دانلود مقاله َبررسی رابطه بین اقلام تعهدی و کیفیت سود در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران word دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله َبررسی رابطه بین اقلام تعهدی و کیفیت سود در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله َبررسی رابطه بین اقلام تعهدی و کیفیت سود در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بررسی رابطه بین اقلام تعهدی و کیفیت سود در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
چکیده
هدف این پژوهش بررسی رابطه بین اقلام تعهدی اعم از اختیاری و غیراختیاری و کیفیت سود طبق دو مدل دیچو و دیچو (2002) و مدل ریچاردسون و همکاران (2004) در گزارش¬گری مالی شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای انجام این پژوهش تعداد 71 شرکت در طی دوره زمانی 1386-1382 بررسی شده است. جهت آزمون فرضیه¬ها از مدل¬های رگرسیونی در حالت تلفیقی (با اثرات ثابت) و مقطعی در نرم¬افزار اقتصادسنجی Eviews 6 استفاده شده است. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد که در حالت کلی بین اقلام تعهدی اختیاری (مدیریت سود) و میزان کیفیت سود طبق دو مدل دیچو و دیچو و مدل ریچاردسون و همکاران رابطه منفی ولی غیرمعنی¬دار وجود دارد و به ترتیب 04/0 و 12/0 از تغییرات کیفیت سود طبق دو مدل فوق به طور معکوس تحت تأثیر اقلام تعهدی اختیاری قرار دارد. این موضوع نشان می¬دهد که تا حدودی مدیریت سود در طی دوره پژوهش باعث کاهش میزان کیفیت سود شده است، یعنی مدیریت سود از نوع فرصت¬طلبانه بوده است. هم¬چنین بین اقلام تعهدی غیراختیاری و میزان کیفیت سود طبق مدل ریچاردسون و همکاران در حالت کلی رابطه منفی و غیرمعنی¬دار وجود دارد و 11/0 از تغییرات کیفیت سود به طور معکوس تحت تأثیر اقلام تعهدی غیراختیاری قرار دارد که این موضوع تا حدودی دلالت بر اثربخش نبودن رویه¬ها و روش¬های استاندارد در افزایش کیفیت سود در طی دوره پژوهش دارد. لازم به ذکر است که رابطه بین اقلام تعهدی غیراختیاری و میزان کیفیت سود طبق مدل دیچو و دیچو مثبت بوده است که به دلیل پایین بودن پایداری این مدل، چندان قابل اتکا نیست.
واژه¬های کلیدی: اقلام تعهدی ، کیفیت سود ، بورس اوراق بهادار تهران.
مقدمه
گزارش¬های مالی، مهم¬ترین فرآورده سیستم حسابداری است که از اهداف عمده آن فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد و توانایی سودآوری بنگاه اقتصادی است. شرط لازم برای دست¬یابی به این هدف، اندازه¬گیری و ارائه اطلاعات به نحوی است که ارزیابی عملکرد گذشته را ممکن سازد و در سنجش توان سودآوری و پیشبینی فعالیتهای آتی بنگاه اقتصادی مؤثر افتد. یکی از اقلام حسابداری که در گزارش¬های مالی ارائه می¬شود «سود خالص» است که کاربردهای متفاوتی دارد. معمولاً سود به عنوان عاملی برای تدوین سیاست¬های تقسیم سود و راهنمایی برای سرمایه¬گذاری و تصمیمگیری و بالاخره عاملی برای پیشبینی به شمار میآید.
سود، معیاری برای پرداخت سود تقسیمی و معیاری در تأمین مالی داخلی سرمایهگذاریها است. به سبب تفاوت بین سود حسابداری تعهدی و حسابداری نقدی، یک سازمان می¬تواند مبلغی را به عنوان سود گزارش نماید ولی وجوهی برای پرداخت سود تقسیمی نداشته باشد.
اختیار عمل مدیران در استفاده از اصول تحقق و تطابق و برآورد و پیشبینی از جمله عواملی است که کیفیت سود را تحت تأثیر قرار میدهد. از یک¬سو به دلیل آگاهی بیش¬تر آن¬ها از شرکت، انتظار می-رود اطلاعات به گونه¬ای تهیه و ارائه شود که وضعیت شرکت را به بهترین نحو ممکن منعکس کند. از سوی دیگر ممکن است بنا به دلایلی نظیر ابقا در شرکت، دریافت پاداش و سایر عوامل، مدیر خواسته یا ناخواسته وضعیت شرکت را مطلوب جلوه دهد. بنابراین، کیفیت سود شرکت¬ها تحت تأثیر مبانی گزارش¬گری و صلاحدید مدیران قرار می¬گیرد. مطالعات انجام گرفته در خصوص تأثیر مدیریت سود بر روی کیفیت سودهای گزارش شده، عموماً بیان¬گر مفهومی واحد از ارتباط بین این دو موضوع است. در پژوهش حاضر سعی خواهد شد تا بدین سئوال پاسخ داده شود که آیا اقلام تعهدی اختیاری (مدیریت سود) و غیراختیاری در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، منجر به افزایش کیفیت سودهای گزارش شده گردیده است یا کاهش آن؟
ادبیات و پیشینه پژوهش
همان طوری که از تعریف مدیریت سود برمی¬آید، مدیران برای رسیدن به اهداف خاصی که منطقاً منافع عده¬ای خاص را تأمین می¬کند، سود را طوری گزارش می¬کنند که با هدف تأمین منافع عمومی استفاده کنندگان مغایرت داشته و منجر به گمراه¬کننده شدن صورت¬های مالی می¬شود، این در حالی است که صورت¬های مالی از نظر قرار گرفتن در چارچوب استانداردهای حسابداری مشکلی نداشته و حسابرسان از این نظر نمی¬توانند بر صورت¬های مالی اشکال بگیرند (استولی و برتون ، 2000). امروزه مدیریت سود یکی از موضوعات بحث برانگیز و جذاب در پژوهش¬های حسابداری به شمار می¬رود، چرا که سرمایه¬گذاران به عنوان یکی از فاکتورهای مهم تصمیم¬گیری، توجه خاصی به رقم سود دارند. کیفیت سود شرکت¬ها ممکن است تحت تأثیر اقدامات و صلاحدید مدیریت جهت بهتر نشان دادن وضعیت مالی، دست¬خوش تغییرات گشته و موجب پایین آمدن کیفیت سود گردد (خواجوی و ناظمی، 1384). کیفیت سود مفهومی است که دارای جنبه¬های متفاوتی می¬باشد، یکی از مواردی که می¬تواند بر کیفیت سود اثرگذار باشد، نحوه ارائه اطلاعات مربوط به سود است، بدین معنی که هر چه اطلاعات سود از مربوط بودن و قابلیت اتکای بالاتری برخوردار باشد، کیفیت سود، بالاتر خواهد بود (احمدپور و احمدی، 1387).
ژاو و چن در پژوهش خود درخصوص کیفیت سود و قوانین بازدارنده تصاحب شرکت¬ها به این نتیجه رسیدند که شرکت¬های مقید به قوانین فوق، در گزارش¬گری مالی، اقلام تعهدی غیر عادی کم¬تری داشته و در نتیجه از کیفیت سود بالا و مدیریت سود پایین¬تری برخوردارند (ژاو، چن ، 2009).
فرضیه¬های پژوهش
فرضیه اصلی: بین مدیریت سود و کیفیت سودهای گزارش شده توسط شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی-داری وجود دارد.
فرضیه فرعی اول: بین عوامل اختیاری مدیریت سود و کیفیت سودهای گزارش شده توسط شرکت¬های پذیرفته سود در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنی¬داری وجود دارد.
فرضیه فرعی دوم: بین عوامل غیراختیاری مدیریت سود و کیفیت سودهای گزارش شده توسط شرکت¬های پذیرفته شده در بورس رابطه معنی¬داری وجود دارد.
جامعه آماری، دوره زمانی مورد مطالعه و نمونه آماری
جامعه آماری این پژوهش، شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می¬باشد. وجود برخی ناهمگنی¬ها در بین شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران موجب گردید تا برخی شرایط ویژه برای انتخاب شرکت¬های مورد مطالعه در نظر گرفته شود که به شرح زیر می¬باشد:
1- شرکت¬های نمونه انتخابی می¬بایستی از سال 1380 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند.
2- شرکت¬ها بایستی در دوره زمانی پژوهش (1386-1381) تغییر دوره مالی نداده و سال مالی آن¬ها منتهی به 29 اسفند هر سال باشد.
3- جزء شرکت¬های سرمایه¬گذاری و واسطه¬گری مالی نباشد.
با در نظر گرفتن شرایط فوق، 71 شرکت (355 سال-شرکت) انتخاب و بررسی شده است.
روش پژوهش و متغیرهای مورد مطالعه
از آن¬جایی که این پژوهش در پی یافتن رابطه بین دو گروه اطلاعات در یک جامعه یعنی مدیریت سود و کیفیت سود می¬باشد، در زمره پژوهش¬های همبستگی قرار دارد. از طرفی دیگر، پژوهش حاضر از نوع پس رویدادی است، یعنی بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات گذشته (صورت¬های مالی شرکت¬ها) انجام می¬گیرد. در پژوهش حاضر مدیریت سود به عنوان متغیر مستقل و کیفیت سود به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.
مدل¬های آماری اندازه¬گیری متغیرهای پژوهش
برای آزمون فرضیه¬های پژوهش، کیفیت سود با استفاده از مدل¬های دچو و دیچو (2002) و ریچاردسون و همکاران (2004) و مدیریت سود با استفاده از مدل تعدیل شده جونز (1995) محاسبه گردیده است. این مدل¬ها در زیر توضیح داده شده است:
مدل اندازه¬گیری مدیریت سود
در این پژوهش برای اندازه¬گیری مدیریت سود، از مدل تعدیل شده جونز (ارائه شده توسط دچو، سلوان و سویینی، 1995) استفاده شده است زیرا این مدل قادر به حل مسأله پژوهش در دست می¬باشد. افزون بر این پژوهش¬گران فوق (1995) بر اساس 4 سری آزمون¬های انجام گرفته به این نتیجه رسیدند که روش جونز تعدیل شده، آزمون مناسب¬تر و قوی¬تری برای بررسی مدیریت سود می¬باشد. این مدل به شرح زیر است (به نقل از بولو و حسینی، 1386، 79):
= جمع اقلام تعهدی (سود قبل از اقلام غیرمترقبه منهای جریان¬های نقدی عملیاتی) در سال برای شرکت تحت مطالعه
= جمع دارایی¬ها در سال برای شرکت تحت مطالعه
= تغییرات درآمد طی سال تا برای شرکت تحت مطالعه
= تغییرات حساب¬ها و اسناد دریافتنی طی سال¬های تا برای شرکت تحت مطالعه
= مبلغ ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات در سال برای شرکت تحت مطالعه
= مجموع خطای رگرسیون، فرض بر این است که بصورت مقطعی ناهمبسته و دارای توزیع نرمال با میانگین صفر هستند.
