی و منسوخ تزریق اطلاعات به دانشجویان باید برداشته شود، دانشگاه باید مکانی باشد که دانشجو در آن یاد می گیرد که چگونه فکر کند و چگونه تجزیه و تحلیل نماید ( پور علی لا کلایه، محمد رضا، 1387).پژوهش در باره کیفیت تدریس در دانشگاه از جمله مهم ترین مسائل است که از یک سو بازخورد مناسب برای تجزیه و تحلیل مسائل آموزشی،تصمیم گیریهای اساسی و برنامه ریزیهای راهبردی در اختیار مسئولان و دست اندرکاران آموزش عالی قرار میدهد و از سوی دیگر،مدرسان با آگاهی از کیفیت عملکرد خود در جریان تدریس قادر خواهند بود به اصلاح شیوه ها و روشهای آموزشی و در نتیجه،افزایش کیفیت تدریس خود بپردازن
د(stephen P.heyneman,2004).مارتنز تاکید میکند که توجه به آنچه که اساس یادگیری و تدریس مطلوب را تشکیل میدهد در ایجاد و توسعه سیتم های تضمین کیفی
ت از اهمیت اساسی برخوردار است.تضمین کیفیت بر این فرض اساسی استوار است که تدریس با کیفیت عالی یه حفظ تمرکز بر آنچه دانشجو یاد میگیرد و چگونگی یادگیری وی و همچنین،نحوه بهبود بخشیدن به کیفیت آن وابسته است(martnes,1998).بنابراین کیفیت مطلوب تدریس،برایند کیفیت مطلوب یادگیری قلمداد و در مراکز آموزش عالی اصولا ارتقای فرصتهای یادگیری موثر برای دانشجویان تعریف میشود. هدف از آموزش همانا یادگیری دانشجویان است(henson,2003).
3)نارسائی ها و چالش های مربوط به ستانده(خروجی) نظام آموزش حسابداری:
تغییرات سریع به عنوان مشخصه اصلی محیطی که حسابداران در آن فعالیت می کنند شناخته شده است. چنین به نظر می رسد که عدم توجه به تغییراتی که رخ داده است و ادامه هم خواهد داشت، اگر قرار باشداز حسابداری به عنوان ابزاری برای پاسخ گویی وراهی برای رشد و توسعه اقتصادی استفاده کرد، باید حسابدارانی تربیت نمود که جوابگوی تقاضاها و نیاز های جامعه باشند عدم ایجاد گرایش در مقاطع مختلف حسابداری سبب شده است که نظام آموزشی نتواند به آموزش حسابدارانی ورزیده جهت تامین نیاز های حرفه بپردازد( دنیویان، فاطمه، 1384).یونسکو در سال 1998 در کنفرانس جهانی اموزش عالی،توصیه های زیر را در مورد قابلیتهای لازم برای فارغ التحصیلان دانشگاهها را ارائه کرده است:
-منعطف باشند
-خلاق و نواور باشند
-کارآفرین باشند(داشتن توان و روحیه کارآفرینی به جای کارجویی)
-قادر به انجام کار گروهی و مشارکتی باشند
-قابلیت حرکت در میان عرصه های میان رشته ای را داشته باشند.
چنین به نظر میرسد که دانشگاههای کشور و سیستم آموزش عالی در حال حاضر فاصله زیادی را با مصوبه سال 1998 یونسکو دارند.
همانگونه که مشاهده شد نارساییها و چالشهای نظام آموزش حسابداری در هر سه قسمت تشکیل دهنده این فرایند وجود دارند. این گونه چالشها با مصرف منابع و بدون اینکه ارزش افزوده ای را ایجاد کنند در نهایت سبب نارضایتی مشتریان و در واقع ذینفعان از اطلاعات حسابداری خواهند شد.تکنیک مهندسی مجدد با شناسایی این گونه نارساییها و گلوگاههای آموزشی میتواند به کارامدی نظام آموزش حسابداری کمک کند
جمع بندی و نتیجه گیری:
در عصر حاضر، مهندسی مجدد اندیشه ضرورت خانه تکانی اساسی را برای اهداف توسعه در آموزش عالی به منظور مواجه با تغییر و دستیابی به پویایی را مسجل کرده است. با توجه به ماهیت دانشگاه ها در آینده و همچنین چالش های امروزی فرا روی آنها نیاز به تکنیک مهندسی مجدد به طور جدی احساس می شود. در این بین نظام آموزش حسابداری نیز با به کار گیری این تکنیک می تواند مراحل قبل از ورود به دانشگاه و تحصیل در دانشگاه و مرحله بعد از فارغ التحصیلی دانشجویان رشته حسابداری را مورد باز اندیشی بنیادین قرار داده و با کنار گذاری فرایندهای منسوخ گذشته و طراحی فرایندهای جدید، به کاهش بهای تمام شده خدمات آموزشی و افزایش کیفیت خدمات ارائه شده یاری رساند. چرا که مدیران فردا به حسابدارانی ن
یاز خواهند داشت که قدرت انعطاف پذیری بالایی را با تغییرات شرایط اقتصاد و تجارت جهانی داشته باشند، به کارگیری تکنیک مهندسی مجدد در نظام آموزش حسابداری سبب می شود که این نظام بتواند به تربیت و آموزش حسابداران ماهر، متخصص و آموزش دیده همت گمارد،تا شاهد ارتقا کیفیت نظام آموزش حسابداری کشور نسبت به گذشته باشیم.
منابع:
• عتمادی، حسین، 1377، شناسایی عوامل و موانع رشد آموزش حسابداری در ایران و ارائه برنامه کارا و کارآمد، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس
• بحرینی، سید صادق، 1385، برسی تحلیلی اجرای مهندسی مجدد فرآیندها در آموزش عالی کشور، فصل نامه اندیشه صادق، شماره 23
• پور علی لاکلایه، محمد رضا، 1387، رویکردی نوین به آموزش حسابداری چالش های شرایط موجود و راه کارها، دانشگاه آزاد ارومیه
• ثقفی، علی و محمد زاده و نوین، عادل، 1371، اعتلا آموزش حسابداری در کشور های در حال رشد، فصل نامه بررسی های حسابداری و حسابرسی دانشگاه تهران، سال اول، شماره دوم
• ثقفی، علی، 1381، گفتگو با دکتر ثقفی در مورد آموزش حسابداری در ایران، فصل نامه حسابرس، شماره 15
• جعفری، مصطفی و اخوان، پیمان،1384، تحقق مفهوم ناب توسط مهندسی مجدد فرآیندها، فصل نامه مدیریت فردا ،شماره10 و 9، سال سوم
• حسینی لرگانی، سیده مریم و میر عرب رضی، رضا و رضایی، سعید، 1387، آموزش کارآفرینی در هزاره جدید، فصل نامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره 50
• شبگو منصف، سید محمود، 1386، مهندسی مجدد اندیشه در آموزش، مجله روشن، سال 16، شماره 111
• شعبانی، حسن، 1374، روشهای تدریس در آموزش عالی، تهران
، انتشارات سمت
• طیبا، حسین، 1386، مهندسی مجدد، مجله رهبری و مدیریت، سال اول، شماره دوم
• فرج وند، اسفندیار، 1382، مبانی مدیریت دولتی، تبریز، انتشارات فروزش
• فرج وند، اسفندیار، 1386، نگاهی دوباره به مهندسی مجدد، ماهنامه تدبیر، شماره185
• کرمی، میثم،1387، مهندسی مجدد در سازمانها، مجله لوله و اتصالات
• کریمی، مجید و رود بارانی، محمد، 1386، مهندسی مجدد و متدولوژی تغییر سازمان، فصل نامه آسیا
• گیلانی نیا، شهرام، 1385، تاثیر تفکر ناب در بهبود مهندسی مجدد فرآیند ها، فصل نامه دانش مدیریت، سال 19، شماره 74
• گیتی نما، سحر و سلیمانیها، مجتبی، 1389، متدولوژی مناسب مهندسی مجدد در موسسات آموزش عالی، ماهنامه تدبیر، شماره 216
• محمد زاده، سالطه، حیدر و پناهی، سونیا، 1387، ظهور فناوری اطلاعات و افول روشهای سنتی آموزش حسابداری، فصل نامه حسابرس، سال دهم، شماره 42
• Cindy t. christen ( 2005), the restructuring and reengineering of AT & T, journal of public relation review
• Graft,A(1995),International development in assuring quality in higher education,London
• MARKE. NISSEN (1999), Knowledge- based knowledge managment in the reengineering domain, journal of decision support system
• Peter, flett & Adrienne, curry& adam, peat ( 2008),reengineering system in general practice, journal of information managment.
• Sanjay, goal & Vicki, chen ( 2008), integrating the global enter pries using six sigma: business process reengineering, international journal of production economics
دانلود مقاله کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای word دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای
اگرچه امروزه نسبت به اینکه کدامیک از این قدرتهای چهارگانه حرف اول را می زند بحثهای مختلفی وجود دارد، اما بدون شک این چهار قدرت با هم ارتباط تنگاتنگ داشته و هر یک بر دیگری تأثیر (مسقتیم یا غیر مستقیم) خواهد داشت. علوم و تکنولوژی هسته ای از جمله مواردی است که در حال حاضر به صورت یک عامل مهم و تعیین کننده در هر یک از چهار مورد مذکور نقش ایفا می نماید. امروزه تأثیر تکنولوژی هسته ای در گسترش دانش بشری، تسلط بر طبیعت، تأمین رفاه و پیشرفت زندگی بشر غیر قابل تردید است و بدون شک کشورهای مختلف نیز هر یک برحسب توان خود به این تکنولوژی روی آورده اند و هر کشوری براساس مقتضیات زمانی و مکانی، استراتژی و تاکتیک خاصی را برای خود برمی گزیند.
1- مقدمه
انرژی هسته ای از عمده ترین مباحث علوم و تکنولوژی هسته ای است و هم اکنون نقش عمده ای را در تأمین انرژی کشورهای مختلف خصوصا کشورهای پیشرفته دارد. اهمیت انرژی و منابع مختلف تهیه آن، در حال حاضر جزء رویکردهای اصلی دولتها قرار دارد. به عبارت بهتر، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی بررسی ، اصلاح و استفاده بهینه از منابع موجود انرژی در آن کشور است. امروزه بحرانهای سیاسی و اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت ذخایر فسیلی، نگرانیهای زیست محیطی، ازدیاد جمعیت، رشد اقتصادی ، همگی مباحث جهان شمولی هستند که با گستردگی تمام فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهای مناسب در حل معظلات انرژی در جهان به خود مشغول داشته اند.
در حال حاضر اغلب ممالک جهان به نقش و اهمیت منابع مختلف انرژی در تأمین نیازهای حال و آینده پی برده و سرمایه گذاریها و تحقیقات وسیعی را در جهت سیاستگذاری، استراتژی و برنامه های زیربنایی و اصولی انجام می دهند. هم اکنون تدوین استراتژی که مرکب از بررسی تمامی پارامترهای تأثیر گذار در انرژی و تعیین راهکارهای مناسب جهت تمیزتر و کارا ترنمودن انرژی و الگوی بهینه مصرف آن می باشد، در رأس برنامه های زیربنایی اکثر کشورهای جهان قرار دارد. در میان حاملهای مختلف انرژی،انرژی هسته ای جایگاه ویژه ای دارد. هم اکنون بیش از 430 نیروگاه هسته ای در جهان فعال می باشند و انرژی برخی کشورها مانند فرانسه عمدتا از برق هسته ای تأمین می شود.
جمهوری اسلامی ایران بیش از سه دهه است که تحقیقات متنوعی را در زمینه های مختلف علوم و تکنولوژی هسته ای انجام داده و براساس استراتژی خود، مصمم به ایجاد نیروگاههای هسته ای به ظرفیت کل 6000 مگاوات تا سال 1400 هجری شمسی می باشد. در این زمینه، جمهوری اسلامی ایران در نشست گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی، تمایل خود را نسبت به همکاری تمامی کشورهای جهان جهت ایجاد این نیروگاهها و تهیه سوخت مربوطه رسما اعلام نموده است.
2- انرژی هسته ای
انرژی بدست آمده از فعل و انفعالات هسته ای را انرژی هسته ای می گویند. این انرژی از دو منشاء می تواند سرچشمه بگیرد. یکی شکافت هسته اتمهای سنگین و دیگری همجوشی یا گداخت هسته اتمهای سبک . ذیلا به اختصار به این دو فعل و انفعال هسته ای که به تولید انرژی هسته ای منجر می گردند پرداخته می شود.
2-1) شکافت هسته ای
پس از کشف نوترون توسط”چاودیک” در سال 1932، هان و استراسمن، دانشمندان آلمانی، در سال 1939 طی مقاله ای نشان دادند که این ذره می تواند عناصر سنگینی از قبیل اورانیوم را شکافته و آنها را به عناصر دیگر با جرم کمتر تبدیل نماید. شکافت اورانیوم که علاوه بر آزادسازی انرژی یا گسیل چند نوترون نیز همراه می شود، منشا تحولات بسیاری در قرن اخیر شده است. در طی تحقیقاتی که در قبل از جنگ جهانی دوم بویژه در فرانسه و آلمان انجام گرفت، محقق گشت که نوترونهای آزاد شده می توانند تحت شرایط مناسب برای ایجاد شکافت در دیگر هسته های اورانیوم مورد استفاده قرار گیرند و بدین ترتیب یک واکنش زنجیره ای را می توان آغاز نمود که باعث آزادسازی مقدار قابل ملاحظه ای انرژی گردد.
این شکافت بیشتر مربوط به 235-U (اورانیوم با جرم اتمی 235) بود و وجود یک حداقل جرمی از اورانیوم برای یک واکنش زنجیره ای لازم به نظر می رسید. این حداقل را جرم بحرانی نامیدند. در طول جنگ جهانی دوم، این تحقیقات در کشورهای انگلستان، کانادا و عمدتا آمریکا ادامه یافت و نتیجتا به ساخت اولین راکتور اتمی در زیرزمین دانشگاه شیکاگو توسط فرمی و چندی بعد به تولید اولین بمب اتمی منجر گردید که بطور موفقیت آمیزی فجایع اسف بار هیروشیما و ناکازاکی را بوجود آورد. راکتور اتمی نمونه بارز استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی بود در حالیکه بمب اتمی بوضوح استفاده غیرصلح آمیز آن را آشکار می ساخت. بهرحال هر دوی این فرایندها به تولید انرژی هسته ای که ناشی از شکافت هسته اتمهای سنگین بود منجر گشتند، البته یکی کنترل شده(راکتور اتمی) و دیگری کنترل نشده (بمب اتمی) به حساب می آمد.
به هر حال شکافت هسته های سنگین به دو هسته سبکتر، همراه با آزاد شدن مقادیر زیادی انرژی است و این فرایند تنها در هسته های سنگینی چون اورانیوم و پلوتونیوم اتفاق می افتد. از بین ایزوتوپهای اورانیوم و پلوتو نیوم نیز U-235 ، Pu-239 وPu-241 قابلیت شکافت را دارند تا ایزوتوپهای دیگر. برای ایجاد شکافت مناسب، باید واکنش هسته ای بصورت زنجیره وار و پیوسته انجام گردد وگرنه نتیجه مطلوب حاصل نخواهد گردید.
در یک واکنش زنجیره ای هسته ای، ابتدا یک نوترون با انرژی مشخص و سرعت مورد نظر به هسته قابل شکافت مثل 235- U برخورد می کند. نتیجه این برهم کنش، نفوذ نوترون به داخل هسته بوده و با برهم خوردن توازن نیروهای جاذبه و دافعه، هسته سنگین به دو هسته شکسته شده و همراه با آن مقادیر زیادی انرژی و چندین نوترون سریع آزاد می گردد. متوسط تعداد نوترونهای تولید شده در شکافت 235- U حدود 5/2 و در 239-PU حدودا 3 درجه می باشد. هرکدام از این نوترونها با برخورد با
هسته های دیگر موجب آزاد شدن انرژی و چندین نوترون دیگر خواهند شد. چنانچه شرایط مهیا باشد، این واکنش بطور زنجیره وار ادامه می یابد تا زمانیکه به عللی از جمله کاهش جرم ماده شکافت پذیر متوقف گردد. تعداد نوترونهای ناشی از شکافت را اصطلاحا تحت عنوان فاکتور تکثیر می شناسد و به K نمایش می دهند چنانچه 1< K باشد در این صورت سیس
تم فوق بحرانی خواهد بود و تکثیر نوترونها و آزاد شدن انرژی با سرعتی بیش از حد تصور ادامه می یابد و این همان فرآیند
ی است که در سلاحهای هسته ای روی می دهد. چنانچه1= K باشد سیستم را بحرانی می نامند. به عبارت بهتر به ازای هر نوترونی که به هر دلیل در سیستم مصرف و یا از آن خارج می گردد یک نوترون در نتیجه شکافت تولید می شود. اگر 1>K باشد سیستم را زیر بحرانی می دانند. در این سیستم تولید نوترونها در مجموع روبه کاهش رفته و نهایتا فعل و انفعالات هسته ای در سیستم متوقف خواهد گردید. به فرض اینکه 2=K باشد، پس تولید نوترونها در اثر شکافتهای زنجیره ای بصورت تصاعدی 32،16،8،4،2 و ; خواهد بود. در این حالت چنانچه جرم 235- U، یک کیلوگرم (Kg ) بوده و این شکافتها تا 80 بار ادامه یابند، انرژی معادل 20 کیلوتن TNT در زمانی کمتر از1us آزاد خواهد گردید.
2-2) همجوشی یا گداخت هسته ای
هم جوشی یا گداخت هسته ای را می توان به عنوان فرایند عکس شکافت هسته ای قلمداد کرد، یعنی فرایندی که در آن دست کم یکی از محصولات واکنش هسته ای ازهر یک ازمواد واکنش زای اولیه پر جرمتر باشد . گداخت هسته ای در مواردی که جرم کل هسته های محصول از جرم کل مواد واکنش زاکمتر باشد منجر به رهایی انرژی خواهد شد. این شرط برای هسته های سبک یا اعداد جرم A1 و A2 که برای آنها 60> (A2+A1) باشد، همیشه برقرار است. فعل و انفعالاتی که در ستاره ها رخ می دهد و منجر به تولید انرژی بسیار زیادی می گردد، شناخته شده ترین و بارزترین نمونه های همجوشی یا گداخت هسته ای است. این واکنشها که عموما به زنجیره پروتون – پروتون موسوم می باشند با واکنشی بین دو پروتون و تشکیل یک دوتریوم آغاز می شود. سپس با واکنش یک پروتوم و دوتریوم و تشکیل 3He ادامه یافته و نهایتا با واکنش دو اتم 3He و تشکیل 4He خاتمه می یابد. دراین فرایند حدود 7/24 Mev انرژی آزاد می گردد. برای شبیه سازی همین واکنش در روی زمین تحقیقات بسیاری از اواسط قرن بیستم میلادی انجام گرفته است و هنوز نیز ادامه دارد. دراین تحقیقات مشخص گردید که سطح مقطع واکنش بین دوتریوم (2H) و تریتیوم (3H) و همچنین مقدار انرژی آزاد شده به ازای هر اتمی که در آن واکنش شرکت دارد خیلی بیشتر از واکنشهای مذکور می باشد. در این واکنش در نتیجه همجوشی بین دو تریوم و تریتیوم یک اتم هلیوم همراه با یک نوترون و حدود 6/17 Mev انرژی آزاد می گردد.
گداخت هسته ای را سرچشمه انرژی فردا می دانند و گمان می رود سوخت یک راکتور گداخت هسته ای همانطور که بیان گردید مخلوطی از دو تریوم و تریتیوم باشد. واکنش همجوشی بین این دو ماده در دمای حدود 10 به توان 7 درجه سانتیگراد صورت می گیرد و گرمای تولید شده بواسطه همجوشی آنها باعث واکنشهای گداخت دیگر نیز خواهد گردیدو این امر یک سری واکنشهای زنجیره ای را بوجود خواهد آورد که می توان با استفاده از انرژی بسیار زیاد تولید شده، توربینهای مولد برق را بکار انداخت. از محسنات راکتورهای گداخت، درجه بالای ایمنی آنهاست و برخلاف راکتورهای شکافت هسته ای که پسمانهای رادیو اکتیو بسیاری تولید می کنند، پسمان راکتورهای گداخت مقدار کمی هلیوم غیر رادیواکتیو است. البته در واکنش همجوشی هسته ای، طبق آنچه بیان گردید، نوترون نیز تولیدمی شود که می تواند به مرور راکتور را رادیو اکتیو کند ولی با انتخاب مواد مناسب می توان به جذب نوترونها اقدام نمود و در نتیجه این مسئله نیز مرتفع خواهد گردید. در حال حاضر دستگاهی که فعل و انفعالات گداخت هسته ای در آن بوقوع می پیوندد تحت عنوان توکامک شناخته می شود پیش بینی ها از دهه 2020 میلادی به عنوان نقطه آغاز به کار راکتورهای تحاری هم جوشی هسته ای حکایت دارند.
3- کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای
علیرغم پیشرفت همه جانبه علوم و فنون هسته ای در طول نیم قرن گذشته، هنوز این تکنولوژی در اذهان عمومی ناشناخته مانده است. وقتی صحبت از انرژی اتمی به میان می آید، اغلب مردم ابر قارچ مانند حاصل از انفجارات اتمی و یا راکتورهای اتمی برای تولید برق را در ذهن خود مجسم می کنند و کمتر کسی را می توان یافت که بداند چگونه جنبه های دیگری از علوم هسته ای در طول نیم قرن گذشته زندگی روزمره او را دچار تحول نموده است. اما حقیقت در این است که در طول این مدت در نتیجه تلاش پیگیر پژوهشگران و مهندسین هسته ای، این تکنولوژی نقش مهمی را در ارتقاء سطح زندگی مردم، رشد صنعت و کشاورزی و ارائه خدمات پزشکی ایفاء نموده است. موارد زیر از مهمترین استفاده های صلح آمیز از علوم و تکنولوژی هسته ای می باشند:
1- استفاده از انرژی حاصل از فرآیند شکافت هسته اورانیوم یا پلوتونیوم در راکتورهای اتمی جهت تولید برق و یا شیرین کردن آب دریاها.
2-استفاده از رادیوایزوتوپها در پزشکی، صنعت و کشاورزی
3- استفاده از پرتوهای ناشی از فرآیندهای هسته ای در پزشکی، صنعت و کشاورزی
ایزوتوپهای یک عنصر، هسته هایی شامل تعداد پروتونهای یکسان و تعداد نوترونهای متفاوت می باشند.
یکسان بودن عدد اتمی در ایزوتوپها باعث گشته که خواص شیمیایی و بعضا فیزیکی یکسان داشته باشند اما در عین حال خواص هسته ای متفاوتی دارند. در حالیکه بطور طبیعی اکثر ایزوتوپهای موجود از پایداری نسبی برخوردار هستند، اما ایزوتوپهای ساخته دست انسان، عمدتا غیرپایدار می باشند. پایداری یک ایزوتوپ توسط نیمه عمر آن تعیین می گردد و نیمه عمر زمانی است که مقدار یک ایزوتوپ از طریق تلاشی به نصف می رسد.
نیمه عمرها می توانند از کسری از ثانیه تا صدها میلیون سال تغییر یابند. ایزوتوپهای رادیواکتیو(رادیوایزوتوپها) زمانیکه متلاشی می گردند سه نوع تابش را منتشر می سازند:
1- ذرات آلفا که دارای بار مثبت بوده و مرکب از دو پروتون و دو نوترون هستند(++4He)
2- ذرات بتا که الکترونهای انرژتیک با بار منفی یا پوزیترونها با بار مثبت می باشند
3- تابشهای گاما که بدون بار بوده و بسیار نافذ هستند.
برخی از عناصر رادیواکتیو مثل رادیوم و یا ایزوتوپهای رادیواکتوی مثل 235-U در طبیعت یافت می شوند ولی اکثر آنها در راکتورهای اتمی و یا بوسیله شتابدهنده ها تولید می گردند. 82-Br و58- Co و131-Iو32-Pو42-Kو111-Agو64-Cuو38-Cl از مهمترین رادیو ایزوتوپهای تولید شده در راکتورهای اتمی می باشند و از آن طرف رادیو ایزوتوپهای 7-Beو206-Biو18-Fو132-I د ر شتابدهنده ها ساخته می شوند. امروزه از رادیو ایزوتوپها و پرتوهای ناشی از فرایندهای هسته ای جهت بهبود محصولات غذایی، نگهداری مواد غذایی، تعیین منابع آبهای زیرزمینی، استرلیزه کردن منابع و تولیدات پزشکی، آنالیز هورمونها، کنترل فرایندهای صنعتی و بررسی آلودگی محیط زیست استفاده فراوانی به عمل می آید.
تولید گونه هایی از محصولات غذایی دارای حاصلخیزی بیشتر، تولید گونه های مقاوم نسبت به آفات و کم آبی، استفاده موثر تر از منابع آبی و جمع آوری آنها، کنترل نابودی آفات، جلوگیری از فساد محصولات در هنگام نگهداری، از مهمترین موارد استفاده از علوم و تکنولوژی هسته ای در کشاورزی است. کاربرد روشهای هسته ای در علوم پزشکی نسبت به سایر بخشها معروفتر و عمومی تر است. بیش از 100 سال است که دانشمندان با خواص اشعه ایکس آشنا شده اند و از آن برای
تشخیص پزشکی استفاده می کنند. تصویربرداری، تشخیص، پیش بینی و درمان برخی بیماریها در نتیجه استفاده از پرتودهی و رادیوایزوتوپها حاصل می گردد. بطور مثال ید 131(131-I) برای تشخیص محل و مکان تومورهای مغزی مورد استفاده قراز می گیرد و یا از آن برای تعیین فعالیت غده تیروئید و کبد استفاده می شود. کرم -51(51-Cr ) برای تحقیقات خون
شناسی، 75-Se برای بررسی لوزالمعده، 57- Co برای تشخیص کم خونی، 14-C برای تحقیقات بیولوژیکی و داروسازی، 137- Cs جهت درمان غدد سرطانی، 67-Cu برای از بین بردن غدد سرطانی از رایج ترین رادیوداروها در امر پزشکی می باشند. استفاده از پرتو گاما تولید شده از کبالت -60(60-Co ) از موثرترین و مقرون به صرفه ترین روشها در زمینه سترون نمودن وسایل، ابزار آلات و تولیدات پزشکی است.
طی نیم قرن گذشته، تکنولوژی هسته ای کاربردهای گسترده ای در صنعت یافته است. تسهیل عملیات اکتشاف و استخراج معادن زیرزمینی نفت و گاز، تشخیص محل نشت سیالات در لوله ها و مخازن، تعیین میزان خوردگی فلزات، اندازه گیری دقیق قطرسنجی، ضخامت سنجی و سطح سنجی، تعیین فرسودگی غشاء داخلی کوره های صنعتی، استفاده از اثرات متقابل پرتوها با مواد جهت بهینه سازی عملکرد آنها در صنعت و; تماما از مهمترین استفاده های صنعت از علوم و فنون هسته ای است. در این زمینه بطور مثال 241- Am جهت تعیین محل حفاری چاههای نفت، 109- Cd جهت آزمایش عیار فلزات، 14- C برای تحقیقات باستان شناسی، 85- Kr جهت اندازه گیری ضخامت صفحات و الیاف بکار می روند.
4- برق هسته ای
از مهمترین منابع استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی، ساخت راکتورهای هسته ای جهت تولید برق می باشد. راکتورهسته ای وسیله ای است که در آن فرایند شکافت هسته ای بصورت کنترل شده انجام می گیرد. در طی این فرایند انرژی زیاد آزاد می گردد به نحوی که مثلا در اثر شکافت نیم کیلوگرم اورانیوم انرژی معادل بیش از 1500 تن زغال سنگ بدست می آید. هم اکنون در سراسر جهان، راکتورهای متعددی در حال کار وجود دارند که بسیاری از آنها برای تولید قدرت و به منظور تبدیل آن به انرژی الکتریکی، پاره ای برای راندن کشتیها و زیردریائیها، برخی برای تولید رادیو ایزوتوپوپها و تحقیقات علمی و گونه هایی نیز برای مقاصد آزمایشی و آموزشی مورد استفاده قرار می گیرند. در راکتورهای هسته ای که برای نیروگاههای اتمی طراحی شده اند (راکتورهای قدرت)، اتمهای اورانیوم و پلوتونیم توسط نوترونها شکافته می شوند و انرژی آزاد شده گرمای لازم را برای تولید بخار ایجاد کرده و بخار حاصله برای چرخاندن توربینهای مولد برق بکار گرفته می شوند.
راکتورهای اتمی را معمولا برحسب خنک کننده، کند کننده، نوع و درجه غنای سوخت در آن طبقه بندی می کنند. معروفترین راکتورهای اتمی، راکتورهایی هستند که از آب سبک به عنوان خنک کننده و کند کننده و اورانیوم غنی شده(2 تا 4 درصد اورانیوم 235) به عنوان سوخت استفاده می کنند. این راکتورها عموما تحت عنوان راکتورهای آب سبک(LWR ) شناخته می شوند. راکتورهای WWER,BWR,PWR از این دسته اند. نوع دیگر، راکتورهایی هستند که از گاز به عنوان خنک کننده، گرافیت
به عنوان کند کننده و اورانیوم طبیعی یا کم غنی شده به عنوان سوخت استفاده می کنند. این راکتورها به گاز- گرافیت معروفند. راکتورهای HTGR,AGR,GCR از این نوع می باشند. راکتور PHWR راکتوری است که از آب سنگین به عنوان کندکننده و خنک کننده و از اورانیوم طبیعی به عنوان سوخت استفاده می کند. نوع کانادایی این راکتور به CANDU موسوم بوده و از کارایی خوبی برخوردار می باشد. مابقی راکتورها مثل FBR (راکتوری که از مخلوط اورانیوم و پلوتونیوم به عنوان
سوخت و سدیم مایع به عنوان خنک کننده استفاده کرده و فاقد کند کننده می باشد) LWGR(راکتوری که از آب سبک به عنوان
خنک کننده و از گرافیت به عنوان کند کننده استفاده می کند) از فراوانی کمتری برخوردار می باشند. در حال حاضر، راکتورهای PWR و پس از آن به ترتیب PHWR,WWER,BWR فراوانترین راکتورهای قدرت در حال کار جهان می باشند.
به لحاظ تاریخی اولین راکتور اتمی در آمریکا بوسیله شرکت “وستینگهاوس” و به منظور استفاده در زیر دریائیها ساخته شد. ساخت این راکتور پایه اصلی و استخوان بندی تکنولوژی فعلی نیروگاههای اتمیPWR را تشکیل داد. سپس شرکت جنرال الکتریک موفق به ساخت راکتورهایی از نوع BWR گردید. اما اولین راکتوری که اختصاصا جهت تولید برق طراحی شده، توسط شوروی و در ژوئن 1954در “آبنینسک” نزدیک مسکو احداث گردید که بیشتر جنبه نمایشی داشت، تولید الکتریسیته از
راکتورهای اتمی در مقیاس صنعتی در سال 1956 در انگلستان آغاز گردید. تا سال 1965 روند ساخت نیروگاههای اتمی از رشد محدودی برخوردار بود اما طی دو دهه 1966 تا 1985 جهش زیادی در ساخت نیروگاههای اتمی بوجود آمده است. این جهش طی سالهای 1972 تا 1976 که بطور متوسط هر سال 30 نیروگاه شروع به ساخت می کردند بسیار زیاد و قابل توجه است. یک دلیل آن شوک نفتی اوایل دهه 1970 می باشد که کشورهای مختلف را برآن داشت تا جهت تأمین انرژی م
ورد نیاز خود بطور زاید الوصفی به انرژی هسته ای روی آورند. پس از دوره جهش فوق یعنی از سال 1986 تاکنون روند ساخت نیروگاهها به شدت کاهش یافته بطوریکه بطور متوسط سالیانه 4 راکتور اتمی شروع به ساخت می شوند.