سپس این ضرایب برآوردی حاصل از رگرسیون¬های شرکت کنترل برای برآورد میزان اقلام تعهدی مدیریت شده برای هر شرکت نمونه از طریق کسر نمودن اقلام تعهدی مدیریت نشده از جمع اقلام تعهدی به شرح زیر بدست می¬آید.
= اجزای مدیریت شده اقلام تعهدی شرکت تحت مطالعه در سال که معادل جمع اقلام تعهدی اختیاری است (همان منبع، 80).
مدل¬های اندازه گیری کیفیت سود
در این پژوهش برای اندازه¬گیری کیفیت سود از دو مدل دچو و دیچو (2002) و مدل ریچاردسون و همکاران (2004) به شرح زیر استفاده شده است:
مدل دچو و دیچو (2002)
این مدل با این فرض ایجاد شده است که زمان تحقق درآمدها و وقوع هزینه¬های شرکت اغلب متفاوت از زمان دریافت¬ها و پرداخت¬های نقدی است که اقلام تعهدی در نتیجه این تفاوت، ایجاد و گزارش می¬شوند. این مدل بر دو رقم اقلام تعهدی سرمایه در گردش و جریان¬های نقدی عملیاتی به علت سهولت در ردیابی آن¬ها، متمرکز می¬شود، زیرا این اقلام تعهدی ظرف مدت حداکثر یک سال تسویه می¬شود. در این پژوهش از قدرمطلق باقیمانده حاصل از رگرسیون اقلام تعهدی سرمایه در گردش سال جاری و جریان¬های نقدی حاصل از فعالیت¬های عملیاتی سال گذشته، سال جاری و سال آینده به عنوان معیاری معکوس از کیفیت اقلام تعهدی استفاده شده است. هر چه¬قدر این معیار بزرگ¬تر (کوچک-تر) باشد نشان دهنده کم¬تر (بیش¬تر) بودن کیفیت اقلام تعهدی است.
اقلام تعهدی سرمایه در گردش شرکت i در سال t که برابراست با تغییرات دارایی¬های جاری منهای تغییرات در وجه نقد و معادل¬های وجه نقد و منهای تغییرات در بدهی¬های جاری.
جریان وجه نقد ناشی از عملیات شرکت i در سال t-1, t , t+1
میانگین کل دارایی¬های شرکت i در سال t
مدل ریچاردسون و همکاران (2004)
بر اساس این مدل، اقلام تعهدی به عنوان شاخص سنجش کیفیت سود مورد استفاده قرار می¬گیرد، به این صورت که هر چه اقلام تعهدی کمتر باشد، انتظار می¬رود تداوم یا پایداری سود بیش¬تر و کیفیت سود بالاتر باشد.
کل اقلام تعهدی شرکت i در پایان سال t
تغییرات سرمایه در گردش شرکت i در پایان سال t
تغییرات دارایی¬های عملیاتی غیرجاری شرکت i در پایان سال t
تغییرات دارایی¬های مالی شرکت i در پایان سال t
تغییرات در دارایی¬های عملیاتی جاری–تغییرات در بدهی¬های عملیاتی جاری شرکت i در پایان سال t
دارایی¬های عملیاتی جاری= جمع دارایی¬های جاری– (سرمایه¬گذاری¬های جاری + وجه نقد)
بدهی¬های عملیاتی جاری= جمع بدهی¬های جاری–تسهیلات مالی دریافتی کوتاه مدت
تغییرات در دارایی¬های عملیاتی غیرجاری– تغییرات در بدهی¬های عملیاتی غیرجاری شرکت i در پایان سال
دارایی¬های عملیاتی غیرجاری= جمع دارایی¬های غیرجاری– سرمایه-گذاری¬های بلند مدت
بدهی¬های عملیاتی غیرجاری= جمع بدهی¬های غیرجاری – تسهیلات مالی دریافتی بلند مدت
تغییرات در دارایی¬های مالی – تغییرات در بدهی¬های مالی
دارایی¬های مالی= سرمایه¬گذاری کوتاه مدت + سرمایه¬گذاری بلند م
دت
بدهی¬های مالی= بدهی¬های کوتاه ¬مدت + بدهی¬های بلند مدت + حقوق صاحبان سهام قابل تبدیل
لازم به توضیح است که به دلیل تأثیر اندازه بر روی نتایج پژوهش، اقلام تعهدی و اجزای آن در هر دو مدل ذکر شده، بر حسب میانگین دارایی¬های شرکت استاندارد می¬شوند.
آزمون فرضیه¬های پژوهش و تجزیه و تحلیل یافته¬ها
آمار توصیفی متغیرهای پژوهش در حالت تلفیقی در جدول 1 نشان می-دهد که در بین متغیرهای مستقل، اقلام تعهدی اختیاری (DACC) (مدیریت سود) دارای کم¬ترین ضریب تغییرات (حاصل تقسیم انحراف معیار بر میانگین) است و بالعکس متغیر مستقل اقلام تعهدی غیر اختیاری (NDACC) دارای بیش¬ترین ضریب تغییرات است و این در حالی است که در بین متغیرهای وابسته پژوهش، کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل ریچاردسون و همکاران (REQ) در مقایسه با مدل دچو و دیچو (DDEQ) دارای ضریب تغییرات و پراکندگی بسیار کم¬تری است. این موضوع نشان می¬دهد که مدل ریچاردسون و همکاران در اندازه¬گیری میزان کیفیت سود از قابلیت اتکا و ثبات بیش¬تری برخوردار است و پایین بودن میزان پراکندگی مدیریت سود در شرکت¬های تحت بررسی در مقایسه با میزان پراکندگی کیفیت سود بر اساس دو مدل فوق¬الذکر دلالت بر این موضوع دارد که میزان کیفیت سود تحت تأثیر عوامل دیگری به جز مدیریت سود (اقلام تعهدی اختیاری) قرار دارد که باید با انجام پژوهش¬های آتی این عوامل شناسایی و تعیین گردد.
جدول 1: آمار توصیفی متغیرهای پژوهش در حالت تلفیقی
DDEQ REQ DACC NDACC
میانگین 00000000001/0- 03/0 00000004/0 002/0
میانه 005/0- 006/0- 005/0- 01/0
بیشینه 84/1 86/4 58/3 03/1
کمینه 2/1- 14/4- 28/11- 99/2-
انحراف معیار 25/0 71/0 72/0 38/0
مشاهدات 355 355 355 355
بررسی ایستایی (پایایی) متغیرها در حالت تلفیقی
به منظور آزمون پایایی (ایستایی) متغیرهای پژوهش در طی دروه پژوهش از آزمون ریشه واحد تلفیقی استفاده شده است. نتایج آزمون¬های ریشه واحد تلفیقی از نوع آزمون لوین، لین چو ، آزمون ایم، پسران و شین و سایر آزمون¬های ریشه واحد در جدول 2 نشان می¬دهد که تمام متغیرهای پژوهش اعم از مستقل و وابسته در طی دوره پژوهش در سطح پایا بوده¬اند.
جدول 2: آزمون ایستایی (پایایی) متغیرها در طی دوره پژوهش
DDEQ REQ DACC NDACC
Levi, Lin & Chu t 33/135- (0000/0) 76/28- (0000/0) 35/51- (0000/0) 16/32- (0000/0)
Breitung t-stat 82/3- (0001/0) 25/3- (0000/0) 89/2- (0000/0) 31/1 (9056/0)
Im, Pesar
an & Shin W-stat 34/26- (0000/0) 34/9- (0000/0) 96/8- (0000/0) 98/3- (0000/0)
ADF-Fisher Chi-square 53/309(0000/0) 02/279(0000/0) 31/233 (0000/0) 67/132 (1161/0)
PP-Fisher Chi-square 58/351 (0000/0) 26/331 (0000/0) 37/289 (0000/0) 56/197 (0014/0)
Hadri Z-stat 79/14 (0000/0) 99/11 (0000/0) 48/8 (0000/0) 88/9 (0000/0)
بررسی آزمون فرضیه¬ها در حالت تلفیقی
برای بررسی آزمون فرضیه¬ها ابتدا اثر عوامل اختیاری و غیر اختیاری مدیریت سود بر میزان کیفیت سود طبق مدل دیچو و دیچو در جداول 3 و 4 ارائه و سپس اثر عوامل اختیاری و غیر اختیاری مدیریت سود بر میزان کیفیت سود طبق مدل ریچاردسون و همکاران در جداول 5 و 6 ارائه شده است. مجدداً لازم به ذکر است که DDEQ و REQ به ترتیب معیارهای معکوس از کیفیت سود بر اساس مدل¬های دیچو و دیچو و ریچاردسون و همکاران هستند.
نتایج اثر اقلام تعهدی اختیاری (عوامل اختیاری مدیریت سود) بر روی کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو در جدول 3 نشان می¬دهد که رابطه بین این دو متغیر در طی دوره پژوهش منفی است، یعنی با افزایش اقلام تعهدی اختیاری (عوامل اختیاری مدیریت سود) در شرکت، کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو کاهش می¬یابد. لازم به ذکر است که رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری (عوامل اختیاری مدیریت سود) و کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو با توجه به ضریب رگرسیونی متغیر عوامل اختیاری مدیریت سود ضعیف بوده و از لحاظ آماری با توجه به مقدار احتمال آماره t معنی¬دار نمی¬باشد.
ضعیف و غیرمعنی¬دار بودن ضریب رگرسیونی متغیر عوامل اختیاری مدیریت سود نشان می¬دهد که عوامل دیگری به جز عوامل اختیاری مدیریت سود در کاهش میزان کیفیت سود در گزارش¬گری مالی شرکت¬ها تأثیرگذار است.
نتایج مربوط به آماره F نشان می¬دهد که مدل در حالت کلی معنی¬دار نبوده ولی با توجه به آماره دوربین-واتسون، فاقد مشکل خودهمبستگی است.
نتایج مربوط به ضریب تعیین نشان می¬دهد که در طی دوره پژوهش، 4% از تغییرات کیفیت سود در گزارش¬گری مالی طبق مدل دیچو و دیچو تحت تأثیر عوامل اختیاری مدیریت سود بوده است.