کشورهای مختلف در تولید برق هسته ای روند گوناگونی داشته اند. به عنوان مثال کشور انگلستان که تا سال 1965 پیشرو در ساخت نیروگاه اتمی بود، پس از آن تاریخ، ساخت نیروگاه اتمی در این کشور کاهش یافت، اما برعکس در آمریکا به اوج خود رسید. کشور آمریکا که تا اواخر دهه 1960 تنها 17 نیروگاه اتمی داشت در طول دهه های 1970و 1980 بیش از 90 نیروگاه اتمی دیگر ساخت. این مسئله نشان دهنده افزایش شدید تقاضای انرژی در آمریکاست. هزینه تولید برق هسته ای در مقایسه با تولید برق از منابع دیگر انرژی در امریکا کاملا قابل رقابت می باشد. هم اکنون فرانسه با داشتن سهم 75 درصدی برق هسته ای از کل تولید برق خود درصدر کشورهای جهان قرار دارد. پس از آن به ترتیب لیتوانی(73درصد)، بلژیک(57درصد)، بلغارستان و اسلواکی(47درصد) و سوئد (8/46درصد) می باشند. آمریکا نیز حدود 20 درصد از تولید برق خود را به برق هسته ای اختصاص داده است.
گرچه ساخت نیروگاههای هسته ای و تولید برق هسته ای در جهان از رشد انفجاری اواخر دهه 1960 تا اواسط 1980 برخوردار نیست اما کشورهای مختلف همچنان درصدد تأمین انرژی مورد نیاز خود از طریق انرژی هسته ای می باشند. طبق پیش بینی های به عمل آمده روند استفاده از برق هسته ای تا دهه های آینده همچنان روند صعودی خواهد داشت. در این زمینه، منطقه آسیا و اروپای شرقی به ترتیب مناطق اصلی جهان در ساخت نیروگاه هسته ای خواهند بود. در این راستا، ژاپن با ساخت نیروگاههای اتمی با ظرفیت بیش از 25000 مگا وات درصدر کشورها قرار دارد. پس از آن چین، کره جنوبی، قزاقستان، رومانی، هند و روسیه جای دارند. استفاده از انرژی هسته ای در کشورهای کاندا، آرژانتین، فرانسه، آلمان، آفریقای جنوبی، سوئیس و آمریکا تقریبا روند ثابتی را طی دو دهه آینده طی خواهد کرد.
5- چرخه سوخت هسته ای
اورانیوم متداولترین سوخت برای راکتورهای هسته ای است. در مقایسه با اورانیوم، کاربرد توریوم و پلوتونیوم خیلی محدودتر است. اورانیوم را می توان به صورت خالص یعنی اورانیوم فلزی یا به صورت ترکیب مثل اکسید اورانیوم(UO2) و یا کربوراورانیوم(CU) بکار برد، اما اکسید اورانیوم متداولترین ماده برای سوخت راکتورهای تجاری است. اورانیوم به طور طبیعی به شکل مخلوطی از اکسیدهای مختلف است که به طور وسیعی در پوسته زمین به صورتهای پراکنده یافت می شود. غلظت اورانیوم در پوسته زمین حدود 2ppm است که نشاندهنده فراوانی آن حتی بیشتر از عناصری مثل جیوه و نقره می باشد.
برای استفاده از اورانیوم به عنوان سوخت، ابتدا باید آنرا از سنگهای معدنی استخراج و جداسازی نمود (مرحله فراوری سنگ معدن اورانیوم). سپس با تبدیل و غنی سازی ، آنرا آماده برای تهیه سوخت کرد(مرحله تبدیل و غنی سازی اورانیوم). پس از آن با روشهای شیمیایی و فیزیکی مختلف به تولید سوخت هسته ای مناسب مبادرت نمود(مرحله تولید سوخت هسته ای) و نهایتا پس از استفاده سوخت در راکتوراتمی به بازفرآوری سوخت مصرف شده و جداسازی اورانیوم، پلوتونیوم و محصولات شکاف دیگر پرداخت(مرحله بازفرآوری). به مجموعه این فرایندها، چرخه سوخت هسته ای گفته می شود. بعبارت بهتر، به مجموعه فرایندها و مراحل تولید سوخت هسته ای تا مصرف و سپس بازفرآوری آن چرخه سوخت هسته ای می گویند. لفظ چرخه بدان جهت بکار می رود که عناصر شکاف پذیر پس از مصرف در راکتورهای هسته ای تحت بازفرآوری قرار گرفته و مجددا برای مصرف آماده می گردند. مراحل مختلف چرخه سوخت هسته ای عبارتند از:
2- تبدیل و غنی سازی اورانیوم
3- تولید سوخت هسته ای
4- بازفرآوری
هم اکنون به لحاظ صنعتی، کشورهای فرانسه، ژاپن، روسیه، آمریکا و انگلستان دارای تمامی مراحل تکنولوژی فراوری اورانیوم در تمامی مراحل چرخه سوخت هسته ای در اشل صنعتی می باشند. چنانچه اشل غیرصنعتی منظور گردد، کشورهای دیگری مثل هند نیز به لیست فوق اضافه خواهند شد. کشورهای کانادا و فرانسه در مجموع دارای بزرگترین کارخانه های تبدیل اورانیوم هستند که محصولات آنها شامل UO3,UO2,UF6 می باشند، پس از آنها به ترتیب کشورهای امریکا، روسیه و انگلستان قرار دارند. در زمینه غنی سازی، بی تردید امریکا و روسیه دارای بزرگترین شبکه غنی سازی جهان می باشند. در اشل صنعتی این دو کشور کار غنی سازی را از سال 1945 در امریکا و 1949 در شوروی آغاز نموده اند. پس از آنها، به ترتیب فرانسه، هلند و انگلستان بیشترین غنی سازی را انجام می دهند. درحال حاضر، امریکا بزرگترین تولید کننده سوخت هسته ای در جهان است که تمامی سوخت آن جهت استفاده در نیروگاههای BWR,PWR می باشد. پس از امریکا، کانادا تولید کننده اصلی سوخت هسته ای در جهان(برای راکتورهای PHWR) می باشد. به نظر می رسد کشور کانادا از پرسابقه ترین کشورها جهت تولید سوخت هسته ای است که فعالیت خود را در این زمینه از سال 1956 آغاز نموده است. پس از امریکا و کانادا، کشورهای انگلستان، روسیه ، ژاپن، فرانسه، آلمان، هند، کره جنوبی و سوئد تولید کنندگان اصلی سوخت هسته ای می باشند. در زمینه بازفرآوری سوخت مصرف شده، امریکا بیشترین سهم بازفراوری سوخت هسته ای را در جهان داراست. پس از آن فرانسه، انگلستان، روسیه، هند و ژاپن قرار دارند. درحال حاضر بین کشورهای جهان سوم، هندوستان پیشرفته ترین کشور در زمینه دانش فنی چرخه سوخت هسته ای می باشد.
6- دیدگاههای اقتصادی و زیست محیطی برق هسته ای
جمهوری اسلامی ایران در فرایند توسعه پایدار خود به تکنولوژی هسته ای چه از لحاظ تأمین نیرو و ایجاد جایگزینی مناسب در عرصه انرژی و چه از نظر دیگر بهره برداریهای صلح آمیز آن در زمینه های صنعت، کشاورزی، پزشکی و خدمات نیاز مبرم دارد که تحقق این رسالت مهم به عهده سازمان انرژی اتمی ایران می باشد، بدیهی است در زمینه کاربرد انرژی هسته ای به منظور تأمین قسمتی از برق مورد نیاز کشور قیود و فاکتورهای بسیار مهمی از جمله مسایل اقتصادی و زیست محیطی مطرح می گردند.
1-6) دیدگاه اقتصادی استفاده از برق هسته ای
امروزه کشورهای بسیاری بویژه کشورهای اروپایی سهم قابل توجهی از برق مورد نیاز خود را از انرژی هسته ای تأمین می نمایند. بطوریکه آمار نشان می دهد از مجموع نیروگاههای هسته ای نصب شده جهت تأمین برق در جهان به ترتیب 35 درصد به اروپای غربی، 33 درصد به آمریکای شمالی، 5/16 درصد به خاور دور، 13 درصد به اروپای شرقی و نهایتا فقط 74/0 درصد به آسیای میانه اختصاص دارد. بدون شک در توجیه ضرورت ایجاد تنوع در سیستم عرضه انرژی کشورهای مذکور، انرژی هسته ای به عنوان یک گزینه مطمئن اقتصادی مطرح است. بنابراین ابعاد اقتصادی جایگزینی نیروگاههای هسته ای با توجه به تحلیل هزینه تولید(قیمت تمام شده) برق در سیستمهای مختلف نیرو قابل تأمل و بررسی است. از اینرو در اغلب کشورها، نیروگاههای هسته ای با عملکرد مناسب اقتصادی خود از هر لحاظ با نیروگاههای سوخت فسیلی قابل رقابت می باشند.
دانلود مقاله تأثیر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی در ایران word دارای 8 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله تأثیر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی در ایران word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله تأثیر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی در ایران word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
تأثیر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی در ایران
چکیده
در اقتصاد تک محصولی و متکی بر نفت ایران، گسترش صادرات غیرنفتی در صدر برنامههای اقتصادی کشور قرار گرفته است. صادرات غیرنفتی کشور متأثر از متغیرهای گوناگونی است که یکی از مؤلفههای مهم در این زمینه سطح توسعه مالی است. در دنیای امروز، توسعه مالی به عنوان یک شاخص مهم در اقتصاد کشورها محسوب میشود. به گونهای که مطالعات زیاد
ی به بررسی اثرات آن بر دیگر فرایندهای اقتصادی از جمله صادرات پرداختهاند. با توجه به اهمیت موضوع، بررسی نقش سطح توسعه مالی در میزان صادرات غیرنفتی کشور ضروری به نظر میرسد. لذا در پژوهش حاضر با شاخصسازی سطح توسعه مالی در کشور و برآورد تابع عرضه صادرات غیرنفتی، اثر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور از دادههای سری زمانی دوره 1386-1355 و با توجه به وضعیت ایستایی متغیرها از روش حداقل مربعات معمولی استفاده شد. بر اساس یافتههای پژوه
ش، توسعه مالی تأثیر مثبت و معنیداری بر عرضه صادرات غیرنفتی ایران در دوره مورد مطالعه دارد. لذا پیشنهاد میگردد برای افزایش سهم صادرات غیرنفتی در اقتصاد کشور، برنامهریزی و سیاستگزاری لازم برای بهبود سطح توسعه مالی کشور از سوی مجریان امر انجام گیرد.
واژههای کلیدی: توسعه مالی، صادرات غیرنفتی، ایران
مقدمه و هدف
بسیاری از محققان، یکی از مهمترین مشکلات کشوره
ای در حال توسعه و جهان سوم را تک محصولی بودن و وابستگی اقتصاد آنها به صدور مواد خام و اولیه و پیامدهای منفی و ناگوار اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ناشی از اینگونه برخوردها در تجارت بینالملل میدانند (تقوی و نعمتیزاده، 1383). این مشکلات در اقتصاد ایران نیز به دلیل اتکا بر درآمدهای نفتی وجود داشته است و با نوسانات درآمدهای نفتی، اقتصاد کشور دچار تحولاتی شده است. با توجه به این موضوع برنامههای اقتصادی کشور در سالهای گذشته بر گسترش صادرات غیرنفتی در کشور و تنوع بخشی به اقلام صادراتی کشور بوده است تا از این طریق منابع درآمدهای ارزی کشور بیشتر شده و از ریسکهای احتمالی ناشی از تغییرات درآمدهای نفتی اجتناب گردد. بدین منظور سیاستهای مختلفی در کشور برا
ی افزایش صادرات غیرنفتی اجرا شده است. از مؤلفههای مهم در این زمینه، سطح توسعه مالی است که در مطالعات اخیر اثر مثبت آن بر صادرات گزارش شده است.
توسعه مالی، در حقیقت توسعه نظام یا بخش مالی شامل بازارها، نهادها و ابزارهای مالی میباشند. بخش مالی روی دوم سکه اقتصاد است که در واقع مکمل بخش حقیقی اقتصاد است. عملکرد بهینه نظام اقتصادی در جامعه، منوط به وجود دو بخش حقیقی و مالی کارا، مکمل، قدرتمند و تحت نظارت است. فعالیت این دو بخش در کنار همدیگر ن دو بخش، بر کارکرد بخشهای دیگر اثر منفی خواهد گذاشت. بنابراین، تعادل باثبات و بلندمدت هر نظام اقتصادی هنگامی به دست میآید که دو بخش مذکور با ارتباطات درونی خویش در شرایط تعادلی و کارا عمل کنند (مهرآرا و طلاکش نائینی، 1388). امروزه شرایط فروش اعتباری و ظرفیت اعتباری صادرکنندگان در پهنه تجارت بینالمللی نقش اساسی دارد. در واقع فروشهای اعتباری و تسهیلات پرداخت بهای کالای صادراتی از اهم عواملی است که نقش تعیینکننده در بازاریابی بینالمللی کالاهای صادراتی دارد. اگر صادرکنندگان برای تولید، تهیه و تکمیل کالای صادراتی، منابع کافی مورد لزوم در اختیار نداشته باشند نمیتوانند وجوه مربوط به کالای صادراتی خود را بر
ای مدت زمان طولانی راکد نگه دارند و یا اینکه به تعهداتشان عمل کنند. لذا فقط دو راه برایشان باقی میماند یا باید معاملات خود را به صورت نقدی و محدود انجام دهند و یا اینکه منابع مالی لازم را از محلی دریافت دارند و صادرات خود را توسعه بخشند. اینجاست که نقش تأمین مالی صادرات و تأمین اعتبارات صادراتی هر چه بیشتر نمایان میگردد. این نقش برای صادرکنندگان کشورهای در حال توسعه اهمیت ویژهای پیدا میکند تا از این طریق ب
توانند در بازار جهانی علاوه بر رقابتهای معمول از نظر شرایط فروش اعتباری نیز رقابت نمایند (گوهریان، 1380). با توجه به اهمیت توسعه مالی در اقتصاد کشورها، مطالعات مختلفی به بررسی رابطه بین توسعه مالی و دیگر متغیرهای اقتص
ادی از جمله رشد، تجارت بینالملل و ; پرداختهاند که در ادامه به برخی اشاره میگردد.
جعفری صمیمی و پیکانی (1381) در بررسی نقش اعتبارات صادراتی در توسعه صادرات غیرنفتی ایران به این نتیجه دست یافتند که اعطای اعتبارات صادراتی مهمترین و مؤثرترین اهرم توسعه در جهش صادرات میباشد و با اعمال این مهم، رشد بسیار قابل ملاحظهای در توسعه بازار محصولات صادراتی در بازار کشورهای هدف اتفاق خواهد افتاد. مهرآرا و طلاکش نائینی (1388) آثار توسعه بازارهای مالی را بر سطح و رشد تولید ناخالص داخلی با استفاده از دادههای پانل 40 کشور توسعه یافته و در حال توسعه بررسی کردند که بر اساس یافتههای این پژوهش، توسعه نظام بانکی در بلندمدت اثر بااهمیتی (به لحاظ اندازه و اهمیت آماری) بر سطح تولید ناخالص داخلی دارد. با این حال هیچ یک از شاخصهای توسعه مالی اثر بااهمیتی بر نرخ رشد اقتصادی نداشته است. دمیر و داهی (2011) در بررسی اثر توسعه مالی بر تجارت ش
مال-شمال و شمال-جنوب با استفاده از دادههای 28 کشور در حال توسعه به این نتیجه دست یافتند که در تجارت شمال-شمال، توسعه مالی اثر معنی داری بر کل صادرات داشته است. اما اثر قوی و معنیداری از توسعه مالی بر تجارت شمال-جنوب یافت نشر مثبت توسعه مالی را بر تجارت گزارش کردند. هور و همکاران3 (2006) با استفاده از دادههای مربوط به 23 صنعت برای 52 کشور نشان دادند که اقتصادهای با سطح بالاتر توسعه مالی سهم صادرات بالاتری در صنایع مختلف دارند. بک4 (2002) نشان داد که توسعه مالی تأثیر علی قوی بر سطح صادرات و تراز تجاری کالاهای کارخانهای 60 کشور مورد مطالعه در 30 سال داشته است.
مطالعه حاضر نیز با هدف بررسی اثر توسعه مالی بر میزان صادرات غیرنفتی در ایران انجام میگیرد. در این راستا با ارائه یک شاخص برای توسعه مالی، تابع عرضه صادرات غیرنفتی ایران در دوره 1386-1355 مورد برآورد قرار میگیرد. در این پژوهش این فرضیه که توسعه مالی دارای اثر مثبت و معنیداری بر صادرات غیرنفتی ایران است؛ مورد آزمون قرار میگیرد.
مواد و روشها
برای استخراج تابع عرضه صادرات، معمولا از نظریه¬های تولید استفاده می¬شود. بدین جهت، یک بنگاه صادرکننده سود خود را تحت هزینه ثابت به حداکثر می¬رساند، به گونه¬ای که عرضه کالاهای صادراتی به طور مثبت با قیمت نسبی کالاها و ظرفیت تولیدی بنگاه مرتبط می¬شود (کهلی5، 1978). همچنین صادرکنندگان با حداقل کردن هزینهها
ی ایجاد ارزش افزوده داخلی، سود خود را حداکثر می¬کنند. بدین منظور، تابع عرضه صادرات آنها علاوه بر اینکه به طور مثبت با نسبت قیمت صادراتی به قیمت داخلی ( ) ارتباط می¬یابد، تحت تأثیر ذخیره سرمایه ثابت بنگاه نیز قرار می-گیرد. ولی از آنجایی که عمدتا دادههای مربوط به ذخیره سرمایه ثابت برای کشورهای در حال توسعه در دسترس نیست و از طرفی، موجودی سرمایه بخشی از ظرفیت تولیدی واحدهای اقتصادی را نشان میدهد، ف
رض می¬شود که سرمایه ثابت و یا به طور کلی ظرفیت تولیدی
در بخش صادرات، یک نسبت ثابتی از روند تولید ناخالص داخلی واقعی (GDP) کشور است. از نظر خان و نایت1 (1988) یک تابع عرضه صادرات به صورت زیر قابل تصریح است:
(1)
که در آن و : لگاریتم صادرات، : لگاریتم قیمت نسبی صادرات (قیمت صادراتی به قیمت داخلی)؛ : لگاریتم تولید ناخالص داخلی را نشان می¬دهند. در مطالعه حاضر با استناد به مطالعات قبلی، علاوه بر متغیرهای مدل خان و نایت، متغیرهای مربوط به شاخص توسعه مالی، نرخ ارز و هزینههای مصرفی خصوصی نیز به مدل اضافه شدند و مدل به شکل زیر گسترش یافت:
(2)
در مدل اخیر LX: لگاریتم ارزش صادرات غیرنفتی، LGDP: لگاریتم تولید ناخالص داخلی، LP: لگاریتم نسبت شاخص قیمت کالاهای صادراتی به کالاهای داخلی، LCO: لگاریتم هزینههای مصرفی خصوصی (به عنوان شاخص تقاضای داخلی)، LFD: لگاریتم شاخص توسعه مالی. ارزش صادرات غیرنفتی، تولید ناخالص داخلی، هزینههای مصرفی خصوصی به قیمت ثابت سال 1376 در مدل به کار گرفته شدهاند. با توجه به تنوع شاخصهای توسعه مالی، در این پژوهش از نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی (به قیمت جاری) به عنوان شاخص توس
عه مالی استفاده شده است. دادههای مورد استفاده در این تحقیق از بانک اطلاعات سری های زمانی بانک مرکزی استخراج گردید.
یافتهها
با توجه به اینکه در مطالعه حاضر از داده¬های سری زمانی برای برآورد اثر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی ایران استفاده میشود؛ بنابراین در گام اول برای
جلوگیری از برآورد رگرسیون کاذب، وضعیت پایایی و درجه همجمعی متغیرها مورد بررسی قرار گرفته است. برای این کار از آزمون دیکی-فولر تعمیم یافته استفاده شده است. در این آزمون، اگر قدرمطلق آماره آزمون از قدر مطلق کمیت بحرانی ارائه شده بزرگتر باشد، فرضیه صفر مبنی بر وجود ریشه واحد (ناپایایی)، رد می¬شود. کمیت بحرانی در حالت عدم وجود روند و در سطح اطمینان 95 درصد، 96/2- میباشد. نتایج مربوط به این آزمون در جدول (1) گزارش شده است که براساس آن تمامی متغیرهای مورد استفاده، در سطح ناپایا بوده که با تفاضل مرتبه اول پایا شدند و در نتیجه جمعی از مرتبه یک، I(1) می¬باشند.
جدول (1). نتایج آزمون دیکی-فولر تعمیم یافته
متغیر LX LGDP LFD LCO LP LER
آماره آزمون در سطح 02/0- 69/1 55/1- 56/0 44/1- 40/0-
آمار آزمون برای تفاضل مرتبه اول 24/4- 54/3- 68/3- 97/5- 86/4- 57/5-
وضعیت پایایی I(1) I(1) I(1) I(1) I(1) I(1)
مأخذ: یافته¬های تحقیق
با توجه به اینکه همه متغیرهای الگو جمعی از مرتبه یک هستند لذا برای برآورد معادله از روش حداقل مربعات معمولی استفاده می¬گردد. قبلا از اینکه نتایج مربوط به برآورد رگرسیون گزارش و تحلیل شوند، آزمون پایایی انگل-گرینجر تعمیم یافته بر روی
پسماندهای رگرسیون برآوردی انجام می¬گیرد تا از وجود همجمعی و رابطه بلندمدت تعادلی اطمینان حاصل شود. همچنان که در جدول (2) گزارش شده است، فرض صفر مبنی بر داشتن ریشه واحد در سطح معنی¬داری یک درصد رد میشود. پس طبق این آزمون، متغیرهای موجود در این مدل همجمع¬اند و یک رابطه تعادلی بلندمدت بین آنها وجود دارد.
جدول (2). آزمون پایایی پسماندهای رگرسیون
متغیر آماره بحرانی در سطح 1% آماره آزمون وضعیت پایایی
پسماندهای رگرسیون 67/3- 17/5- I(0)
مأخذ: یافته¬های تحقیق
آزمون دیگر برای همجمعی، بر اساس آماره دوربین- واتسون رگرسیون برآوردی است. طبق این آزمون، آماره دوربین-واتسون رگرسیون با آمارههای بحرانی محاسبه شده توسط سارگان و بارگاوا مقایسه می¬شود. همانطور که در جدول (3) گزارش شده است، آم
اره D.W در سطع معنی¬داری یک درصد بزرگتر از آماره بحرانی بوده و بنابراین فرض صفر مبنی بر صفر بودن آماره D.W و ناپایایی جملات پسماند رد می¬شود. پس این آزمون نیز وجود یک رابطه بلندمدت را تأیید می¬کند.
جدول (3). نتایج آزمون CRDW
آماره بحرانی در سطح 1% آماره دوربین-واتسون نتیجه
511/0 92/1 پایایی پسماندها
مأخذ: یافته¬های تحقیق
نتایج حاصل از دو آزمون اخیر نشان داد که متغیرهای مورد استفاده در الگوی برآوردی همجمع¬اند و رگرسیون برآوردی کاذب نمی¬باشد. پس نتایج حاصل از برآورد به روش حداقل مربعات معمولی قابل اعتماد هستند. نتایج برآورد مذکور در جدول (4) گزارش شده است.
جدول (4). نتایج برآورد مدل با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی
متغیر C LGDP LFD LCO LP LER MA(1)
ضریب 47/8- 16/4 35/1 61/2- 79/0 18/0 97/0
آماره t 44/1- 52/4 68/2 57/2- 66/4 20/1 28/31
(00/0) F=36/181 DW=92/1 R2=97/0
مأخذ: یافته¬های تحقیق
بر اساس برآورد صورت گرفته، آماره¬ R2 نشان از خوبی برازش دارد و 97 درصد تغییرات در متغیر وابسته از طریق متغیرهای توضیحی توضیح داده شده است. برآور
د ابتدایی با مشکل خودهمبستگی مرتبه اول مواجه بود که برای رفع آن جزء MA(1) به مدل اضافه گردید و مشکل مذکور را مرتفع نمود. بر اساس برآورد صورت گرفته، نتایج منطبق بر انتظارات تئوریک میباشند و همه متغیرها به جز شاخص تقاضای داخلی (LCO) دارای تأثیر مثبت بر صادرات بخش کشاورزی هستند.
بحث و نتیجهگیری
برآورد تابع عرضه صادرات غیرنفتی ایران برای دوره 1386-1355 گویای این است که در بین متغیرهای توضیحی، تولید ناخالص داخلی، شاخص توسعه مالی و نسبت شاخص قیمت کالاهای صادراتی به شاخص قیمت کالاهای مصرف داخل در بلندمدت اثر مثبت و معنیدار بر صادرات غیرنفتی دارند. نرخ ارز با وجود اثر مثبت بر صادرات به لحاظ آماری معنیدار نیست. در مقابل هزینههای مصرفی خصوصی اثر منفی و معنیدار بر صادرات غیرنفتی دارد. نتایج به دست آمده، فرضیه تحقیق مبنی بر تأثیر مثبت توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی را تأیید میکند.
ضریب برآورد شده برای تولید ناخالص داخلی حاکی از آن است که یک درصد رشد تولید ناخالص داخلی، 16/4 درصد صادرات غیرنفتی را افزایش میدهد. تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص بیانگر پتانسیل تولید در کشور بوده و با افزایش آن، مازاد تولیدات داخلی افزایش یافته و زمینه برای صادرات بیشتر فراهم میآید. کشش محاسبه شده برای شاخص توسعه مالی نیز نشان میدهد که با یک درصد بهبود در توسعه مالی، صادرات غیرنفتی 35/1 درصد افزایش مییابد. اثر مثبت شاخص توسعه مالی نیز به این دلیل است که با بهبود و توسعه نظام مالی زمینه برای تأمین مالی بهتر صادرات فراهم میشود که اثر مثبتی بر رشد صادرات غیرنفتی دارد. اثر مثبت توسعه مالی از کانالهای مختلفی اتفاق میافتد. در اقتصادی که از توسعه یافتگی مناسب مالی برخوردار است؛ تأمین مالی به موقع صادرات، ارائه تسهیلات برای خریداران محصولات صادراتی کشور، ارائه تسهیلات حمایتی از قبیل خدمات بیمه برای صادرکنندگان، منجر به رشد بیشتر صادرات میشود. نقش توسعه مالی به ویژه در صادرات خدمات به دلیل نیاز به سرمای
هگذاری در کشورهای واردکننده پررنگتر است. هزینههای مصرفی خصوصی به عنوان شاخص نماینده تقاضای داخلی برای محصولات داخلی محسوب میشود که رابطه عکس با میزان صادرات دارد. یک درصد افزایش در تقاضای داخلی، 61/2- درصد صادرات غیرنفتی را کاهش میدهد. بدین معنی که با افزایش تقاضا برای محصولات تولید داخل، مازادی که برای صادرات وجود خواهد داشت کمتر شده و لذا عرضه صادرات کاهش خواهد یافت. اثر مثبت نسبت
قیمت کالاهای صادراتی به کالاهای داخلی بیانگر این است که با افزایش قیمت جهانی کالاهای صادراتی نسبت به قیمتهای داخلی، صادرات برای صادرکنندگان باصرفهتر شده و حجم صادرات غیرنفتی افزایش مییابد. کشش محاسباتی برای نسبت قیمت کالاهای صادراتی به داخلی نیز برابر با 79/0 درصد است. متغیر بعدی که دارای اثر مثبت بر میزان صادرات غیرنفتی است، نرخ ارز است. افزایش نرخ ارز باعث میشود تا صادرکنندگان با صادرات کالا و تحصیل مقدار مشخص ارز، بر حسب پول داخلی درآمد بیشتری کسب کنند. این امر باعث میشود تمایل برای صادرات و عرضه صادرات غیرنفتی افزایش یابد.
با توجه به برآورد صورت گرفته اثر توسعه مالی بر صادرات غیرنفتی ایران مثبت و معنیدار است. لذا برای ارتقای صادرات غیرنفتی به عنوان یکی از مهمترین استراتژیهای تجاری کشور، باید توجه خاصی به بهبود و توسعه نظام مالی صورت بگیرد. در این راستا پیشنهاد میگردد که سیاستگزاران با برنامهریزی و اجرای سیاستهای مقتضی، زمینه را برای تعمیق بیشتر مالی در کشور فراهم آورند تا از این طریق تسهیلات و خدمات لازم در اختیار صادرکنندگان و همچنین متقاضیان کالاها و خدمات صادراتی ایران قرار گیرد.
منابع
تقوی، م. نعمتیزاده، س. 1383 اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر صادرات غیرنفتی در اقتصاد ایران. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 14: 95-71
جعفری صمیمی، ا. پیکانی، ک. 1381 نقش اعتبارات صادراتی در توسعه صادرات غیرنفتی در ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 24: 82-59
گوهریان، م، ا. 1380 نقش تأمین مالی صادرات در توسعه صادرات. فصلنامه توسعه صادرات، 27: 25-24
مهرآرا، م. طلاکش نایینی، ح. 1388 بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب با روش دادههای تلفیقی پویا (1979-2003). مجله دانش و توسعه، 26: 169-143
Beck, T. 2002. Financial Development and International Trade: Is There a Link. Journal of International Economics, 57: 107–131
Berman, N. Hericourt, J. 2010. Financial Factors and the Margins of Trade: Evidence from Cross-Country Firm-Level Data. Journal of Development Economics 93: 206–217
Demir, F. Dahi, O. 2011. A
symmetric Effects of Financial Development on South–South and South–North Trade: Panel Data Evidence from Emerging Markets. Journal of Development Economics 94: 139–149
Hur, J., M. Raj and Y. Riyanto. 2006. Finance and Trade: a Cross- Country Empirical Analysis on the Impact of Financial Development and Asset Tangibility on International Trade. Journal of World Development, 34:1728-41.
Khan, M. Knight. M. 1988. Import Compression and Export Performance in Developing Countrie
s. Review of Economics and Statistics,70: 315-321.
Kohli, U. 1978. A Gross National Product Function and the Derived Demand for Import and Supply of Exports. The Canadian Journal of Economics, 11(2): 167-182.