دانلود مقاله حق الناس word دارای 14 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله حق الناس word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله حق الناس word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
حق الناس
مقدّمه:
حقوق بشر یکی از مهمترین مباحث مطرح در ایران معاصر است. اگرچه ایران «منشور ملل متحد»، «اعلامیه جهانی حقوق بشر»، «میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی» و «میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی» را (بهترتیب در سالهای 1324، 1327، 1354 و 1354) رسماً پذیرفته است و بخشهای مهمی از این اسناد بینالمللی در قوانین اساسی ایران از جمله فصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران گنجانیده شدهاست؛ اما
نظام حقوق بشر چه در نظر و چه در عمل در جامعه ما با مشکل مواجه است. اما به لحاظ نظری، بسیاری از اصول بنیادین آن (از قبیل تساوی حقوقی همه انسانها فارغ از جنس و دین و تعلقات سیاسی) نادرست و معارض آموزههای الهی پنداشته میشود. اما بهلحاظ عملی، بسیاری از مواد اعلامیه و میثاقین و اصول مرتبط در قانون اساسی به شکل نهادین
ه نقض میشود.
در جامعهای که بهنام دین در آن حکومت میشود، و همه امور رسماً از منظر دین (ولو قرائتی خاص از آن) تبیین و تفسیر میشوند؛ طبیعی است که بحث «نسبت اسلام و حقوق بشر» یا «تعیین تکلیف حقوق بشر از منظر اسلام» بحثی ضروری و درعین حال چالش برانگیز باشد.
هرچیز که حقى از مردم در آن باشد، درحیطه حق الناس قرار مىگیرد. تاکید اسلا
م بر رعایت حق الناس آنچنان موکد است که مىگوید آنگاه که انسان از گناهان پیشین خود به درگاه الهى توبه مىکند، تا زمانى که حقوق ضایع کرده مردم را ادا نکند، توبهاش پذیرفته نخواهد بود. یعنى خدا حق خود را در کوتاهىها و تقصیرها و اهمالها در شرایطى که نشانههاى ندامت واقعى در فرد مسلمان آشکار شود، مىبخشد. اما حق مردم را در هیچ شرایطى نه.
آنانکه با پایمال کردن حقوق مردم (به انحاء مختلف) به ثروت و مکنتى رسیدهاند آنانکه که مستقیم و غیرمستقیم به حقوق دیگران تجاوز مىکنند و از این راه درآمدهایى بدست مىآورند و زندگیشان را اداره مىکنند، باید بدانند که چوب پایمال کردن حقالناس را هم دراین دنیا و هم
در روز بازپسین به سختى خواهند خورد و هیچ توجیه و دلیل تراشى دراین مقوله کارساز نیست.
حق الناس، چونان اخگرى سرخ و سوزان است که بر دستان هرکس قرار گیرد، تا مغز استخوان را مىسوزاند، اما گاه فاصله زمانى پایمال کردن حق دیگران تا درک این سوزش، فاصلهاى طولانى است. خیلىها را در اطرافمان مىشناسیم که زندگى شیرین و مرفهى را براى خود وخانوادهاشان فراهم کردهاند، اما ناگهان در اوج لذتهاى دنیایى، بلایى سخت بر آنها نازل مىشود. عزیزشان سرطان مىگیرد، جوانشان به مرگى ناگهانى پرپر مىشود، ثرورتشان بناگهان بر باد مىرود، کانون وفاى خانوادگىشان لکهدار مىشود و; آنان انگشت حیرت به دهان مىگ
زند که این بلا از کجا برآنها نازل شد. اینطور مواقع- غیر ازمواردى که به امتحان الهى از مؤمن برمىگردد و حیطهاى کاملاً متفاوت است- باید در جستجوى ظلم به مسلمانى یا مسلمانانى در روابط گذشته برآمد و ردپاى این ظلم را در زندگى سرپرست خانوار جستجو کرد.
ایمان ما به ما مىگوید، آنکه حق الناس را پایمال مىکند، هیچ راه فرارى ندارد.
انسانى که اشرف مخلوقات نامیده شده و جهان با تمام امکانات، نعمات و مواهب براى وى و در خدمت او است در هر وضع و موقعیت و صرف نظر از جنس، نژاد، رنگ، خصوصیات موروثى و اجتماعى، مشخصات اخلاقى و عقیدتى، موجودى است آزاد و برخوردار از یک سلسله حقوق و باید در تمام جوامع با هر نوع حکومت و تحت هر سلیقه و برداشت بتواند از همه این حقوق و آزادیها بطور کامل برخوردار شود و تا زمانیکه در راستاى حق و قانون و در غیر جهت صدمه زدن به اجتماع و افراد دیگر حرکت کند هیچکس نباید در راه او مانعى ایجاد کند و به مقام والاى انسانیت او لطمه وارد آورد. اما هر گاه انسان از این حقوق و آزادیهای خداداد سوءاستفاده کند و یا دیگران را از تمامى یا برخى از این حقوق و آزادیها محروم سازد نه تنها زندگی اندوهباری پیدا
خواهد کرد و با انواع مشکلات و مصائب روبرو خواهد شد بلکه از زندگى دیگران نیز سلب آسایش خواهد نمود و باعث دردسر و گرفتارى براى آنان خواهد شد.
هر فردى با توجه به حقوق طبیعى و الهى که خداوند دراختیار او قرار داده باید سعى کند که هم از حقوق خود صیانت و حفاظت بعمل آورد و هم با رعایت همه مصالح فرد و جامعه در راه اعتلاى یک جامعه انسانى و ایدهآل گام بردارد.
بدیهى است تحقق جامعهاى مترقى، ایدهآل و مدینهاى فاضله آرزوى ر کسى است. رسیدن به چنین جامعهاى چندان دور از انتظار نیست بشرط آنکه هر کس به سهم خود تلاش کند به حقوق و آزادىهاى دیگران احترام بگذارد و با قاطعیت جلوى انحرافات و ناهنجاریهاى اجتماعى بایستد.
حقوق مسلمانان نسبت به یکدیگر
رسول گرامى اسلام حضرت محمد(ص) فرمودند: براستى براى هر مسلمانى برعهده برادر مسلمانش شش حق وجود دارد: هنگام ملاقات بر او سلام کند، هنگام بیمارى به عیادتش برود، زمانى که عطسه کرد او را با عبارت یرحمک الله دعا کند و زمانى که مرد او را تشییع جنازه نماید، هنگامى که او را دعوت نموده دعوتش را اجابت نماید و آنچه براى خود دوست مىدارد براى او هم بپسندد و آنچه براى خود نمىپسندد براى او هم ناخوش بدارد.
هنگامى که سخن از حق و حقوق افراد نسبت به یکدیگر به میان مىآید م
عمولا در ذهن افراد حق و تکلیف فرزندان نسبت به پدر و مادر، حقوق والدین نسبت به فرزندان، زن و شوهر نسبت به یکدیگر، همسایه ها نسبت به یکدیگر، حقوقی که معلم
بر شاگردان و بالعکس دارد و مواردى از این نمونه متبادر مىگردد لیکن حق
و حقوقى که افراد نسبت به یکدیگر دارند از هر قشر و طیف و دستهاى، از هر جنس و صنف و طایفه ای دامنهاى بس وسیع دارد و در حقیقت وسعتی به اندازه جامعه اسلامى پیدا مىکند البته این امکان وجود ندارد که یک مسلمان نسبت به همه مسلمانان دیگر تمام این حقوق را مراعات کند اما در قرآن و احادیث مکررا توصیه شده است که هر فرد مسلمانى باید آمادگى اداى این حقوق را داشته باشد و آنچه که برعهده او گذاشته شده نسبت به دیگر مسلمانان بجا آورد و فکر نکند که وظیفه او منحصرا محدود به فرزند، والدین و همسایه مىشود. به عبارت دیگر همین که فردى مسلمان شد با اتکاء به همین خصیصه مسلمانى یک سری حقوق و وظایف بر او مترتب می گردد که باید در ایفاى آن تلاش نماید.
بطور مثال هر کس فریاد مظلومى را بشنود که کمک مىخواهد و او را کمک نکند مسلمان نیست. مسعود حسینى کارشناس حقوقى در این باره مىگوید: اگر حقوق افراد در جامعه پایمال شود و هر کس خودسرانه و بدون رعایت اصول قانونى در حیطه کارى دیگرى وارد شود امنیت و ثبات جامعه و نیزآزادى و حرمت افراد از بین رفته و به تدریج هرج ومرج و تباهى و استبداد و خودکامگى حاکم می گردد و جامعه به انحطاط کشانده مىشود.
وی اضافه مىکند اگر هر کس به سهم خودش حقوق دیگران را در همه زمینهه
ا اعم از سیاسى، قضایى، اجتماعى و اقتصادى رعایت کند و متقابلا صیانت و رعایت حقوق خود را از جامعه مطالبه نماید در آن جامعه هیچگاه چیزى به نام تضییع حقوق نخواهیم داشت و محدوده حقوق فردى و اجتماعی افراد کاملا مشخص و شناخته شده خواهد بود.
این کارشناس مىگوید: خداوند با آنکه خود خالق و مالک هستى است و همه جا حاضر و ناظر بر اعمال بندگان خویش است با این حال به بندگان خویش اختیار و آزادى داده است و آنها را در حیطه کارى خودشان آزاد گذاشته است و حتى خودش در اعمال و افعال اختیارى آنان وارد نمىشود و دخالت نمىکند از این رو جاى دارد مردم نیز در حیطه کارى خداوند وارد نشوند و حق الهى را محترم شمارند و حرمتش را نگاه دارند همچنین شایسته است که مردم با رعایت آزادى و اختیار خودشان در امور دیگران دخالت نکنند و حقوق یکدیگر را رعایت نمایند چرا که رعایت این حقوق از اختصاصات جامعه مدنى نبوى است.
وى تصریح مىکند: فرآیند رشد و هدایت در یک جامعه الهی با رعایت اصل آزادى و حفظ حقوق متقابل تحقق مىیابد نه با زور و سلطه و از این جاست که وظیفه خطیر مسئولین نظام اسلامى مشخص مىشود که باید آنچنان به عدالت و انصاف رفتار نمایند که ضمن راهنمایى و هدایت مردم موجبات رعایت حقوق آنان را به گونهاى فراهم سازند که حتى به اندازه ذره ناچیزى حقوق آنان تضییع نگردد.
حق الناس وظیفه بزرگی بر گردن مردم و مسئولین
«حق الناس» یکى از عالىترین مفاهیم حقوقى در اسلام است. عباسعلى کامرانیان پژوهشگر مسائل دینى در این باره معتقد است که رعایت حقوق مردم یا به عبارت دیگر «حق الناس» یکى از وظایف بزرگى است که برعهده مسئولین و مردم گذاشته شده است و عدم رعایت آن توسط مسئولین و مردم، موجب بروز مشکلات عدیده فردى و اجتماعى در جامعه مىشود.