دانلود مقاله فرشته word دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله فرشته word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله فرشته word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
مقدمه :
همان طور که می دانیم، قرآن کلمه به کلمه اش، از جانب خداوند نازل شده و به دست ما رسیده است و اگرچه کلامش بشری نیست ، ولی برای بشریت است. بنابراین فهم کلماتی که در آن آمده، راهی است برای درک بهتر کلام خداوند، و پرودگارمان از همین طریق، با ما سخن می گوید. پس طبیعی است که اندیشیدن بر روی تک تک کلمات قرآن برای ما انسان ها اهمیت ویژه ای داشته باشد، چرا که به وسیله فهم بهتر این کلمات و تعالیم کسانی که خداوند خود آن ها را به ما معرفی کرده، می توانیم مقصود پروردگارمان را بهتر و بیشتر درک کنیم.
آیه تطهیر نیز از این قاعده¬ی کلی مستثنی نیست و بررسی کلمات گوناگون آن، بیشتر می تواند به ما در فهمیدن منظور خداوند کمک نماید و مفهوم آیه را بهتر برایمان روشن کند. لذا اگر می خواهیم مفاهیمی از قبیل: حصر و اختصاص آیه تطهیر، معنای لغوی اهل بیت، رجس و گستره معنائیش، اراده الهی و دوام و پیوستگی آن، مفهوم تطهیر، تأکیدهای مختلف آیه و . . . را بهتر متوجه شویم، باید کلمات مختلف آیه را دقیقتر مورد بررسی قرار دهیم .
“انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا”
“همانا خداوند فقط و فقط می خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور سازد و شما را قطعا پاکیزه سازد.”
“سوره ی احزاب قسمتی از آیه ی 33 (معروف به آ یه ی تطهیر) “
انما :
همان گونه که می دانیم، آیه ی تطهیر با “انما” شروع می شود. در هر زبانی برای آن که بتوان مفاهیم جمله و مصادیق خارجی آن را منحصر نمود، از کلمات به خصوصی استفاده می گردد . یعنی اگر بخواهیم خبری را که بیان می کنیم، بر روی افرادی خاص منحصر نمائیم و یا در بین معانی مختلف ، منظور خود را در یک معنی خاص منحصر بدانیم ، در گفتار خویش کلمات ویژه ای را به کار می بریم. مثلا می گوییم من در بین تمامی ورزشها، تنها شنا را دوست دارم. زبان عربی نیز، از این قاعده کلی مستثنی نیست. از میان چند کلمه ای که در این زبان برای حصر وجود دارد، “انما” در این آیه به کار رفته است .
“انما” یکی از کلمات حصر است و اگر در ابتدای جمله ای که با فعل شروع می گردد بیاید، آن چیزی که در خصوصش صحبت می شود را حصر می کند. برای روشن شدن این مفهوم آن را در قالب مثال بیان می کنیم: فرض کنید، می خواهید جریان دیدن یکی از دوستانتان به اسم علی را، تعریف کنید. در این صورت می گوئید: “من امروز به دیدن دوستم، علی رفتم.” اگر در ابتدای جمله ی خویش از “انما” استفاده کنید، در اثر استفاده از آن، معنای جمله کمی متفاوت می گردد و پس از حصر، معنای جمله این چنین می شود: من امروز تنها و تنها “به دیدن دوستم علی” رفتم، یعنی چیزی که حصر می شود “دیدار علی” است. اگر کمی به این جمله دقت کنیم، متوجه می شویم که این حصر دو نتیجه و اثر دارد:
اول آن که رفتن شما به میان جمع دوستانتان، تنها به قصد یک دیدار بوده است و منظوری همانند انجام یک معامله تجاری یا شرکت نمودن در یک مهمانی شام را نداشته اید. دوم آن که از میان همه دوستانتان تنها هدفتان دیدن علی بوده و به قصد دیدن فرد دیگری به آن جا نرفته اید.
با توجه به این مساله می توان گفت با آمدن انما در ابتدای آیه ی تطهیر مشخص می شود، موضوع بحث که همان “برطرف کردن پلیدی از اهل بیت” است مورد حصر قرار گرفته و خداوند خواست خود را در مورد آن موضوع منحصر نموده است. در اثر این حصر و اختصاص در این جا ما با دو نتیجه مواجه می شویم. اول آن که اراده و خواست خداوند متعال در این آیه را، فقط به دور کردن پلیدی و ایجاد طهارت، اختصاص می دهد و دوم آن که در زمان نزول آیه دور نمودن پلیدی و ایجاد طهارت را تنها مخصوص اهل بیت می کند و هیچ فرد دیگری را در این قاعده شریک نمی گرداند.
با توجه به موارد ذکر شده، آیه این گونه بیان خواهد شد:
اراده ی خداوند منحصرا به این تعلق گرفته است که هرگونه رجس و پلیدی را فقط از اهل بیت دور نماید و تنها آنان را پاک و پاکیزه گرداند.
یرید الله :
“یرید الله” به این معنا است که خداوند امری را اراده نموده و آن را خواسته است. “الله” از میان اسماء الهی ، از اسامی خاص خداوند متعال است و اشاره به کسی می کند که تمامی صفات کمال و پسندیده را در وجود خویش دارد. کمالاتی همچون دوست و دوست داشتنی بودن، بخشنده و بخشایشگر بودن، آمرزنده و بردبار بودن، بی نیاز و قابل ستایش بودن و . . . همه وهمه جزئی از صفات و کمالات خداوند متعال است. آمدن این اسم از آن جایی که اشاره به تمامی کمالات خداوند دارد، خود نشان دهنده ی بزرگی و عظمتی است که مفهوم این آیه در بر دارد.
بر طبق قواعد زبان عربی اگر کمی دقت کنیم، “یرید الله” تنها نشان دهنده ی اراده و خواست خداوند متعال نیست ، بلکه به استمرار و دوام آن هم اشاره می کند. از این رو می توان گفت خداوندی با این عظمت، اراده و خواسته ای را در نظر دارد که به صورت مستمر و مداوم جریان خواهد یافت. اما این اراده چیست؟ پاسخ این سوال را در ادامه، آیه برای ما مشخص می کند.
لیذهب عنکم الرجس :
این قسمت از آیه به ما نشان می دهد که خداوند اراده نموده و خواسته است تا از عده ای به خصوص که در قسمت بعد از آنان با عنوان “اهل بیت” یاد می کند، هرگونه رجس و پلیدی را دور گرداند.
“یذهب” در اصل به معنای دور ساختن و زدودن است و در این جا منظور، دور کردن رجس از “اهل بیت” می باشد. حرف لامی هم که پیش از این کلمه آمده ، بر طبق قواعد عربی ، معنای تاکید را می رساند .
معنا و مفهوم حقیقی ” رجس “، پلیدی و آلودگی است و همانطور که می دانیم، در واقع پلیدی، چیزی است که در وجود انسان حالت تنفر و کراهت ایجاد می کند. به عنوان مثال، همه ی ما از دروغ گفتن بدمان می آید .لذا در صورتی که فردی به ما دروغ بگوید، از عمل او ناراحت می شویم و احساس ناخوشایندی به ما دست می دهد. بر این اساس اگر خوب دقت کنیم، معانی متعددی که برای رجس ذکر گردیده است، همانند عذاب، لعنت، کفر، گناه و . . . نیز، به یک معنای جامعی بر می گردد که همان مفهوم پلیدی است.
اما رجس در این آیه به تنهایی نیامده است و بر ابتدای آن “ال” قرار گرفته است. این “الف و لام” در زبان عربی به “الف و لام جنس” شهرت دارد و اگر بر سر کلمه ای بیاید ، تمامی انواع آن را پوشش می دهد . مثلا اگر بگوئیم “درخت” ، ممکن است نوع خاصی از آن در ذهنمان باشد ، ولی اگر قبل از آن ، این “الف و لام” را بکار ببریم ، شنونده متوجه می شود که ما درباره تمامی انواع درختان سخن می گوئیم . در این آیه هم این “الف و لام” بکار رفته است . همین نکته برای ما معلوم می سازد که منظور خداوند تمامی پلیدیها ست ، نه پلیدی خاصی و او می خواهد، تمامی پلیدی ها را از وجود اهل بیت دور گرداند.
اما در این قسمت یک اتفاق خاص روی داده است . بر طبق قواعد دستور زبان عربی ، باید ابتدا از رجس سخن به میان می آمد و سپس کلمه ” عنکم ” قرار می گرفت ، اما بر خلاف انتظار جای این دو کلمه با هم عوض شده است . ولی چرا ؟ دستور زبان عربی به ما می گوید هنگامی که این اتفاق رخ می دهد ، گوینده می خواهد مفهوم مورد نظر خویش را مورد حصر قرار دهد . پس در واقع خداوند در این قسمت آیه هم ، بار دیگر (علاوه بر آنچه که از به کار بردن انما نتیجه می شود) دور نمودن رجس و پلیدی را ، در زمان نزول آیه تنها و تنها مخصوص اهل بیت می داند و برای بار دوم این حصر و اختصاص را ذکر می کند .
اهل البیت:
در این قسمت خداوند افرادی را که می خواهد از آنان رجس و پلیدی را دور نماید و در زمان نزول آیه این موهبت الهی را منحصرا به آن ها عطا کند ، به ما معرفی نموده است. که آنان نیز کسانی به جز اهل بیت نمی باشند.
“اهل” در لغت در مورد کسانی به کار می رود که نسبت به آنان تعلق خاطر و وابستگی وجود داشته باشد. بنابراین همسر، فرزند، نوه و . . . از آن جایی که انسان با آن ها مانوس است و به آنان تعلق خاطر دارد، “اهل” او به حساب می آیند. از این رو می توان گفت نکته ی اساسی در معنای “اهل”، همان انس داشتن و تعلق خاطر است و لذا گاهی افرادی به غیر از خویشان و نزدیکان نیز می توانند ، جزو “اهل” انسان محسوب شوند. اما در نقطه ی مقابل، افرادی نیز ممکن است با وجود داشتن رابطه ی خویشاوندی، به علت آن که انسان با آنان انس و تعلق خاطری ندارد، جزو “اهل” انسان به شمار نیایند.
“بیت” به معنای خانه و جایی است که انسان شبانگاه در آنجا پناه می گیرد. همان گونه که بیت مکانی است برای پناه دادن و جمع نمودن افراد یک خانه به گرد هم، می تواند نشانه ای باشد، برای آن که افراد محدودی را معلوم گرداند و آنان را از سایرین جدا کند و یا آنکه جوّی مخصوص باشد که عده ای در آن قرار دارند .
بر این اساس، منظور از اهل البیت، افرادی است که وابسته به خانه و محدوده ای خاص می شوند و به آن تعلق خاطر دارند و با آن مأنوسند و از این نظر دارای ویژگی یکسانی هستند.
و یطهرکم تطهیرا :
آیا خداوند متعال در خصوص اهل بیت به همین مقدار که تا کنون ذکر گردید، اکتفا نموده است؟ با کمی دقت در این بخش از آیه، پاسخ منفی پرسش ما مشخص می شود.
“یطهر” در اصل به معنای پاک کردن و پاکیزه نمودن، است و این مفهوم، در برابر رجس و پلیدی بکار می رود ، در واقع خداوند متعال با دور نمودن پلیدی از اهل بیت، نقطه ی مقابل آن، یعنی طهارت را، در وجود آنان جایگزین نموده است.
اما باز نیز خداوند تنها به ذکر طهارت اهل بیت بسنده نمی کند، بلکه بر گفتار خویش پافشاری و تاکید دارد . کلمه ی “تطهیرا” که در این فراز آیه بکار رفته هم معنای تاکید را می رساند، یعنی این کلمه به ما می فهماند که قطعا، اهل بیت پاک و پاکیزه گشته اند .
این دو قسمت از آیه ( زدودن رجس و طهارت) به وسیله حرف “و” به یکدیگر مرتبط شده اند ، لذا می توان دریافت که خواست و اراده ی خداوند علاوه بر زدودن رجس از اهل بیت، به طهارت آنان نیز، تعلق می گیرد.
” ما یریدالله لیجعل علیکم من حرج ولکن یرید لیطهرکم ولیتم نعمته علیکم “
” خدا نمی خواهد بیهوده بار شما را سنگین کند، بلکه می خواهد پاکتان سازد و نعمت خود را برشما تمام کند “
( سوره مائده آیه ی 6 – مکمل آیه تطهیر )
آیه تطهیر در تفسیر پیامبرصلى الله علیه وآله
بدون شک رسول اکرمصلى الله علیه وآله آگاهترین مردمان به قرآن، معانى، اشارات واهداف، و به هنگام پیچیدگى امور و نیاز به توضیح و یا تصحیح آن، مرجع وملاذ دیگران است. آنچه در این جا نظرمان را به خود جلب مىکند این استکه بعضى اوقات – بى آنکه پرسشى در کار باشد – رسول اکرمصلى الله علیه وآله حتى درمواردى که در ابتدا گمان مىرود از امور واضح است، دستبه کار شدهبه توضیح و تبیین آن مىپردازد. با این حال، هنگامى دچار شگفتى مىشویم کهمىبینیم خط بازىهاى سیاسى و تعصبات جاهلى تلاش دارد همان چیز رابا دستان خیانتگر خویش دچار تحریف و دگرگونى سازد که رسول خداصلى الله علیه وآلهبه توضیح، تثبیت و تصحیح آن پرداخته است و گویا از وراى پردهاى شفافبه غیب مىنگریسته است. لیکن از آن جایى که این تلاش مذبوحانه به حذف،زیادت و یا تحریف نص قرآن منجر شده، تقریبا ممتنع و غیر عملىنموده است.
آنان براى رسیدن به اهداف شوم و نامیمون خود کوشیدهاند که به جاىتحریف مبانى و کلمات قرآن، به تحریف معانى و دلالتهاى آن بپردازند.امام باقرعلیه السلام در نوشته خود به سعد الخیر، به همین مطلب اشارهفرموده است. آن جا که مىفرماید:
اقاموا حروفه و حرفوا حدوده فهم یروونه ولا یرعونه والجهالیعجبهم حفظهم للروایه والعلماء یحزنهم ترکهم للرعایه (1) .
آنان حروف و کلمات قرآن را محفوظ داشته، حدود و قوانین آن را تغییردادند، قرآن را روایت مىکنند، اما حدودش را رعایت نمىکنند. جاهلان ازاین که روایت قرآن را حفظ کردهاند تعجب مىکنند و عالمان از این که حدودآن را ترک کردهاند اندوهگین هستند.
این دقیقا همان چیزى است که در مورد آیه تطهیر به وقوع پیوست.آیهاى که درباره اهل بیت پیامبرصلى الله علیه وآله، که مرکز رسالت و محل رفت و آمدفرشتگان هستند نازل گشت. زیرا به رغم تاکیدهاى فراوان و پى در پىپیامبرصلى الله علیه وآله که چندین ماه و شاید تا زمان وفات آن حضرت تداوم داشت،مبنى بر این که مراد از «اهل بیت» در آیه تطهیر، فقط اهل کساء هستندو به استناد این آیه مبارکه از تمامى
گناهان پاکیزهاند; هجوم دیوانهوارىرا مىیابیم که هدف آن منحرف نمودن این مساله از جایگاه حقیقىاشو برانگیختن شبهاتى پیرامون دلالت آیه مبارکه است، حتى اگر به قیمتتکذیب پیامبر صلى الله علیه وآله و رد گفتار آن گرامى به صورتى زیرکانه و پنهانىتمام شود!
روایت مفسر قرآن
روایات بسیار زیاد آمده که تاکید دارد مقصود از «اهل بیت» در آیهتطهیر، اهل کساء هستند. این روایات را دانشمندان و عالمان حدیث مذاهبمختلف نقل کردهاند و گذشته از این که از طریق شیعه متواتر است، از طریقاهل سنت هم به تواتر روایتشده است. اهل کساء عبارتند از: پیامبر اکرم، على، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام.
محقق کرکى رحمه الله مىگوید: «گذشته از روایات شیعه، که از شمار بیروناست، این مساله به تواتر رسیده، مفید یقین مىباشد. کدام حدیث در سنت ازاین روایت محکمتر است که روایات اهل سنت و رجال شیعه امامیه – پیروانحقیقت که یاران خاص و خالص اهلبیت مىباشند – بر نقل آن اتفاق نظردارند و اگر قرار باشد که از راه سنت آن را رد کنند، هیچ روایتى در سنتنمىماند مگر این که مردود باشد.» (1)
به تعبیر مسکانى: «روایات درباره آن فراوان است.» (2) و به تعبیر دیگرى:«کثرت آن قابل شمارش نیست.» (3)
دیگرى گفته: «مفسران اجماع دارند و جمهور روایت کردهاند.» (4) .
این مطلب را این گونه تفسیر کردهاند که مفسران در شمول آیه تطهیر براهل کساء اجماع دارند. اختلاف در این است که آیا همسران پیامبرصلى الله علیه وآله هم درآن داخل هستند یا نه؟ یا منظور، اجماع کسانى است که در امر شان نزول ومانند آن گفته آنان معتبر است. نقل این گفته پیش از این آمد.
علامه طباطبائىرحمه الله مىگوید: «این روایات فراوان است و بر هفتاد حدیثافزون مىشود. روایاتى که در این باره از طریق اهل سنت آمده، بر روایاتى کهاز این دست از طریق شیعه رسیده فزونى دارد. اهل سنت آن را از طرقفراوان از امسلمه، عایشه، ابوسعید خدرى، سعد، واثله بن اسقع، ابوالحمراء،ابن عباس، ثوبان غلام پیامبرصلى الله علیه وآله، عبد الله بن جعفر، على و حسن بن علىعلیهما السلامروایت کردهاند
که نزدیک به چهل طریق مىشود. شیعه آن را از على، سجاد،باقر، صادق، رضاعلیهم السلام، ام سلمه، ابوذر، ابولیلى، ابوالاسود دئلى، عمرو بن میموناودى و سعد بن ابى وقاص از چند طریق روایت کردهاند.» (5) .
با مراجعه به این روایات و سندهاى آن روشن مىشود که راویان آن بیشاز این است. کافى استبدانیم که یکى از دانشمندان پیرامون آیه تطهیر کتابىتالیف کرده و اولین مجلد آن را که بالغ بر چهارصد صفحه مىشود به بیانمتون حدیث اختصاص داده است. وى این روایت را از بیش از پنجاه تن ازصحابه نقل کرده است. این گذشته از طرق بسیار فراوانى است که از اماماندوازدهگانه عصمت و طهارتعلیهم السلام و نیز از طریق تابعین وایتشده است. اینکتاب را سیدعلى موحد ابطحى تحت عنوان آیه التطهیر فى احادیثالفریقین [ آیه تطهیر در احادیثشیعه و سنى] نوشته است. خداوند او راپاداش نیکو دهد.
قندوزى حنفى پس از نقل گفته موده القربى که مىگوید: رسول خداصلى الله علیه وآلهپس از فرود آمدن آیه: وامر اهلک بالصلاه واصطبر علیها;، مدت نه ماهبه در خانه فاطمه مىآمد و مىگفت: انما یرید الله لیذهب عنکم الرجساهل البیت و یطهرکم تطهیرا; چنین گفته: «این خبر از سىصد تن از صحابهروایتشده است.» (1) .
نکته جالب این که: آن مرد منحرف از علىعلیه السلام و خاندان او هم کهتلاش دارد بیشتر روایاتى را که در فضایل آنان آمده انکار کند، راهى جزاعتراف به صحتحدیث کساء نیافته است. وى مىگوید: «اما حدیث کساءصحیح است.» (2) .
در این جا به مقدارى که این فرصت اندک به ما اجازه دهد به حدیثکساء و منابع آن اشاره مىکنیم. سپس مراد آیه تطهیر را بیان و مشخصخواهیم کرد که این آیه مبارکه بر خصوص آنان تطبیق مىکند، بدون این کهبخواهیم ظهور سیاق را از بین ببریم، بلکه سیاق آیه هم به صورت قوى وکاملا آشکارى این مطلب را تقویت و تایید مىکند. سپس به دلایلىاشاره مىکنیم که دیگران در تایید اقوال خویش آوردهاند، مانند کارى که درفصل اول کردیم.
منابع حدیث کساء
حدیث کساء، متون فراوانى از طریق بسیارى از صحابه و تابعین دارد. تماماین متون مىرساند که رسول خداصلى الله علیه وآله پارچهاى به دست گرفت و على، فاطمه،حسن و حسینعلیهم السلام را زیر آن برد و فرمود:
انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت ویطهرکم تطهیرا.
بعضى از روایات مىگوید: پیامبرصلى الله علیه وآله براى پاکیزگى آنان دعا فرمود. (3) .
این همه تاکید چرا؟
ملاحظه مىشود که رسول خداصلى الله علیه وآله اصرار شدیدى بر این مساله داشت وتلاش کرد تا هرچه بیشتر به ثبوت، تاکید و نیز رسوخ آن در بینش مردمبپردازد.
آنگاه به زدودن هرگونه شبهه یا شک و تردیدى درباره مصادیقاهل بیت در آیه تطهیر پرداخت و هر فرصتى را از صاحبان اغراض سیاسى وتمایلات و تعصبات جاهلى براى تحریف یا تضعیف آن گرفت.رسول اکرمصلى الله علیه وآله این کار را از طریق شیوه عملىاى که در پیش گرفت وطرح بسیار مناسبى که پیاده کرد، اجرا نمود، چه آن حضرتصلى الله علیه وآله مدتشش ماه (1) هرگاه که براى نماز از خانهاش بیرون مىرفت، به حجره فاطمهعلیها السلاممىآمد و مىگفت:
الصلاه یا اهل البیت، انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیتویطهرکم تطهیرا.
نماز، اى اهلبیت! و آنگاه آیه مبارکه تطهیر را تلاوت مىفرمود.
این مطلب از چندین نفر روایتشده است. بعضى نه ماه گفتهاند. (2) .
به نظر ما ممکن استیکى از دو رقم 9 و 6 [که در عربى بدین صورتنوشته مىشود: تسعه – سته] به دلیل نبود نقطه در سابق و نیز نزدیکىرسم الخط دو لفظ به هم، تصحیف دیگرى باشد.
چهل صبح (3) ، یک ماه (4) ، هفت ماه (5) ، هشت ماه (6) ، ده ماه (7) ، هفده ماه (8) ونوزده ماه (9) . در برخى از منقولات رقم معینى بیان نشده است. (10) همچنینگفتهاند: پیامبرصلى الله علیه وآله تا آخر عمر بدین کار ادامه داد. (11) بعضى گفتهاند: «این خبربا اسناد، از سىصد تن از صحابه روایتشده است. بعضى هجده ماه و بعضىده ماه گفتهاند.» (12) .
راز اختلاف
روشن است که اختلاف در مدت، نه موجب سستى روایت مىشود ونه موجب شک در اصل واقعه. آنچه مىتوان در اینجا بیان کرد و به پذیرشنزدیک مىنماید، این است که هر یک از ناقلان آنچه را خود دیده، نقل کردهاست. شاید بعضى یک ماه، بعضى دیگر شش ماه یا هشت ماه و یا تا آخرزندگانى رسول اکرمصلى الله علیه وآله مراقب این کار بودهاند. همین گونه است در موردسایر ارقامى که بیان شد. بر این اساس هر کدام از راویان مشاهدات شخصىخود را بیان کرده بدون این که مشاهدات دیگران را نفى کند. نیز ممکن استرسول اکرمصلى الله علیه وآله این کار را در چند برهه جدا از هم که طى هر کدام استمرارداشته، انجام داده باشد.
آیه تطهیر و زنان پیامبرصلى الله علیه وآله
اخبار و روایات مىرساند که آیه تطهیر، زنان پیامبرصلى الله علیه وآله رادر بر نمىگیرد. این روایات، هر گونه شک و شبههاى را در این باره نفى کردهاست; چه با صراحت تمام بیان مىدارد که رسول اکرمصلى الله علیه وآله از ورود عایشه بهزیر پارچه جلوگیرى کرد و نیز تصریح دارد که عایشه از اهلبیت نیست.در مورد ام سلمه و سایر زنان پیامبرصلى الله علیه وآله نیز چنین است. در این باره به متونمختلف زیر توجه فرمایید:
در واقعه کساء، عایشه به پیامبرصلى الله علیه وآله گفت: آیا من هم از اهلبیت توهستم؟ پیامبرصلى الله علیه وآله فرمود: برو کنار، تو پایان خوشى دارى. (1) .
در متن دیگرى آمده: آن حضرتصلى الله علیه وآله زینب را از این که همراه آنان زیرپارچه کساء رود بازداشت و به او فرمود: در جاى خود بایست. تو، انشاءاللهتعالى، پایان خوشى دارى. (2) .
متون دیگر مىگوید: در آن موقع ام سلمه گفت: خداوندا! مرا از آنانگردان! پیامبرصلى الله علیه وآله فرمود: در جاى خود باش، تو خوبى. (3) .
یا گفت: یا پیامبر خدا! آیا من از آنان هستم؟ فرمود: تو بر جاى خود باش،تو خوبى (4).
یا گفت: من نیز آمدم تا همراه آنان زیر پارچه روم. پیامبرصلى الله علیه وآله فرمود:درجاى خود باش. تو خوبى. (5) .
یا گفت: اى رسول خدا! مرا هم با آنان داخل کن. فرمود: اى ام سلمه! تو اززنان شایسته من هستى، اما در این مکان احدى وارد نمىشود، مگر این که ازمن باشد. (1) .
یا اینکه پیامبرصلى الله علیه وآله به او فرمود: تو پایان خوشى دارى یا تو خوبى. (2) .
یا اینکه ام سلمه گفت: اى رسول خدا! آیا من از اهل بیت تو نیستم؟فرمود: تو پایان خوشى دارى. تو از همسران پیامبرى. (3) .
یا فرمود: تو پایان خوشى دارى و از بهترین همسران من هستى. (4) .
یا گفت: آیا من از اهل تو نیستم؟ فرمود: تو پایان خوشى دارى اما ایناناهل من هستند. (5) .
تکرار حادثه
روشن است که هرگاه نقل یک واقعه متعدد شود، اجمال و تفصیل، و بیانبعضى از خصوصیات و حذف آن در مواردى، نقل حرف به حرف نص واقعهو یا نقل به معناى آن، امرى عادى و طبیعى باشد، نه موجب سستى روایت ونه باعث ضعف آن.
بعضى مىگویند: «ظاهرا این کار پیامبرصلى الله علیه وآله چند بار در خانه ام سلمهتکرار شده است. آنچه بر این گفته دلالت دارد، اختلاف هیئت اجتماع آنان وچیزى که ایشان را زیر آن قرار داد و دعاى پیامبر براى آنان و نیز پاسخامسلمه است.» (6) .
شاید این کار در خانه زنان دیگر پیامبرصلى الله علیه وآله هم تکرار شده باشد،همانگونه که روایت زیر بر آن دلالت دارد. این روایت مىگوید: عایشه ازپیامبرصلى الله علیه وآله اجازه خواست که او هم زیر پارچه رود، اما پیامبرصلى الله علیه وآله او را از اینکار بازداشت و فرمود: کنار برو. در مورد زینب، همسر دیگر پیامبرصلى الله علیه وآله نیزهمینطور است.
مستفیض یا متواتر
بعضى تلاش کردهاند تا در تواتر حدیث کساء تشکیک کنند. بدین اعتبارکه متضمن این معناست که على و فاطمه زهراعلیها السلام در کنار رسول خداصلى الله علیه وآلهخوابیده بودند، اما معقول نیست که اینان در مقابل دیدگان مردم بیگانهبخوابند. همینطور معقول نیست که همسر پیامبرصلى الله علیه وآله تمایل خود را براىخوابیدن در کنار شوهرش [پیامبرصلى الله علیه وآله] در حالى ابراز دارد که مردم پیرامونآنان حضور دارند و صداىشان را مىشنوند و آنان را مىبینند.
معناى این سخن آن است که این واقعه در داخل خانه و آنجا که احدىغیر از پیامبرصلى الله علیه وآله و على و فاطمه و حسن و حسینعلیهم السلام و ام سلمه حضورنداشت، به وقوع پیوسته است. لذا افراد دیگرى در آنجا حاضر نبودهاند تا اینواقعه را به طور مستقیم و آنگونه که خود دیدهاند، نقل کنند. بنابراین، نقلروایت در همین افراد منحصر مىشود.
آرى، ممکن است که عمر بن ام سلمه که در آن موقع پنجیا شش ساله بود،در این واقعه حضور داشته و آن را بنابر دید خود نقل کرده باشد.
بنابراین معلوم مىشود کسانى که غیر از این شش تن واقعه را نقل کرده وبه نام احدى از اینان تصریح نکردهاند، واسطه نقل را انداختهاند.
از آنچه گذشتبه دست مىآید که حدیث کساء در تمام طبقات متواترنیست، بلکه مستفیض است; زیرا روایت آن منحصر به چهار تن از این افرادشش گانه است; زیرا ما روایت این حدیث را نه از پیامبرصلى الله علیه وآله دیدهایم و نه ازفاطمه. (1) .
پاسخ ما این است که:
1 شاید کسانى روایت على و حسن و حسینعلیهم السلام را با وجود این که امامانمعصوم و پاکیزهاند، نپذیرند، بلکه لازم بدانند که دیگران هم به آنان منضمباشند تا روایت اینان به نظرشان صحیح آید.
2 این مساله – همانگونه که بیان شد – از دهها تن از صحابه، از طرقگوناگون و الفاظ مختلف نقل شده است. موحد ابطحى در کتاب خود«آیهالتطهیر فى احادیث الفریقین» تعداد زیادى از این روایات را آورده است.
غیر معقول است که در تمام این روایات، واسطهها حذف شده باشند.آرى، ممکن است در یک یا دو و احتمالا سه مورد، بنا به دلایل استثنایى وغیر دائمى، واسطهها حذف شوند، اما حذف آن در دهها مورد آن هم در یکمساله خاص، بىنهایتبعید و بلکه غیر معقول و غیر قابل قبول به نظرمىرسد.
3 شمارى از این راویان تصریح کردهاند که خودشان در این واقعه حضورداشته و آن را از نزدیک با چشمان خود مشاهده کردهاند و یا پیامبرصلى الله علیه وآله راچندین ماه دیدهاند که به در خانه فاطمهعلیها السلام مىآمد تا مضمون آیه مبارکه راتاکید نماید. این بدان معناست که واسطه نه عمدا حذف شده است و نه سهوا.
4 راویان بخشى از این روایات با صراحت گفتهاند که تصریح پیامبرصلى الله علیه وآلهمبنى بر فرود آمدن این آیه درباره پنج تن را به گوش خود و یا از على یافاطمه یا حسن و حسین شنیدهاند. همین تواتر نقل براى ثبوت مساله کافىاست و هرگاه این مطلب از رسول خداصلى الله علیه وآله ثابتشود، تکذیب پیامبرصلى الله علیه وآله کفرو خروج از دین است و حتى تکذیب علىعلیه السلام که همواره با حق است و حق بااو و نیز سایر پنج تن; زیرا تکذیب آنان، تکذیب پیامبرصلى الله علیه وآله است.