به عنوان مثال یکى از حقوق مردم که بر مسئولین مترتب است اجراى عدالت اجتماعى است. اگر مسئولین در عرصه اقدامات و کارهای خویش عدالت را مدنظر قرار داشته باشند، مىتوان گفت که حقوق مردم را به تمامی رعایت کردهاند و زمینه لطمه به حق الناس را از بین بردهاند، زیرا یکى از اهداف بزرگ انبیاء برقرارى عدالت بوده است چنانکه خداوند متعال در آیه 25 س
وره حدید مىفرمایند: ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب (آسمانى) و میزان (شناسایى حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم به عدالت قیام کنند;
اگر به عدالت اجتماعى از این دیدگاه بنگریم که عدالت یعنی دادن حق هر کس به او، متوجه خواهیم شد که یکی از سرفصلهاى بزرگ اداى حقوق مردم، بسط و گسترش عدالت اجتماعى است.
از این که بگذریم در بین مردم نیز اگر قاعده و قانون درست حکمفرما نباشد، زمینههاى تضییع حقوق عمومى فراهم مىشود.
وی مىافزاید: رعایت حقوق مردم در محل کار و کسب و در عرصه اجتماع شامل مصادیق مختلفى مىشود مثلا کسانى که حقوق شرعى خویش مانند خمس و زکات را پرداخت نمىکنند به حق خود و دیگران و خصوصاً فقرا و نیازمندان تجاوز مىکنند.
خداوند متعال در آیات 35 و 34 سوره توبه به این حقیقت اشاره مىفرمایند: کسانى که طلا و نقره را ذخیره مىکنند و بخاطر دنیا دوستى آنها را در راه خدا انفاق نمىکنند را به عذاب دردناک بشارت بده، روزى که طلا و نقره هایشان در آتش گداخته شود و با آنها پیشانى، پشت و پهلوهایشان را داغ کنند و فرشتگان عذاب به آنها گویند:
این است نتیجه ذخیرهسازى زر و سیم در دنیا و نپرداختن حقوق فقرا. اکنون عذاب آتش و سیم و زرى را که می اندوختید بچشید.
این پژوهشگر در ادامه با اشاره به مصادیق بزرگ دیگر تضییع حق الناس مىگوید: کمفروشى و گرانفروشى نیز از مصادیق بزرگ و رایج ضایع کردن حقالناس است که در سطح بسیار وسیعى حقوق عامه را مورد دستبرد قرار مىدهد خداوند متعال حتى از این کار تعبیر به فساد فرموده است، در آیه 85 سوره اعراف در این باره آمده است:
کم نفروشید و گرانفروشى نکنید و در سنجش وکیل و وزن با مردم عدل و درستى پیشه سازید و کم فروشى در جنس و وقت و کار و; نکنید و در زمین فساد ایجاد نکنید.
کامرانیان در باره مصادیق دیگر عدم رعایت حق الناس اضافه مىکند در هر جامعهاى، معمولا افراد ضعیف و کودکان و کسانى که قدرت استیفای حقوق خود را ندارند، بیشتر در معرض تضییع حقوق قرار مىگیرند. از این گروهها مىتوان به عنوان مثال به ایتام و فقرا به عنوان دو گروه مهم اشاره کرد. خداوند متعال درباره رعایت حقوق ایتام در آیه 10 سوره نساء مىفرمایند: کسانى که اموال یتیمان را به ظلم و ستم مىخورند در حقیقت فقط آتش مىخورند و بزودى در شعلههاى آتش دوزخ مىسوزند.
همچنین خداوند متعال به پیامبر اسلام و همه مؤمنان و دست اندرکاران امور امر فرمودهاند که از حقوق فقرا پاسدارى کنند و حتى لحظهاى از آنها غافل نشوند زیرا اغنیاء و پول پرستها و هوس بازها و گناهکاران این افراد ضعیف را زودتر استثمار مىکنند و حقوقشان را ضایع مىسازند.
در آیه 28 سوره کهف خطاب به پیامبر آمده است:
همیشه خود را در نهایت بردبارى به محبت کسانى که صبح و شام خدا را مىخوانند و طالب رضاى او هستند وادار کن و یک لحظه از آنها چشم نپوش که به زینتهاى دنیا مایل شوى;
به عقیده این کارشناس: به عدالت سخن گفتن، واسطه ازدواج شدن، شهادت حق دادن، دفاع از جان و مال و ناموس مردم، حمایت از مظلومان، برخورد با ظالمان و برخورد با متقلبان و; از جمله مواردى است که مىتواند موجبات عدم تضییع حق عمومى مردم را فراهم سازد.
امام على(ع) درباره اهمیت توجه به حقوق مردم در خطبه 167 نهجالبلاغه مىفرمایند: هرکس حقوق بندگان خدا را بجای آورد در حقیقت حدود خداوند را بجا آورده است.
وى اضافه مىکند: رعایت حقوق مردم شامل مصادیق مختلفى مىشود از جمله در محل کار و تحصیل، در خانواده و در جامعه;
این پژوهشگر همچنین ادامه مىدهد مثلا در محیطهاى کارى افراد باید تلاش کنند که حقوق یکدیگر را تضییع نکنند و به حقوق یکدیگر احترام بگذارند، از ایجاد سرو صدا و مزاحمت، خندههاى بلند، صحبتهاى بلند نامناسب و آلوده سازى محیط جلوگیرى کنند تا دیگران به راحتى بتوانند به انجام وظیفه خود بپردازند مخصوصاً در محیطهاى جمعى این مسئله حتماً باید رعایت شود.
وى به مسئله استفاده شخصی از وسائل عمومى نیز در این رابطه اشاره مىکند و مىگوید: استفاده از وسایل عمومی ادارات مثل اتومبیل ها، منازل، رایانه ها، اوراق و دفاتر و سایر وسایل موردنیاز ادارات براى استفادههاى شخصى در حقیقت نوعى تجاوز به حقوق دیگران و بیتالمال و عدم رعایت عامه مردم است، یا مثلا در محیطهاى تحصیلى وقت گذرانى درکلاس، گرفتن وقت اساتید به بهانههاى مختلف با بحثهاى شخصى و بیهوده، ایجاد مزاحمت و; از جمله مسایلى است که به حقوق دانش آموزان، طلبهها و دانشجویان لطمههاى جدى وارد مىسازد.
به عقیده این کارشناسان البته بوجود آوردن فضاى بحث و گفت وگو در محیطهاى آموزشى اگر بصورت عمومى، علمى و فراگیر باشد و جنبه آموزشى هم براى دیگران داشته باشد، نه تنها بد نیست بلکه اطلاعات عمومى دیگران را هم بالا مىبرد و براى دیگران بسیار سودمند خواهد بود لیکن مزاحمتهاى شخصى و گرفتن وقت کلاس نه تنها استفادهاى براى عموم ندارد بلکه وقت دیگران هم گرفته مىشود، و به ضرر آنان خواهد بود.
برخی گفتهاند: «هر آنچه که اولاً و بالذات معصیت الله و بالعرض تجاوز به حقوق افراد باشد، حق الله و هر چه که عکس آن باشد حق الناس است» و نیز در تعریف حق الله آمده است: «حق الله سلطنت خداوند بر بازخواست بندگان است عموماً بر انجام یا ترک عملی که در مورد آن نهی یا امر شارع به مکلف متوجه شده است» و عدهای این دو مفهوم را به آثارش تعریف کرده و گفتهاند: «هر آنچه که بنده میتواند آن را ساقط کند حق الله و هر آنچه که بنده حق اسقاط آن را ندارد حق الله است»و تکالیف را به سه دسته حق الله و حق الناس و حق مختلط تقسیم کردهاند «برخی از محققان نیز تأسیس حقوق حق الله را مطابق با حقوق عمومی و حق الناس را معادل با حقوق خصوصی تلقی کردهاند» آیت الله اردبیلی پس از ذکر اقوال فقها و حقوقدانان مینویسد: «حق الله در دو معنا بکار میرود:
1- حق ولایت مطلقه خداوند و آن امر و احکام خداوند و وجوب پیروی از آنهاست و این همان معنای سخن پیامبر است که فرمود: «حَقَّ اللهِ عَلَی العِبادِ اَنْ یَعْبُدوه ولایشرکوا به شیئاً» این معنا منظور بحث ما در اینجا (حکم غیابی) نیست.
2- هر آنچه که ملاک حکم در آن مصالح عامه و خاصهای است اختیارش به دست مکلف نیست اگر چه مصلحت متعلق به او باشد مثل حرمت خودکشی یا فرزندکشی و مقصود از حق الناس چیزی است که ملاک (حکم) در آن مصلحت شخصی است و اختیار آن به دس
ت شخص است مثل وجوب قصاص ودیه که منوط به مطالبه ولی دم است و هر وقت عفو کند منتفی است» از نظرکمیسیون استفتائات شورای عالی قضایی «هر جرمی که موجب تضرر شخص یا اشخاص خاص بشود حق الناس و هر جرمی که باعث اخلال و اختلال در نظم گردد و موجب لطمه بر مصالح اجتماعی و حقوق عمومی باشد حق الله محسوب میشود;»
ب) مصادیق حق الله و حق الناس در حقوق کیفری
بر مبنای تقسیمبندی مجازات میتوان گفت تمام جرایم مستوجب مجازات حدی به جز قذف و سرقت قبل از رفع الی الحاکم حق الله و همه دیات و قصاص حق الناس میباشند. جرایم تعزیری نیز با توجه به تعریف حق الله و حق الناس، برخی حق الله مثل روابط نامشروع مادون زنا و برخی مثل توهین حق الناس میباشندجرایم مستوجب مجازات بازدارنده هر چند که طبق تعریفهای حقوق، حق الله محسوب میشوند در عین حال نظریههای مشورتی 5086/7 – 19/7/1384 و 4456/7- 24/8/77 جرایم مذکور در قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 17/8/76 مجمع تشخیص مصلحت نظام که از مصادیق روشن جرایم بازدارنده میباشند را از شمول حق الله و حق الناس خارج دانسته و بیان داشتهاند «جرایم مذکور در قانون مبارزه با مواد مخدر نه جنبه حقاللهی دارد و نه جنبه حق الناسی;»
ج)آثار تفکیک حق الله و حق الناس
آثار مختلفی بر تفکیک بین این دو حق در نظام قضایی اسلام مترتب است که مؤلفین فقهی و حقوقی به احصار و بررسی آن پرداختهاند در بین کتب حقوقی میتوان به کتاب «جرایم علیه اموال و مالکیت» دکتر میر صادقی و از بین کتب فقهی به کتاب «فقه القضاء» آیت الله اردبیلی اشاره کرد که در کتاب اخیر تعداد چهارده اثر مترتب بر این تفکیک، برشمرده ش
ده است که برخی از آنها عیناً درج میشود.
1- حق الله مبتنی بر تخفیف است برخلاف حق الناس؛
2- صدور حکم غیابی در حق الناس جایز است برخلاف حق الله؛
3- شهادت بر شهادت در حق الناس پذیرفته برخلاف حق الله؛
4- صدور حکم و اجرای آن در حق الناس منوط به مطالبه شاکی است برخلاف حق الله؛
5- در حقوق الله در برخی موارد حاکم حق عفو دارد برخلاف حق الن
اس.
منابع :
1- ماهنامه کوثر
2- شیری، عباس؛ سقوط مجازات در حقوق کیفری اسلام و ایران، تهران، مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی شهید بهشتی، سال 1372، ص 112
3- آشوری، محمد؛ عدالت کیفری (مجموعه مقالات)، تهران،کتابخانه گنج دانش،1376، چاپ اول، ص 214
4- موسوی اردبیلی، عبدالکریم؛ فقه القضاء، قم، موسسه النشر لجامعه مفید، 1423 ق، الطبعه الثانیه، ص 188
5- آشوری، عمر؛ آیین دادرسی کیفر، تهران، سمت، 1383، هشتم، ج1، ص 169
6- مجموعه جرائم و مجازاتها، تهران، معاونت پژوهش، تدوین و تنقیح
قوانین و مقررات، 1385، چاپ سوم، ویرایش دوم، ج 2، ص 605 و 606
7- میرمحمدصادقی، حسین؛ جرایم علیه اموال و مالکیت، تهران، نشر میزان، سال 1381، نهم، صص 46و 47
دانلود مقاله َXBRL زبان حسابداری در دنیای دیجیتال word دارای 9 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله َXBRL زبان حسابداری در دنیای دیجیتال word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله َXBRL زبان حسابداری در دنیای دیجیتال word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
XBRL زبان حسابداری در دنیای دیجیتال
در جهان امروز سرعت دسترسی به اطلاعات نقش حیاتی در توسعه پایدار مؤسسات اقتصادی و تصمیم گیری های اقتصادی استفاده کنندگان دارد. آنچه برای مدیران شرکت ها حائز اهمیت است آگاهی از رخدادهای شرکت و رسیدگی سریع تر به مسائل و مشکلات و شناسائی فرصت هاست. از طرفی سرمایه گذاران و مؤسسات ناظر خواستار شفافیت و بهبود در ساختار اداره شرکت و تأکید بر استقرار پاسخگوئی هستند. ظهور یک زبان استاندارد گزارشگری جدید، که برای نخستین بار
ایجاد شده، تهیه سطح بالائی از شفافیت را امکان پذیر می سازد. اطلاعات تجاری برای حسابداران نوعی تجارت محسوب می شود. XBRL ابزار قدرتمندی است که پیشرفت، کارآئی و اثربخشی فرآیند گزارشگری را تسهیل می کند. این زبان که به کمک مؤسسات حسابداری گسترش یافته است، از طریق موارد زیر حرفه حسابداری را به یک ابزار قدرتمند تجهیز می کند :
• کاهش هزینه های عملیاتی، انعطاف پذیری بیشتر گزارشات و ارائه به موقع اطلاعات برای مدیران؛
• دسترسی آسان به اطلاعات، شفافیت اطلاعات گزارش شده و تهیه اطلاعات به موقع برای سرمایه گذاران، تحلیلگران، مؤسسات ناظر و اعتبار دهندگان؛ و
• افزایش مبادله اطلاعات بین شرکت ها به طور اثربخش از طریق به کارگیری این نرم افزار.
XBRL مبتنی بر XML عمل می کند. XML (eXtensible Merkup Language) زبان استانداردی برای مبادلات الکترونیکی اطلاعات بین شرکت ها از طریق اینترنت است.
مقدمه
مدیران مالی مسئولیت اصلی انتقال اطلاعات مربوط به نتایج عملیات را به تمامی سهامداران بر عهده دارند. امروزه سرمایه گذاران و ناظران خواستار شفاف سازی شرکت های بزرگ و بهبود ساختار اداره آنها با تأکید قوی بر پاسخگوئی هستند. ظهور یک زبان استاندارد گزارشگری جدید که برای نخستین بار ایجاد شده، تهیه سطح بالائی از شفاف سازی را امکان پذیر می سازد. زبان گزارشگری توسعه پذیر تجاری (eXtensible Business Reporting Language) که به اختصار XBRL نامیده می شود، نیاز اساسی محیط اقتصادی امروز است که به عنوان چارچوبی طراحی شده جهت افزایش شفافیت افشای اطلاعات مالی شرکت ها تلقی می گردد.
روند گزارشگری دیجیتال
در چند سال اخیر، وب از یک پدیده نوظهور به یک کتابخانه جهانی تبدیل شده است. در این جایگاه مفهوم قدرتمند «فوق متن (Hypertext)» قرار دارد. این اصطلاح برای اولین بار در سال 1965 توسط شخصی به نام تد نلسون مطرح شد تا یکی از روش های اتصال جریان داده ها را از طریق رایانه های مختلف توضیح دهد. در اواخر دهه 1960 داگ انگل بارت، نمونه اولیه ای به نام «سیستم درون خطی (NLS)» را ایجاد کرد. این سیستم شامل مرور کردن فوق متن، ویرایش، پست الکترونیکی و سایر مؤلفه هائی بود که امروزه از طریق وب با آنها ارتباط برقرار می کنیم. اما وب چیزی فراتر از همه اینها است. در واقع وب عبارت است از یک تزئین غنی از نمایش چند رسانه ای شامل ویدئو تصویر نگاره ای صدا و صوت است. یکی از زبان های توصیف سند تحت وب زبان نشانه گذاری فوق متن (HTML) است. این زبان قابلیت حمل و نقلی را ارائه می دهد که اصولاً در سایر فن آوری ها وجود ندارد. یکی از محدودیت های مهم HTML، نظارت ضعیف روی جایگزینی و مدیریت فضای خالی در صفحه است. علاوه بر این، با فاصله گذاری نویسه ها، همترازسازی و خط تیره گذاری دچار مشکل شده و کار با ستون های متعددی از داده ها را به سختی انجام دهد. زبان XML (زبان قابل تعمیم نشانه گذاری) برای برطرف کردن محدودیت ها و نقص ها در توصیف زبان HTML طراحی شده است. این زبان ، روشی را برای استقرار داده های ساخت یافته در یک پرونده متنی ارائه می دهد و مجموعه ای از قواعد را برای ایجاد قالب های متن در بر می گیرد. این قالب ها، قالب هائی هستند که تولید و پردازش آنها در رایانه کار آسانی است و قابل خواندن توسط ماشین بوده و نیز برای انسان ها قابل درک است.
XBRL جهت انتقال الکترونیکی داده های مالی و سایر اطلاعات تجاری است که بر مبنای XML انجام می شود. XBRL زائیده ذهن خلاق یک عضو CPA، چارلز هافمن، در سال 1988 بود و AICPA نیز به عنوان حامی اصلی توسعه اولین مدل XBRL بوده است. هافمن هنگامی که XBRL را مطرح کرد، شریک یک شرکت حسابداری کوچک بود و معتقد بود که استفاده از آن هزینه ها را به طور با اهمیت کاهش می دهد و امور تجاری را بهتر، ارزان تر و سریع تر می کند.
ماهیت XBRL
برای حسابداران اطلاعات تجاری، یک تجارت محسوب می شود. XBRL به کمک مؤسسات حسابداری توسعه یافته است و آن تجارت ما است. به همین خاطر هر حسابداری می بایست بداند که XBRL چیست و چه خدماتی برای ما و مشتریان انجام می دهد. XBRL نوعی زبان گزارشگری تجاری است که قابلیت گسترش دارد. این زبان استانداردی برای مبادلات الکترونیکی داده ها میان شرکت ها از طریق اینترنت است و می تواند دقت، درستی، کارائی و شفافیت گزارشگری مالی را افزایش دهد و نحوه انتقال و استفاده از داده ها را به وسیله سازمان های داخلی و خارجی احیاء کند. هر واحد تجاری برای مبادله اطلاعات مالی و تجاری با سایر واحدها نیازمند مبادله یک به یک اطلاعات با آن واحدها است. اما این ارتباط یک به یک مستلزم برنامه نویسی های متعدد است که حوزه های محدودی را در بر می گیرد. علاوه بر این ، از نظر هزینه و زمان به صرفه نخواهد بود. XBRL با حذف ساختارهای زائد انتقال اطلاعات بین واحدهای تجاری را به صورت نمودار زیر فراهم می سازد.
فرآیند پیاده سازی
صرف نظر از اندازه و حدود فعالیت گزارشگری، اجرا کردن سیستم گزارشگری بر مبنای XBRL می تواند در شش گام بررسی شود که شامل تشخیص حقیقت، برنامه ریزی، اختصاص منابع، پیاده سازی، ارزیابی و استقرار است که در شکل زیر نشان داده شده است.
تشخیص حقیقت :
هدف اصلی تشخیص حقیقت به عنوان اولین گام فرآیند پیاده سازی، تعریف نیازهای سازمان، تعیین بودجه، محدودیت های دوره زمانی، برآورد منابع مورد نیاز و برآورد ROI مورد نظر است. نتیجه نهائی این مرحله تصمیم گیری درباره رفتن به مرحله بعد یا ارزیابی مجددی از وضعیت موجود و بحران های پیش روی سازمان است.
برنامه ریزی :
مرحله دوم فرآیند پیاده سازی شامل فرموله کردن یک طرح جامع است. وظیفه اساسی این مرحله شامل مشخصات نیازمندی ها، تعیین وظایف، تدوین درخواست طرح (RFP)، استقرار سیستم مدیریت پروژه و تعریف معیارهایی است که در ارزیابی سیستم گزارشگری جدید مورد استفاده قرار می گیرد.
تخصیص منابع :
مرحله سوم فرآیند پیاده سازی شامل تشخیص و تخصیص منابع مورد نیاز جهت پیاده سازی می باشد. تخصیص منابع در ارتباط با فروشندگان، خدمات اطلاعاتی و بازاریابی و آموزش و سایر منابع داخلی است که می بایست جهت پیاده سازی طرح به ترتیب نشان داده شوند.
پیاده سازی :
چهارمین مرحله فرآیند پیاده سازی شامل توسعه، نصب، آموزش و مدیریت فروشندگان است. این توسعه ممکن است به سادگی در آخرین نسخه وب ، روی هریک از کامپیوترهای سازمان نصب شود یا اینکه به صورت پیچیده تمام سیستم های گزارشگری قدیمی سازمان را با یک سیستم جدید یکپارچه کند.