5 چرا این نویسنده مدعى است که در حدیث کساء آمده که فاطمه زیرپارچه در کنار علىعلیه السلام و پیامبرصلى الله علیه وآله و حسن و حسینعلیهما السلام و در مقابل دیدگانمردان بیگانه خوابید؟! در حالى که این حدیث تصریح دارد که پیامبرصلى الله علیه وآله آنانرا جمع کرد و با پارچه پوشید و آن گاه این آیه شریفه فرود آمد. روایت جابربه نشستن زیر پارچه و نه خوابیدن زیر آن تصریح دارد. جابر بن عبدالله ازعلىعلیه السلام روایت کرده که آن حضرت به پیامبرصلى الله علیه وآله گفت: نشستن ما زیر اینپارچه چه فضیلتى دارد؟ این همان روایتى است که همین نویسنده بدان استنادو اعتماد کرده و همانگونه که ملاحظه کردید در آن هیچگونه ذکرى از خوابنشده است!
روایات بسیار زیاد آمده که تأکید دارد مقصود از «اهلبیت» در آیه تطهیر، اهل کساء هستند. این روایات را دانشمندان و عالمان حدیث مذاهب مختلف نقل کردهاند و گذشته از این که از طریق شیعه متواتر است، از طریق اهل سنت هم به تواتر روایت شده است.
چگونگی رویداد :
هیچ یک از احادیثی که دربار رویداد کسا رسیده است، آن را به طور کامل بیان نکردهاند و هر یک تنها به بخشی از آن اشاره دارند. لذا ما خواهیم کوشید با بهرهگیری از هم آنها تصویر تقریباً کاملی از این رویداد ارائه دهیم.
روزی پیامبر اسلام(ص) به خان همسر گرامی خود، امّ سلمه، میآید. قرار است او در این روز، پیام مهمی از سوی خداوند متعال دربار چند تن از نزدیکان خود دریافت کند. لذا به همسرش تأکید میکند که به هیچ کس اجاز ورود ندهد.
دانلود مقاله هزینه یابی بر مبنای هدف word دارای 13 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله هزینه یابی بر مبنای هدف word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله هزینه یابی بر مبنای هدف word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
هزینه یابی بر مبنای هدف
چکیده
در شرایط رقابتی حاکم بر بازار، بنگاههای اقتصادی ملزم به مدیریت اجزای محصول هستند، زیرا در اقتصاد امروز، حفظ یک مزیت رقابتی به مدت طولانی غیرممکن است. این محیط تجاری رقابتی، مؤسسات را ملزم کرده است که محصولاتی را با کیفیت و مطابق خواست مشتریان، را درحالی که قیمت های فروش کاملاً توسط بازار تعیین می شود تولید کنند. یکی از مهمترین تکنیکهایی که می تواند موسسات را در این راه کمک کند سیستم هزینه یابی هدف می باشد. هزینه یابی هدف یک مقوله استراتژیک در مدیریت هزینه است که به طور عمده تمرکز خود را بر مدیریت ه
زینه محصولات آتی واحد تولیدی معطوف می کند. در هزینه یابی هدف نگرش این است که چون پس از طراحی یک محصول بخش عمده ای از هزینه های آن تعهد می شود، کاهش هزینه امکان پذیر نخواهد بود مگر با طراحی مجدد محصول، در این تکنیک قبل از مرحله تولید
به مدیریت هزینه توجه می شود تا محصولی با بهای تمام شده از پیش تعیین شده تولید و در عین حال سود مورد نظر مدیریت را تأمین نماید. با توجه به جهانی شدن بازارها که در حال حاضر شاهد آن هستیم و مسئله پیوستن به بازار تجارت جهانی، ما ناگزیر به فضای رقابتی قدم می گذاریم و برای بقا در چنین فضایی ناگزیر از اعمال هزینه یابی هدف هستیم.در این مقاله تلاش گردیده است ضمن معرفی نظریه نسبتاً جدید هزینه یابی هدف به تاریخچه، اهداف، تفاوت با نگرش سنتی مدیریت هزینه و نحوه پیاده سازی آن در موسسات پرداخته شده است ،اگرچه هزینهیابی هدف در ایران با مشکلات عدیده ای مواجه است ولی مزایا و آینده دنیای تجارت، ما را مجبور به استفاده از این روش بسیار سودمند خواهدکرد.
واژه های کلیدی:
هزینه هدف، مدیریت هزینه، قیمت فروش هدف، طراحی مجدد محصول، بهای تمام شده ی محصول.
مقدمه
نرخ تغییرات اقتصادی و فن آوری دنیا تاکنون، به اندازه چند دهه اخیر نبوده است. نسل حاضر شاهد دگرگونی های شگرفی در حیات خویش است، شتاب وحجم و گسترده دگرگونیها ی مورد نظر آنقدر عظیم است که فرصت شناخت، ارزیابی و بهره ب
رداری به شیوه معمول فراهم نیست، و این امر پدیده ایست که همواره بر نحوه عملکرد سازمانها و شرکتها تاثیرات عمیقی می گذارد و کسانی می توانند از این دریای پر تلاطم به مقصد برسند که با اتخاذ تدابیر مقتضی، امواج خروشان دگرگونیها را تحمل کنند و با استفاده موثر و کارآمد از منابع خود مزیت رقابتی کسب کنند و این امر تحقق نمی یابد مگر با درایت و مهارت : درایتی که خوب تحلیل و مهارتی که خوب عمل کند. همچنین تجربه چند دهه اخیر روشن ساخته که محصولات یک کشور به شکوفایی نخواهد رسید مگر در یک بازار رقابتی بین المللی، چرا که رقابت لازمه ی پیشرفت است. روشهای زیادی برای دستیابی به این مزیت رقابتی وجود دارد که دو روش کلی آن عبارتند از : رهبری قیمت و تنوع محصولات. مفهوم ساده رهبری قیمت پایین نگه داشتن قیمت محصولات در مقایسه با رقبا است. تنوع در محصولات نیز زمانی رخ میدهد که شرکت موقعیت متمایزی در زمینه عملکرد محصول و ارائه خدمات با کیفیت در بازار داشته باشد. با توجه به شرایط بازار و افزایش تنوع محصولاتی که مشتری برای انتخاب در اختیار دارد برای هر
شرکتی مهم است که محصولات بهتر، ارزانتر و نوآورانه تری ارائه نماید. افزایش کارائی محصولات خود دارای دو وجه هزینه و عملکرد است به طوری که یک تکنیک موثر وکارآمد طراحی محصول می باید در بر گیرنده هزینه و کارایی مشخص شده باشد.
با گسترش روز افزون مباحث مربوط به سازمان تجارت جهانیاز پیش احساس می شود؛ زیرا کشورهایی که به این پیمان جهانی می پیوندند، به دنبال ساز وکارها و ابزارهایی هستند که بتوانند به دوام و بقا اقتصادی آن ها در بازار پر رقابت جهانی کمک کنند و بتوانند، پیش از ورود به این رقابت همه جانبه، قابلیت های مناسب و آمادگی لازم را کسب کنند. عرضه کنندگانی که بتوانند محصولاتی را با کیفیت و کارکرد مشابه ؛ اما با قیمت های پایین تر به بازار ارائه کنند ، گوی سبقت را از دیگر رقیبان می ربایند و سهم خود را ، در بازار افزایش خواهند داد. بنابراین مدیریت هزینه منطق و رویکردی است که در آن ، با استفاده از برخی روش ها، سعی می شود، بیشترین ارزش با کم ترین قیمت تمام شده ایجاد شود . همان طور که از تعریف بالا بر می آید، مدیریت هزینه تنها به معنای کاهش هزینه نیست بلکه هدف آن ، ایجاد ارزش با کمترین هزینه است ؛ به عبارتی هزینه باید در جایی صرف شود که موجد ارزش باشد. هزینه یابی بر مبنای هدف نیز یکی از روش های مدیریت هزینه است. طبق این روش بر خلاف روش سنتی قیمت گذاری محصولات ، بهای تمام شده محصول تعیین کننده قیمت فروش نیست. در بهایابی بر مبنای هدف اساس کار طراحی محصول به گونه ای است که رضایت مشتری جلب شده و در عین حا
ل شرکت به بهای تمام شده هدف نیز دست یابد.این روش از شیوه های کسب اطمینان نسبت به کفایت سود آوری محصولات می باشد وبرای مدیریت راهبردی سودهای آتی شرکت است. بنابراین ارائه سیستمی هزینه یابی هدف که بتواند شرکتها را در راستای رسیدن به این معیارها یاری دهد، از جمله اهداف نگارش این تحقیق است.
منشأ و تاریخچه هزینه یابی بر مبنای هدف
ریشه ظهور و بروز هزینه یابی برمبنای هدف به جنگ جهانی دوم برمی گردد زمانی که به دلیل کمبود شدید مواد خام، تولید کنندگان، کارخانه های تولیدی تلاش می کردند هزینه ها را کاهش دهند و محصولاتی با قیمت پایین را عرضه کنند این رویکرد مهندسی ارزش نامیده شد. ومفهوم آن را در سال 1960گسترش دادند در دهه ی1960 که آن را عصر محصولات جدید نامیده اند رشد صنایع مختلف همگام با توسعه ماشینی شدن شتاب بیشتری گرفت. در آن زمان تقاضا برای محصولات شگفت آور بود و کانون توجه مدیریت هزینه بر مراحل تولید متمرکز قرار داشت و به نقش برنامه ریزی و طراحی تولید توجه چندانی نداشت. در اوایل دهه1970 ، اشباع بازار و بالا رفتن سطح زندگی مردم شرکت ها را مجبور به تولید محصولات متنوع با ویژگیهای متفاوت نمود و با استفاده از امکانات جدید چرخه عمر محصولات به نفع محصولات بهتر و جدیدتر دائما کوتاه تر شده و از این رو اهمیت مدیریت هزینه را در مرحله برنامه ریزی و طراحی افزایش داد وبالاخره در اواخر1980، هزینه یابی هدف، با استراتژی شرکتها عجین شد و مانند ابزار
استراتژیک مدیریت هزینه، برای برنامهریزی سود و نیز برای کاهش هزینه در نظر گرفته شد. که اولین بار در شرکتهای اتومبیل سازی تویتا در ژاپن برای برنامه ریزی هزینه تولید یک خودرو به مبلغ 1000 دلار و در واکنش به شرایط دشوار بازار پا به عرصه وجود گذاشته بود و نام ژاپنی جنکا کایکو به آن اختصاص داده شده بود. در آن زمان بازارهای آسیا انباشته از محصولات شرکتهای غربی بود و مؤسسه های ژاپنی نیز با کمبود منافع و مهارتهای مورد نیاز برای توس
عه مفاهیم فنون و ابزارهای لازم برای رسیدن به رقیب پر قدرت خود در زمینه هایی چون ؛ کیفیت، هزینه و کارآیی روبرو بودند. آنان بر این عقیده بودند که در هم آمیختن کارکنان بازاریابی، مهندسی، مال
ی، تولیدی و برنامه ریزی در یک گروه تخصصی منافع متعددی دارد بنابراین مجموعه ای از ابزار های تخصصی شامل ؛ تحلیل عملیات، مهندسی ارزشها، تحلیل ارزشها و مهندسی همزمان برای تکمیل هزینه های هدف معرفی شد و این امر شرکتهای ژاپنی را
در زمینه های طراحی و ایجاد محصول در موقعیتی شاخص و اثر بخش قرار داد . تنها بعد از این تحولات بود که شرکت های اروپایی و آمریکایی به
ارزش هزینه یابی هدف پی بردند.
معرفی هزینه یابی بر مبنای هدف
در چرخه حیات از مرحله طراحی تا عرضه محصول به بازار تا کنون یک تعریف عمومی و پذیرفته شد ه ای از هزینه یابی بر مبنای هدف بدست نیامده است . مصادیقی از تعاریف مختلف ارائه شده در مورد آن را می توان به شرح زیرمورد اشاره قرار داد:
تعریف کوپر در سال 1999: » مقصود هزینه یابی فروش می رسد، سود دلخواه و مورد نظر را ایجاد کند«
هورواث در سال 1993 میلادی: » هزینه یابی برمبنای هدف مجموعه ای از روشها و ابزارهای مدیریت جهت هدایت هزینه ها و فعالیتها در طراحی و برنامه ریزی برای محصولات جدید است که مبنایی برای کنترل در مراحل بعدی عملیات به وجود می آورد تا نهایتاً سود هدف از طریق چرخه حیات محصول فراهم شود« .
کیتر در سال 1993 میلادی: »در واقع هزینه یابی هدف یک تکنیک تعیین و اندازه گیری بهای تمام شده نیست بلکه یک برنامه جامع کاهش هزینه است که حتی قبل از اولین مراحل تولید یک محصول شروع می شود« .
تعریفی که شاید بتوان آن را جامع تر و کامل تر از بق
یه دانست ، تعریفی است که کوپر و اسلاگمولدر در کتاب خود آوردند:
» هزینه یابی هدف، یک رویکرد ساختار یافته برای تعیین هزینه در طول عمر محصول است، به گونهای که تعیین کند محصول موردنظر با چه شاخصهای عملکردی و کیفیتی می باید تولید شود تا در هنگام فروش با قیمت پیشبینی شده، به میزان سود دلخواه در طول عمر خود دست یابد در این روش بهای تمام شده بعنوان یک ورودی در فرآیند طراحی محصول داده می شود ، نه بعنوان حاصل فرآیند طراحی یا بعنوان خروجی «
در حقیقت هزینه یابی هدف رویکردی است برای رسیدن به بهای محصول یا خدمات در شرایطی که قیمت بر اساس رقابت تعیین می شود و سود مورد انتظار از پیش تعیین شده است. بنابراین در معادله کلی (بهای تمام شده-فروش=سود)، فروش و سود از پیش تعیین شده و قطعی فرض می شود لذا باید هزینه و بهای تمام شده را به سطحی رساند که با فرض قیمت از پیش تعیین شده فروش و حداقل سود انتظاری، هزینه ها از سطح و میزان پیش بینی شده فزونی نیابد. طرح ریزی هزینه ها، مدیریت هزینه ها وکاهش هزینه ها به ضرورت با ید در مراحل آغازین طراحی و تولید یک محصول صورت گیرد تا بتواند باعث کاهش هزینه های چرخه حیات یک محصول شود. روش هزینه یابی بر مبنای هدف، دارای تمامی عناصر سه گانه تشکیل دهنده مدیریت هزینه راهبردی ، یعنی کیفیت، هزینه و زمان است و به مدیریت هزینه می پردازد
.”
فرایند های هزینه یابی هدف:
مراحل هزینه یابی هدف، شامل سه بخش عمده است :
الف – هزینه یابی محرک بازار : این مرحله از هزینه یابی هدف
، به دنبال دستیابی به موارد زیر است:
1- برقراری هدفهای بلندمدت فروش و سود
2- تعیین قیمت فروش
3- تعیین حاشیه سود هدف
4- تعیین هزینه مجاز
ب– هزینه یابی هدف سطح محصول : فعالیت هایی که در این مرحله انجام میگیرند، به سه بخش تنظیم می شوند:
1- تعیین هزینه هدف سطح محصول؛
2- نظم بخشیدن به هزینه یابی هدف با نمایش پیشرفت کار و استفاده از قاعده اصلی هزینه یابی هدف؛
3- استفاده از مهندسی ارزش و سایر تکنیک، برای دستیابی به هزینه هدف سطح محصول.
ج – هزینه یابی هدف سطح قطعات : پس از تکمیل هزینه یابی هدف سطح محصول، مرحله سوم، یعنی هزینهیابی سطح قطعات شروع می شود که هزینه هدف، سطح محصول را به سطح قطعات منتقل می کند. هزینه های هدف سطح قطعات مشخص می کنند که شرکت آمادگی دارد چه مبلغی را برای خرید قطعات مورد نیاز محصول خود بپردازد. در این فرایند از هزینه یابی درون سازمانی برای رسیدن به هدف یا باز کردن مجراهای ارتباطی جدید در بین تامین کنندگان قطعات، مشتریان و طراحان محصول استفاده می شود.