ارزیابی :
پنجمین مرحله از فرآیند پیاده سازی شامل ارزیابی از نتایج مراحل قبلی، به کمک معیارهای تعیین شده در مرحله برنامه ریزی است. به عنوان یک پیشنهاد می توان به منظور بررسی مجدد مدیریت بحران از مرحله« ارزیابی» به مرحله « پیاده سازی» برگشت کرد.
استقرار :
استقرار به مفهوم قرار دادن سیستم در دست استفاده کنندگان است. اگرچه این مرحله در انتهای نمودار نشان داده شده است اما به عنوان پایان فرآیند پیاده سازی محسوب نمی گردد. در این راستا، مسائلی از قبیل آموزش حسابداران جدید، حرفه های بازاریابی، جذب مشتریان جدید و ایجاد زمینه ای برای نگهداری مداوم نرم افزارها وجود دارد.
نحوه به کارگیری XBRL در عملیات حسابدار
XBRL توسط انجمن حسابداران رسمی امریکا (AICPA) منحصراً برای گزارشگری مالی طراحی شده است. این انجمن در همه جوانب از XBRL به منظور جمع آوری، انتقال و تحلیل داده ها استفاده کرده است و پیش بینی می شود که XBRL بخشی از دفتر کل شرکت گردد. XBRL اگرچه در چند سال گذشته در حاشیه بوده اما اکنون توسط هیأت استانداردهای بین
المللی حسابداری (IASB) حمایت و پشتیبانی می شود. امروزه این زبان در ایالات متحده به اوج خود رسیده است. با رشد استفاده از XBRL فرصت توسعه خدمات اطمینان بخش توسط حسابداری ایجاد می شود. هنگام ورود اطلاعات مالی به کمک XBRL ، هریک از اطلاعات به صورت نشانه هایی، علامت گذاری می شوند. به عنوان مثال نمونه ای از دارائی های جاری در ترازنامه یک شرکت فرضی به صورت زیر ارائه می شود :
XBRL و استانداردهای حسابداری
XBRL می تواند از استانداردهای پذیرفته شده مالی برای تبدیل اطلاعات مالی که با فناوری های متفاوت، از جمله اینترنت ارائه شده است، استفاده نماید. چند سالی است که انجمن حسابداران رسمی امریکا با همکاری سازمان های مالی و بین المللی برای توسعه گونه های خاص این زبان می کوشد. اطلاعات صرفاً یک بار وارد می شود و با استفاده از این زبان به هر شکلی ارائه می گردد. با ایجاد یک زبان استاندارد بین شرکت ها، سازمان ها، حسابرسان و استفاده کنندگان اطلاعات
مالی، این زبان میزان دسترسی، اعتمادپذیری و سودمندی صورت های مالی را افزایش می دهد. XBRL به طور الکترونیکی جنبه های مشخصی از استانداردهای حسابداری موجود را در بر دارد. تا این استانداردها در یک قالب سازمان یافته برای اشخاص و برنامه های رایانه ای قابل درک باشد. XBRL مفاهیم گزارشگری مالی یا حسابداری مالی را تعریف نمی کند بلکه مفاهیم موجود حسابداری را به طور الکترونیکی در بر دارد. XBRL با تهیه صورت های مالی الکترونیکی به بهبود گزارشگری معطوف است. در بلندمدت XBRL باید تغییرات گزارشگری مالی را آسان کند.
دانلود مقاله رضایت شغلی دبیران word دارای 10 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله رضایت شغلی دبیران word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله رضایت شغلی دبیران word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
رضایت شغلی دبیران
هدف کلی این تحقیق تعیین رابطه جوسازمانی با استرسشغلی و رضایتشغلی دبیران مدارس متو سطه شهرستان شهرکرد است. که شامل اهداف ویژه زیرمیباشد:1)تعیین رابطه جوسازمانی با استرسشغلی دبیران، 2)تعیین رابطه جو سازمانی با شاخصهای استرسشغلی دبیران، 3)تعیین رابطه جوسازمانی با رضایتشغلی دبیران، 4)تعیین رابطه جوسازمانی با شاخصهای رضایتشغلی دبیران، 5)تعیین رابطه شاخصهای جوسازمانی با
استرس و رضایتشغلی دبیران،6)تعیین رابطه جوسازمانی، استرسشغلی و رضایتشغلی با ویژگیهای دموکراتیک دبیران. با بررسی اهداف ویژه فوق میتوان به هدف کلی تحقیق دست یافت.
به منظور تعیین روابط بین متغیرها از پرسشنامههای استاندارد استفاده ش
دهاست برای ارزیابی جوسازمانی، از پرسشنامه لیتوین و استرینجر، و از پرسشنامه استرسشغلی کریاکو وساتکلیف برای اندازهگیری استرس دبیران واز فهرست توصیف شغلی اسمیت برای ارزیابی و اندازهگیری رضایت شغلی استفاده شدهاست. نمونه آماری 115 نفر از دبیران زن ومرد شاغل در دبیرستان های شهرکرد بودند که باروش نمونهگیری تصادفی طبقهای، متناسب با حجم جامعه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها و تعیین نوع رابطه بین متغیرهای تحقیق از آمار توصیفی و استنباطی استفادهشد و در سطح آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرس
ون برای تعیین رابطه بین متغیرها، t_test تک متغیره برای مقایسه میانگینهای دو گروه مستقل و برای مقایسه بین گروهها از تحلیل واریانس یک راهـــه (ANOVA) استفاده شدهاست.
نتایج اصلی پژوهش نشان داد که: 1) بین جو سازمانی و استرسشغل
ی رابطه معناداری وجود دارد، جهت رابطه منفی بود. در واقع جوسازمانی و استرسشغلی در جهت عکس یکدیگر حرکت میکنند. هر چه جو مطلوبتر بوده میزان استرس تجربه شده معلمان کمتر و هر چه جو نامطلوبتر و نامناسبتر بود استرس شغلی تجربه شده دبیران بیشتر بود.2) در تعیین رابطه بین جوسازمانی با شاخصهای استرسشغلی بیشترین رابطه به شاخص مسائل مربوط به دانشآموزانتعلق داشت. 3) بین جوسازمانی و رضایتشغلی رابطه معناداری وجوددارد که و این دو در یک جهت حرکت میکنند وهر چه جوسازمانی مطلوبتر باشد رضایت شغلی معلمان بیشتر است.4) بین جوسازمانی و شاخصهای رضایتشغلی افراد بیشترین رابطه به شاخص مدیریت تعلق داشت.5) بین شاخصهای جوسازمانی و رضایت واسترسشغلی رابطه معنادار بود. 6) بین جوسازمانی با برخی از ویژگیهای گروه نمونه رابطه معنادار بود : تفاوت میانگینها بین زن و مرد از نظر جوسازمانی معنادار بود، این تفاوت از نظر استرس شغلی نیز معنادار بود ولی از نظر رضایتشغلی معنادار نبود.بین استرس شغلی و سابقه کار رابطه معنادار بود. رابطه بین متغیرهای فوق با میزان تحصیلات معنادار نبود.
بررسی میزان رضایت شغلی دبیران مدارس متوسطه شهر اصفهان و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان آنها در سال تحصیلی 78-77
هدف این تحقیق،بررسی میزان رضایت شغلی دبیران مدارس متوسطه شهر اصفهان و ارتباط ان با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان آنها بود . سؤالات اصلی دراین پژوهش عبارت بودند از:
1-آیا بین رضایت شغی دبیران و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان آنها رابطه وجود دارد؟
2-آیا بین رضایت دبیران از ابعاد رضایت شغلی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان رابطه وجود دارد؟
3-آیا بین رضایت شغلی دبیران زن و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان آنها رابطه وجود دارد؟
4-آیا بین رضایت شغلی دبیران مرد و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان آنها رابطه وجود دارد؟
5-آیا بین رضایت شغلی دبیران و متغیرهای دموگرافیک رابطه وجود دارد؟
6-آیا بین رضایت شغلی دبیران براساس نوع دروس مورد تدریس آنها تفاوت وجود دارد؟
7-آیا بین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر و دانش آموزان دختر در دروس مختلف ، تفاوت وجود دارد.
8-آیا بین رضایت شغلی دبیران براساس ابعاد رضایت شغلی تفاوت وجود دارد؟
در این پژوهش ، از روش تحقیق توصیفی پیمایشی از نوع همبستگی استفاده شد . جامعه آماری مشتمل بر 1275 نفر از دبیران مدارس متوسطه شهر اصفهان بود و نمونه آماری به تعداد 153 نفر انتخاب گردید که از این تعداد ، 67 دبیر مرد و 86 دبیر زن بود . برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید که شامل 42 سؤال بسته پاسخ براساس مقیاس پنج درجهای لیکرت بود و با توجه به ابعاد پنجگانه رضایت شغلی تنظیم شده بود . ضمناً از معدل نمرات و درصد قبولی دانشآموزان نیز استفاده گردید . تجزیه و تحلیل دادهها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استتنباطی انجام پذیرفت.
نتایج حاصل از بررسی سؤالهای تحقیق نشان داد که بطور کلی بین میزان رضایت شغلی دبیران و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان آنها رابطه معنیداری وجود دارد . از میان ابعاد پنجگانه رضایت شغلی ،تنها بین ابعاد ماهیت کار ، حقوق و دستمزد و ارتقاء و پیشرفت کار با پیشرفت تحصیلی ،ارتباط معنیداری وجود داشته است . بررسی رضایت شغلی دبیران با توجه به متغیر جنسیت ، نشان داد که تنها بین رضایت شغلی دبیران زن و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان آنها رابطه معنیداری وجود دارد و نیز نشان داد که فقط متغیر جنسیت با میزان رضایت شغلی دبیران ارتباط دارد و رضایت شغلی دبیران زن بطور معنی داری بیشتر از دبیران مرد بود . ضمناً بررسی تاثیر نوع درس در میزان رضایت شغلی دبیران نشان داد که نوع درس رابطه معنیداری با می
زان رضایت شغلی دبیران ندارد و همچنین نشان داد که میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر بیشتر از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر میباشد و نهایتاً اینکه نتایج حاصل از بررسی سؤال آخر نشان داد که میزان رضایت شغلی دبیران درخصوص ابعاد رضایت شغلی یکسان نبوده و دبیران ، بیشترین رضایت را از بعد ماهیت کار و کمترین میزان رضای
ت خد را از بعد ارتقاء و پیشرفت در کار اعلام کردند.
00007166 1372 17751 معینی، امرالله علوم انسانی. amp;222176 علوم تربیتی بررسی رابطه رضایت شغلی دبیران زن و مرد دبیرستانهای آموزش و پرورش ناحیهء یک شیراز با سنوات خدمت و جنسیت آنان در سال تحصیلی 1372-73, / امرالله معینی؛ به راهنمایی: باقر ثنائیذاکر. 136، جدول، نمودار، کتابنامه TH پایان نامه (کارشناسی ارشد) — دانشگاه تربیت معلم، 1372 سلسله مراتب نیازهای مازلو، ادامه و شدت انگیزش برای رسیدن به مراحل بالاتر رفع نیازها را نشان میدهد. خاطر نشان شد که همه افراد به آن مراحل بالا نمیرسند. درعین حال که انگیزش به طور گوناگون ادامه دارد. دیگران نیز در مورد رفع نیازها، نظریههائی چه در میدان رضایت شغلی و چه در میدان انگیزش و چه در میدان سازش شغلی مطرح نمودهاند اما از آن مازلو، کاملتر بنظر نمیرسند. از طرفی اثرات سیستمی رضایت شغلی و سازش شغلی و انگیزش شغلی و موفقیت شغلی بر یکدیگر یادآوری شد و نشان داده است که ممکن
است سه به سه بر دیگری یعنی چهارمین اثر گذارند. مثلا” انگیزش شغلی بعلاوه موفقیت شغلی بعلاوه سازش شغلی، موجب ایجاد رضایت شغلی گردد. همچنانکه یافتههای این تحقیق نیز حاکی از وجود همبستگی مثبت و بالا بین رضایت شغلی، انگیزش شغلی – رضایت شغلی و موفقیت شغلی – رضایت شغلی و سازش شغلی بود . هم در دبیران زن و هم در دبیران مرد . گرچه صراحتا” اثر را مشخص نمیکند و نمیگوید کدام یک دقیقا” عامل دیگری است ، لیکن یافتههای این تحقیق مؤید تحقیقات قبلی در این زمینه است . در دیگر
تحقیقات که نتایج آنها در فصل دوم از نظر گذشت ، هریک از عوامل انگیزش و سازش و موفقیت خود به عوامل فرعی دیگری تقسیم میشود، همانند موفقیت که خود به دو عامل : عملکرد و کارآئی و کارآمدی تقسیم میگردد، این عوامل نیز به عوامل فرعیتری تقسیم میگردد، همچون کارآئی که بعواملی نظیر افزایش حقوق، بالا بردن رتبه و غیره بستگی دارد. اما آنچه دراین تحقیق یافته شد، معنیدار نبودن همبستگی بین سنوات خدمت (سالهای تدریس) و رضایت شغلی در دبیران زن و دبیران مرد دبیرستانهای آموزش و پرورش ناحیه یک شیراز میباشد که احتمالا” برمیگردد و به نظریه مازلو :” که همه کس موفق نمیگردند تا به مراحل بالای رفع نیازها برسند ” مثلا” ممکن است انگیزه داشته باشند و انگیزه واقعا” بالا باشد ولیکن موفقیت حاصل نگردد و با سازش پائین باشد، لذا به رفع نیاز و رسیدن به رضایت شغلی نایل نگردند. یا بعبارت دیگر در همه کس از سال اول خدمت تا سی امین سال خدمت انگیزش شغلی، سازش شغلی و موفقیت شغلی هماهنگ با هم افزایش نیابند که به تبع رضایت شغلی نیز بمرور زمان افزایش یابد، لذا ضریب همبستگی بین آنها (سنوات و رضایت) ضریبی مثبت و بالا بوده باشد. جالب اینجاست که در نمونه تصادفی این تحقیق، این ضریب در دبیران زن در عین حال که همچون دبیران مرد پائین و ناچیز است ، لیکن منفی میباشد . احتمالا” با مشاهدات و واقعههائی که همه، کم و بیش ملاحظه نمودهایم همخوانی دارد و مشاهدات و ملاحظات اینستکه، دبیران مرد در سالهای آخر خدمت در مقایسه با دبیران زن هنوز هم مایلند به تدریس ادامه دهند، در حالیکه دبیران زن تمایل ندارند و انگار خستهاند و تمایل به کنارهگیری از کار دارند. بخشنامههای وزارت آموزش و پرورش هم بر همین امر مبتنی و سن بازنشستگی برای زنان پنج سال پائین آورده اس
ت . (البته در این روزها وضعیت استثنائی است چرا که با این
“حدود سی برابر گرانی”، حقوق سی برابر نشده است ، شاید حدودا” پنج برابر شده باشد لذا هم مرد و هم زن، انگار که مجبورند که نخواهند بازنشسته و یا ازکارافتاده تلقی شوند) . اگر ضریب منفی و بالا بدست میآید محتملا” حاکی از معکوس بودن همبستگی رضایت و سنوات خدمت میبود. پس میتوانیم نتیجه بگیریم که احتمالا” بنابه یافتههای این تحقیق و بموازات نظریههای رشدی، با بالا رفتن سنوات خدمت ، رضایت شغلی بالاتر و پائینتر نمیرود. که این مؤید نظریه مازلو نیز هست “که همه کس به مراحل بالای رفع نیازها نمیرسند ” . جامعه بایستی سعی کند و تدارک ببیند که برسند و “متوفق کردنها” و “بد و مانع” ایجاد کردنها روا نیست و دراین صورت چنانچه سعی کنیم و نرسیم جای نگرانی نیست که آیه شریفه است که ” مناستطعتم من قوه” . در این تحقیق یافته شد که موفقیت در مردان بالاتر از موفقیت در زنان است که احتمالا” برمیگردد و هماهنگ میشود با نتایج تحقیقاتی که بکرات در کشورهای پیشرفته صنعتی انجام شده است و حاکی از آنست که هنوز هم مشکلاتی گوناگون پیش روی زنان است و هنوز مشکلات قبلی آنها حل نشده، مشکلات پیچیده و غیرانسانی دیگری پیش روی آنها خودنمائی میکند. در مقایسه با مردان آنچنانکه باید و شاید به موفقیتهای شغلی نرسیدهاند و حال آنکه سزاوار میباشند که به موفقیتهائی دست یابند. تحقیق نشان میدهد که زنان نسبت به مردان از انگیزش شغلی بالاتری برخوردارند (در حالیکه مردان از لحاظ سازش و موفقیت بالاترند). احتمال میرود که این انگیزش عامل سعی زیاد آنها برای رسیدن به استقلال مالی در مقابل
مردان باشد و احتمالا به تنهائی فاکتوری قوی شده است که رضایت نیز در مقایسه با مردان بالاتر ببرد و حتی جبران “سازش و موفقیت پائینتر “، در مقایسه با مردان را هم بنماید (تفاوت سازش و موفقیت در مردان و زنان زیاد نبود). رویهمرفته تحقیق نشان میدهد که با احتمال 95 درصد میزان رضایت شغلی زنان از میزان رضایت شغلی در مردان بالاتر است (در جامعه آماری دبیران مرد و زن آموزش و پرورش ناحیه یک شیراز در سال تحصیلی 72-73) . آنچه قابل توجه بیشتر و مؤید مطالب فوق میباشد، اینستکه بنا به آزمون فیبشر : همچنانکه در جا ندارد، در جامعه آماری دبیران زن نیز وضع بهمین منوال است و هردو جامعه کاملا” یکسانند (آزمون معنیدار بودن تفاوت دوضریب همبستگی) و جالبتر از آن نتایج محاسبات ضرایب همبستگی و آزمون آنها در مورد رضایت و انگیزش و سازش و موفقیت با یکدیگر در زنان و در مردان برحسب سنوات خدمت است که چون ماتریسی و پیچیده و مربوط به رگرسیون چند متغیره میباشد و ازطریق محاسبات معمول دستی امکان پذیر نبوده است و با کامپیوتر انجام گردیده است ، نشان میدهد که همبستگی بالا و مثبت و معنیداری بین آنها وجود دارد (همبستگی آنها با یکدیگر بنا به سنوات خدمت و ” نه همبستگی آنها با سنوات خدمت ، در استنباط و برداشت به این نکته توجه شود) و این یافته توجه ما را به نظریههای شخص و سیستم کاری و سازمانی که در واقع میتوان گفت هردو یکی هستند و از وحدت برخوردارند گسیل میدارد. مردان / دبیرستانها / شیراز / 1372-1373 / انگیزش / رضایت شغلی / معلمان / زنان Shiraz / Motivation / Women ثنائیذاکر، باقر, استاد راهنما دانشگاه تربیت معلم, دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم, دانشکده علوم تربیتی
00264343 1378 29993 نجفی، حسین علوم انسانی. amp;222176 علوم تربیتی بررسی رابطه بین جو سازمانی و رضایت شغلی دبیران در مدارس متوسطه پسرانه شهر اصفهان سال تحصیلی 1377-78, / حسین نجفی؛ به راهنمائی : بهرام محسن پور 126صفحه، نمودار، جدول، کتابنامه TH پایان نامه (کارشناسی ارشد) — دانشگاه تربیت معلم، دانشکد
ه علوم تربیتی، 1378 هدف این تحقیق بررسی رابطه بین جو سازمانی و رضایت شغلی دبیران و ارائه پیشنهادها و رهنمودهای لازم جهت ایجاد جو مطلوب و افزایش رضایت شغلی دبیران و نیز زمینهای برای انجام تحقیقات بعدی میباشد . این تحقیق دارای یک فرضیه اصلی و هشت فرضیه فرعی به شرح زیر می باشد. 1 – بین جو سازمانی و رضایت شغلی دبیران رابطه معنی داروجود دارد. -2 بین عامل روحیه دبیران و رضایت شغلی آنان رابطه معنیدار وجود دارد. -3 بین عامل مزاحمت در میان دبیران و رضایت شغلی آنان رابطه معنی دار وجود
ندارد. -4 بین عامل علاقمندی دبیران و رضایت شغلی آنان رابطه معنیدار وجود دارد. -5 بین عامل صمیمیت در میان دبیران و رضایت شغلی آنان رابطه معنی دار وجود دارد. -6 بین عامل ملاحظهگری مدیران و رضایت شغلی دبیران رابطه معنی دار وجود دارد. -7 بین عام
ل فاصلهگیری مدیران و رضایت شغلی دبیران رابطه معنی دار وجود ند
ارد. -8 بین عامل نفوذ و پویایی مدیران و رضایت شغلی دبیران رابطه معنی دار وجود دارد. در ضمن پیشنهاد گردید که :-1 مسئولان آموزش و پرورش به خاطر داشته باشند که جو سازمانی مطلوب منجر به افزایش رضایت شغلی میشود. -2 همچنین افزایش روحیه گروهی دبیران و تامین نیازهای اجتماعی دبیران در بهبود رضایت شغلی مؤثر است . -3 ایجاد زمینههای مثبت رشد و ترقی در جنبههای مادی و معنوی باعث علاقمندی دبیران شده و رضایت شغلی آنها را افزایش می دهد.