شش اصل عمده در هزینه یابی هدف :
.1هزینه یابی مبتنی بر قیمت : سیستم هزینه های هدف، هدف هزینه ای را براساس تخمین قیمت محصول در بازار رقابتی و تعیین میزان سود مورد نظر و کاستن این دو مقدار از یکدیگر تعیین می کند. یعنی حد هزینه مجاز را برای دستیابی به سود مشخص، ب
راساس قیمت بازار، برآورد می کند.
. 2تمرکز بر مشتری: در سراسر فرایند هزینه یابی هدف، نظر مشتری پیوسته مورد توجه قرار می گیرد و خواستههای وی در مورد کیفیت، قیمت و کارکرد به طور همزمان در محصول و تصمیمهای ساخت و تجزیه و تحلیل اعمال می شود. تمرکز بر مشتری از راه توسعه فعالیت های مهندسی صورت میپذیرد.
. 3تمرکز بر طراحی : در سیستمهای هزینه یابی هدف، طراحی محصولات و فرآورده های اصلی مدیریت هزینه مورد توجه قرار می گیرد، به صورتی که در زمینه طراحی زمان بیشتری صرف می شود و با حذف مراحل پرهزینه و وقتگیر، زمان لازم برای ورود محصول به بازار کاهش می یابد.
. 4 عملکرد متقابل: در سیستم هزینه یابی هدف، گروههای عملیاتی و تولید را اعضای بخش طراحی و مهندسی تولید، خط تولید، فروش و بازاریابی، واحد تدارکات، دایره حسابداری صنعتی، دایره خدمات و پشتیبانی تشکیل میدهند و از افراد خارج سازمان، از قبیل: تأمین کنندگان قطعات، مشتریان، فروشندگان، توزیع کنندگان، ارایه-کنندگان و عرضهکنندگان مواد اولیه نیز بهره گرفته می شود.
. 5 جهت گیری در چارچوب چرخه عمر محصول: در هزینه یابی هدف، کنندگان قطعات، فروشندگان، توزیع کنندگان و ارایه کنندگان خدمات در هزینه یابی هدف مورد توجه قرار میگیرند. هزینه یابی هدف، تلاشهای مربوط به کاهش هزینه ها را از راه ایجاد یک رابطه همکاری با اعضای خارج از سازمان در سراسر زنجیره ارزش انجام می دهد.(عبدی،1381: 6-5(،
.مقایسه سیستم هزینه یابی هدف با سایر سیستم های هزینه یابی
الف.سیستم سنتی هزینه یابی وسیستم هزینه یابی بر مبنای هدف
در سیستم های رایج و سنتی، که محیط فعالیت های تجاری و تولیدی رقابتی نبود و یا دست کم با فشارهای شدید و روز افزون کنونی روبرو نبودند؛ این گونه عمل می شد که ابتدا هزینه های عمده ای صرف تحقیق و طراحی یک محصول می شد؛ سپس محصولات طراحی شده، به تولید انبوه می رسید و در راستای سیستم های رایج هزینه یابی، بهای تمام شده ی آن تعیین می شد. در مرحله بعد، با توجه به سود مورد نظر مدیریت، درصدی از بهای تمام شده به عنوان سود به آن افزوده می شد و سرانجام محصول با قیمتی مشخص به بازار عرضه می شد. این سیستم قیمت گذاری نامیده می شود. (John J. &. …1996)
ویژگی این نوع سیستم قیمت گذاری، این است که فرآیندهای تولیدی آن تنها تحت تأثیر مدیریت می باشد و مشتری هیچ تأثیری در تعیین نوع فر آیندهای تولیدی ندارد ؛ یعنی فر آیندهای تولیدی بر اساس خواست ها و نیازهای مشتری طراحی نمی شود . سود مورد نظر
هم بر اساس خواست مدیریت و معیارهای او تعیین می شود. بنابراین با توجه به این که هم بهای تمام شده و هم سود تحت نفوذ و تأثیر عملکرد مدیر است، قیمت فروش به عنوان یک متغیر وابسته بر اساس دو عامل بالا و به عنوان خروجی این سیستم مطرح می شود .مشخص است که بر اساس این سیستم قیمت گذاری کمتر می توان رقیبان را تحت تأثیر قرار داد، و نرمش لازم در آن روش وجود ندارد.طرح می شود، یعنی قیمت بازار بر اساس تحقیقات بازاریابی و با معرفی ویژگی ها، کارکردها و خصوصیات محصول و معرفی کامل محصول تعیین می شود. سپس مدیریت ، سود مورد نظر خود را ، بر اساس معیارها و اهداف از پیش تعیین شده، در مورد هر محصول ارائه می کند و بهای تمام شد ه ی محصول که ما آن را بهای تمام شده هدف یا بهای تمام شده مجاز می نامیم ، حاصل می شود.
هزینه یابی سنتی:
طراحی محصول وخدمات اندازه گیری بهای تمام شده افزودن سود مورد نظر مدیریت تعیین قیمت فروش بازار
هزینه یابی بر مبنای هدف:
بازار تعیین قیمت فروش کسرنمودن سود مورد نظر مدیریت تعیین یهای تمام شده هدف طراحی محصول وخدمات
ب.سیستم هزینه یابی یر مبنای هدف وهزینه یابی بر مبنای فعالیت
برخی از شرکتها از سامانه مدیریت مبتنی بر مبنای فعالیت استفاده می کنند. با وجود آنکه مدیریت مبتنی بر فعالیت نسبت به مدیریت سنتی برتری دارد، اما یک چهارچوبی کافی برای مدیریت هزینه نمی باشد. زیرا تضمینی وجود ندارد که ارزش یک فعالیت ایجاد شده به وسیله تلاش مدیریت مبتنی بر هدف، نیازهای واقعی مشتریان را منعکس کند و به افزایش رضایت مشتریان منجر شود. به دلیل اینکه در کوتاه در کارایی و اثر بخشی فعالیتهای موجود موثر است، مکن است منجر به مدیران را به کاهش سودآوری و تهدید بقا در بلند مدت شود.
پ. سیستم هزینه یابی بر مبنای هدف و کایزن
کایزن به معنای تغییر و بهبود مستمر و مداوم تؤام با مشارکت همه افراد در یک شرکت یا یک سازمان است . جنکا ( کایزن ) در واژه ژاپنی بعنوان مکانیسم کاهش و اداره هزینه ها استفاده شده است و عبارتست از بهبود فرآیند مبالغ تفاضلی به جای نوآوریهای عظیم ، تفاوت اصلی بین هزینه های هدف و کایزن در مرحله تولید به کار برده می شود.
کایزن مستقیماً به سیستم های هزینه یابی هدف مرتبط است و استفاده از آن همراه با هزینه یابی بر مبنای هدف به تولید کننندگان کمک می کند تا با اهداف کاه
ش هزینه در مرحله طراحی در چرخه توسعه محصول دست یابند . جنکا کایزن به کاهش هزینه ها در مراحل تولید تأکید دا رد، در حالیکه جنکا کیکاکو(هزینه یابی هدف) جهت دستیابی به قیمت تمام شده هدف طراحی می شود که از طرف بازار تعیین می گردد . هزینه یابی کایزن عبارتست از بهره برداری کامل از توان کاهش هزینه ها ست . این امر از طریق تطبیق قدم به قدم هدف به وجود آمده است و با بهبود مستمر تحقق می یابد.
کایزن ابزاری برای تحقق هدف سودآوری کوتاه مدت است. در حالیک
ه هزینه یابی هدف بر سود آوری بلند مدت تمرکز می کند. مهمترین
شباهت آنها شاید تمرکز آن دو بر کنترل رو به جلو »پیشرو« در مقابل کنترل رو به عقب » بازخور« غربی است.
مزایای به کارگیری هزینه یابی بر مبنای هدف
هزینه یابی هدف یک ابزار راهبردی قوی است که سازمان ها را همزمان قادر به یافتن سه بعد کیفیت، هزینه و زمان می کند و هزینه ها را قبل از وقوع کنترل می کند. اگر در اجرا و حفظ یک سامانهی هزینه یابی هدف مؤثر، موفق باشیم، قادر به انجام مواردی به شرح زیر خواهیم بود:
•هزینه یابی یک ابزار مدیریتی برای دستیابی به طراحی موفق محصول است، البته نه با استناداطلاعات تاریخی.
• قیمت قابل اتکایی است که از فرآیند توسعه محصول ناشی می شود. این نتایج در بازار و از سود
فرآیند توسعه محصول ناشی می شود.
• بدلیل جهت یابی در بازار، هزینه یابی بر مبنای هدف استراتژی بلند مدت در بازار را در نظرنمی گیرد.
• تعیین اثر بخش تر هزینه های مورد انتظار تولیدی
• شناسایی ویژه نیازهای واقعی مشتریان
• تطابق فعالیتهای شرکت با نیازمندی های مشتری
• درک بهتری از اهداف هزینه در میان کارگران
• افزایش رضایت مشتری
• توانایی بیشتر برای رقابت جهانی
معایب به کار گیری هزینه یابی بر مبنای هدف
اگرچه هدف هر سیستمی جلب رضایت مشتری و سودآوری بیشتری است . ولی به کارگیری این سیستم در عمل و اینکه بخواهیم رضایت همه مشتریان را جلب نماییم دشوار است.
در این میان مشکلات تجربه شده به وسیله شرکتهای زیادی که سیستم TCرا به کار بستند یا سعی در به کارگیری آن داشتند، به شرح زیر می باشد:
• شرکت ممکن است به طور واضح نتواند دلایل اجرای این سیستم را شرح د
هد.
• شرکت ممکن است تلاش کمتری برای اجرای TC نسبت به آنچه مورد نیاز است انجام دهند و
منابع نا کافی برای اجرای سیستم اختصاص دهد.
• مدیران ممکن است عکس العمل سریع نسبت به تغییرات نشان ندهند.
• شرکت ممکن است قادر نباشد به طور دقیق قیمتهای بازار قابل قبول را تعیین کند.
• شرکت ممکن است نتواند این سیستم را حفاظت کند.
هزینه یابی هدف در تعدادی از شرکت های معتبر دنیا
نام شرکت نتیجه
هوندا
1-برخی قطعات را با قطعات ارزا نتر جایگزین کرد.
-2 برخی اجزا محصول را ساد هتر کرد.
-3 طراحی برخی محصولات را ساد ه تر کرد.
-4 برخی از تجهیزات پرهزینه ی شرکت را تعویض کرد.
نیسان
1 – بهره جستن از مهندسی ارزش
2 -تعیین قیمت بر اساس توقعات مشتریان از کارکردهای محصول
-3 کاهش هزینه ها
-1 بهره جستن از آنالیز طراحی و آنالیز کارکرد
-2 استراتژی مدیریت هزینه
تویتا 1 – بهره جستن از آنالیز طراحی و آنالیز کارکرد
2 -تمرکز براستراتژی مدیریت کارکردهای محصول
ایران خودرو
-1 ایجادشرایط رقابتی در تولید و عرضه محصولات
-2 رایج کردن مشتری مداری و استفاده از نظرات مشتریان
-3 چند مهارتی ساختن نیروی انسانی و جایگزینی کار گروهی به ج
ای کار سنتی
4 – ایجاد انجمن مهندسی ارزش
نتیجه گیری:
بازارهای رقابتی که برای دنیای رقابت و کسب کار در آینده تصور شده، دنیایی است، از همه نظر، رقابتی و مشتری مدار که پیشرفت و گسترش هر واحد تجاری در آن، وابسته به استفاده از روش های نوین و کارآمدی است که بتواند مدیریت یک واحد تجاری را در مواجه با مخاطرات بازار به درستی راهنمایی کند. هزینه یابی بر مبنای هدف یک برنامه ریزی بلند مدت ، برای مدیریت سودآوری واحد تجاری است که در آن مشتری و قیمت نقش تعیین کننده و محوری دارند . این سیستم یک فن برنامه ریزی است که اهمیت راهبردی برای واحدهای اقتصادی دارد و هدف آن کاهش بهای تمام شده محصول در طول چرخه حیات محصول است. برای اینکه مدیریت بتواند حضوری قوی و مقتدرانه در بازار داشته باشد، ضرورت دارد که سازمانها سیستم مدیریت هزینه خود را با استفاده از رویکردهای نوین حسابداری مدیریت طراحی مجدد کنند تا بتوانند همچنان مقتدرانه بگویند»: حق با مشتری است.«
نتیجه آنکه شرکتهایی که اقدام به تولید محصولاتی با چرخه حیات طولانی و سرمایه گذاری های هنگفت می نمایند، اغلب به استفاده از هزینه یابی بر مبنای هدف در چرخه حیات محصول مبادرت می ورزند. زیرا شرکتهایی می توانند به کاهش قابل توجهی در هزینه های خود دستیابی پیدا کنند که در طی مراحل تولیدی و چرخه حیات محصول خود، هزینه ها را کاهش دهند . با مشخص شدن قیمت فروش مناسب ، کارکردهای محصول و کیفیت مورد نظر ، می توان بها
ی تمام شده مجاز را با کسر کردن حاشیه سود هدف از قیمت فروش هدف بدست آورداگر در اجرا و حفظ یک سامانه هزینه یابی هدف مؤثر و موفق باشیم، قادر به انجام مواردی به شرح ذیل خواهیم بود:
-1 تعیین هزینه مورد انتظار تولید محصول یا ارائه خدمات -2 دستیابی به هزینه کاراتر -3 افزایش سود آوری در بلند مدت-4 ورود به رقابت جهانی;
فهرست منابع و مأخذ:
-1 اسحقی، فاطمه.”هزینه یابی بر مبنای هدف، رویکردی هدفمند در مدیریت هزینه ها”، فصلنامه مدیریت، پاییز 1378 .
-2 حجازی، رضوان. »مدیریت هزینه بر مبنای هدف «، مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، سال پانزدهم، بهار.1382
3- حقیقی پراپری، محمد”هزینه یابی بر مبنای هدف”
4- خوش طینت، محسن و اشرف جامعی» هزینهیابی هدف: شناخت، کاربرد و به کارگیری آن، حسابرس،شماره 16، مهر و آبان 1381، ص51-45
5- دستگیر، محسن و جواد عرب یارمحمدی، «بررسی موانع بکارگیری هزینه های هدف در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی، سال دوازدهم، شماره 39 ، بهار 1384
6- رحیمیان ، نظام الدین، «مقایسه قیمتگذاری بر مبنای هزینه به اضافه چند درصد و قیمت گذاری بر مبنای هدف»، نشریه حسابرس شماره 6 سال دوم، بهار 1379
7- گودرزی، حجت” بهایابی هدف”، تدبیر، اسفند 1382، شماره 142
8- مکرمی ، یدالله ، «هزینه یابی هدف: روشی اثربخش برای مدیریت هزینهها، حسابدار شماره 132، سال 1378
9-AICPA. (Ja
nuary 1998). Target Costing Best Practices Report Founded
10- Cooper, Robin; Slagmulder, Regin. (1997). Target Costing & Value Engineering , Productivity Press
11- Elarm, Lisa L .Purchasing & Supply Management’s Participation in the Target Ciosting Process, Journal of Supply Chain Management, ROL. Spring, (2000). 36 – 51
12-Kato, Y. Target C
osting Support System: Lessons From Leading Japanese
Compnies, Management Accounting Research, (1993). V: 4, 33 – 47
13-Okano, Hiroshi. Target Costing Management, Strategy & Organization In
the Automotive I
ndustry, Osako University. (1996).
14-Sakurai, M. Summer. Target Costing &
15-Tom Albright. Autumn. International Journal of Strategic Cost
Management. (1998)