رضایت شغلی
مطالعات مختلف در زمینه رضایت شغلی نشان میدهد که متغیرهای زیادی با رضایت شغلی مرتبط است که این متغیرها در 4 گروه قابل طبقهبندی است:
1) عوامل سازمانی
2) عوامل محیطی
3) ماهیت کار
4) عوامل فردی
1) عوامل سازمانی: بعضی از عوامل سازمانی که منبع رضایت شغلی هستند عبارتند از:
الف) حقوق و دستمزد: مطالعات “لاک” نشان میدهد که حقو
ق و دستمزد یک عامل تعیینکننده رضایت شغلی است. بویژه زمانیکه از دیدگاه کارمند این پرداخت منصفانه و عادلانه باشد.
ب) ترفیعات:ترفیعات شامل تغییر مثبت در حقوق (حقوق بالاتر)، چالش کاری بیشتر، مسئولیت بیشتر و آزادی در تصمیمگیری است. بعلت اینکه ارتقاء میزان ارزش فرد را برای سازمان نشان میدهد (بویژه در سطوح عالیتر)، ترفیع فرد منجر به افزایش روحکه دارای سبک رهبری دموکراسی است، مناسب نیست. علاوه بر آن خط مشیهای سازمانی نیز در رضایت شغلی تأثیر میگذارد. خط مشیهای غیرمنعطف باعث برانگیختن احساسات منفی شغلی میشود و خط مشی منعطف باعث رضایت شغلی می شود.
2) عوامل محیطی: عوامل محیطی کار شامل موارد زیر است:
الف) سبک سرپرستی: هر جا که سرپرستان با کارکنان, رفتاری حمایتی و دوستانه داشته اند، رضایت شغلی نیز زیاد بوده است.
ب) گروه کاری: اندازه گروه و کیفیت ارتباطات متقابل شخصی در گروه، نقش مهمی در خشنودی کارکنان دارد. هر چه گروه کاری بزرگتر باشد رضایت شغلی نیز کاهش مییابد. زیرا ارتباطات متقابل شخصی ضعیفتر شده و احساس همبستگی کم رنگتر و در نهایت شناخت تمامی افراد مشکل میشود.
ج) شرایط کاری: هر چه شرایط کاری مطلوبتر باشد باعث رضایت شغلی میشود، چرا که در شرایط کاری مطلوب، آرامش فیزیکی و روانی بهتری برای فرد فراهم میشود.
3) ماهیت کار: کار به خودی خود نقش مهمی در تعیین سطح رضایت شغلی دارد. محتوای شغل دارای دو جنبه است: یکی محدوده شغل است که شامل میزان مسئولیت، اقدامات کاری و بازخور است. هر چه این عوامل وسیعتر باشد باعث افزایش حیطه شغلی میشود که آن نیز به نوبه خود رضایت شغلی را فراهم میآورد. دومین جنبه عبارتست از تنوع کاری. تحقیقات نشان میدهد که تنوع کاری متوسط موثرتر است. تنوع وسیع باعث ابهام و استرس میشود و از طرف دیگر تنوع کم نیز باعث یکنواختی و خستگی میشود که منجر به عدم رضایت شغلی میگردد. ابهام در نقش و تضاد در نقش همواره از سوی کارکنان مورد اجتناب قرار گرفته است. زیرا اگر کارکنان کاری که انجام میدهند و انتظاری که از آنها میرود را نشناسند، موجبات ناخشنودی آنها فراهم میگردد.
4) عوامل فردی: در حالی که محیط بیرونی سازمان و ماهیت شغل عوامل تعیینکننده در رضایت شغلی هستند، صفات و ویژگیهای فرد نیز نقش مهمی در آن دارد. افرادی که بطور کلی دارای نگرش منفی هستند، همیشه از هر چیزی که مربوط به شغل است شکایت دارند. مهم این نیست که شغل چگونه است، آنها همواره بدنبال بهانهای میگردند تا به گله و شکایت بپردازند. سن، ارشدیت و سابقه، تأثیر قابل ملاحظهای بر رضایت شغلی دارند. کار
کنانی که دارای سن بالا و سابقه زیاد در سازمان هستند، انتظار دارند که رضایت بیشتری از شغل خود داشته باشند. همچنین بعضی صفات مشخصه شخصیتی طوری است که باعث افزایش رضایت شغلی میشود. بعلاوه میتوان اینطور نتیجه گرفت افرادی که در سلسله مراتب نیازهای مازلو در سطح بالاتری قرار دارند، رضایت شغلی بیشتری خواهند داشت.
رضایت شغلی و پیشرفت تحصیلی فرزند
یافتههای پژوهشی که علیاصغر احمدی، استادیار دانشکده روان
شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران انجام داده است، نشان میدهد که دانشآموزانی که مادر شاغل دارند، نسبت به دانشآموزانی که مادر غیر شاغل دارند، سازگاری اجتماعی کمتری دارند. همچنین بین رضایت شغلی مادران و سازگاری اجتماعی فرزندان همبستگی وجود دارد و متقابلاً بین تنش شغلی مادران و پیشرفت تحصیلی فرزندان نیز رابطهای منفی وجود دارد.
این بررسی از نوع پژوهشهای غیر آزمایشی نوع ملی- مقایسهای (پسرویدادی) است که با هدف بررسی پیامدهای اشتغال، رضایت شغلی و تنش شغلی مادران در رابطه با سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی فرزندان آنها در دوره سنی 7 تا 11 سال انجام شده است.
جامعه آماری پژوهش شامل 6هزار و 196نفر از دانشآموزان دوره ابتدایی شهردامغان در سال تحصیلی1380 تا1381 است.
براساس گزارشهای مرکز آمار ایران، 190هزار و 388 نفر از جمعیت استان سمنان را زنان تشکیل میدهند که از این تعداد 8 درصد شاغل هستند و بیش از 62 درصد در بخش خدمات مشغول به فعالیت هستند. پژوهشگر، اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق پرسشنامه راتر، فهرست توصیفی شغل اسمیت، کندال و هیولین و پرسشنامه تنش شغلی استاینتز تهیه کرده است.
وی در بخشی از تحقیق خود به سببشناسی اشتغال مادران پرداخته و با استناد به یافتههای تحقیقاتی دیگر اظهار نظرکرده است که اکثر زنان شاغل، در وهله اول به جهت نیاز خانواده به پول و در درجه دوم به منظور رسیدن به خود شکوفایی کار میکنند. در شرایط اقتصادی کنونی با کاهش درآمدهای واقعی، خانوادهها دریافتهاند که، کار کردن زن و مرد هر دو به منظور تأمین نیازهای خانواده در حدی که پیش از این به وسیله یک نان آور به دست میآمد، ا
ساسی است و حتی بسیاری از خانوادهها به منظور حفظ خود از غلتیدن در ورطه فقر، این امر را ضروری و حیاتی میدانند. اکثر زنان مجرد، مطلقه و مادران بیوه برای اجتناب از فقر خود را ناگزیر از کارکردن میبینند. در هر صورت بیشتر زنان حتی اگر خانواده به پول نیاز
نداشته باشد نیز، حاضر به رها کردن شغل خود نیستند.
مطالعات نشان میدهد که حتی در بین خانوادههایی که مشکلات اقتصادی دارند، سرعت برگشت به کار زنان پس از زایمان، به وضعیت شغلی قبلی و بازخوردهای مثبت آنان نسبت به اشتغال خویش، بستگی دارد، بنابراین نیاز اقتصادی ممکن است اکثر زنان را تشویق به مشارکت در بازار کار کند، اما عوامل دیگری آنان را وا میدارد تا بعد از بچهدارشدن مجدداً به کار خود بازگردند.
نظر مردان نسبت به اشتغال همسرانشان
مادران نیز همانند دیگر افراد از نظر اهداف شغلی، انتظارات، نقشهای جنسیتی و میزان حمایت همسرانشان از اشتغال آنها، با یکدیگر تفاوت دارند.
بازنگریهای متعددی که در تحقیقات مربوط به اشتغال مادران انجام شده نشان میدهد عوامل میانجی اشتغال مادران، بر روابط خانوادگی اثر قطعی دارد. حمایت همسر از اشتغال زن، کلید موفقیت خانوادههایی است که زن و مرد هر دو شاغل هستند. البته اشتغال مادر به خودی خود ممکن است عامل خشنودی در روابط زناشویی نباشد، بلکه این قانون اشتراک شوهران در کارکردن با زنان است که میتواند ایجاد کننده چنین اثراتی باشد.
مادرانی که به خوبی از حمایت همسران خود برخوردارند، احساس مثبتی درباره همسر و زندگی خود دارند. از نظر مادران، کیفیت نقشها بیش از تعداد نقش و یا میزان تنشزا بودن ظاهری آنها اهمیت دارد. حقشناسی و رضایت خاطر شوهران از شاغل بودن همسران، به میزان مشارکت آنها در امور خانواده و ادراک آنها از حیات شغلی و خانوادگی بستگی دارد.
رابطه اشتغال مادران و تحول کودک
در تجربه مادری و مراقبت از کودک متغیرهای متعدد و پیوستاری از تجربیات وجود دارد. در یک سوی این پیوستار، غایت مطلوب، مادری است که به مراقبت از فرزند میپردازد و در سوی دیگر، محرومیت کامل از داشتن مادر، اما واقعیت اغلب بین این دو انتهاست.
نگرانی از وضع احتمالی نامساعد فرزندان مادرانی که شاغل هستند، به بازنگری وسیع پژوهشی در سال 1982 به وسیله آکادمی علوم آمریکا منجر شد. نتایج این بررسی نشان
داد اشتغال مادران نمیتواند اثرات یکسانی به عنوان مجموعهای واحد بر کودکان داشته باشد زیرا مادران به دلایل گوناگونی کار میکنند. همچنین برخی از مادران هنگامی که کودکان آنها در سطوح مختلف تحول هستند، آغاز به کار کرده یا اینکه کار را ترک میکنند. از سوی د
یگر، اشتغال آنها در زمینههای خانوادگی و اجتماعی متفاوتی صورت میگیرد که در برخی موارد این نقشهای چندگانه مورد حمایت است و در موارد دیگر، از اشتغال مادران حمایت نمیشود.
لوییسهافمن به بازنگری پژوهشهای پنجاه ساله مربوط به اشتغال مادران پرداخت، اکثر این پژوهشها بر مبنای این فرضیه قرار داشت که اشتغال مادران بر رشد کودک اثرات منفی دارد. ارزیابی هافمن نشان داد که دختران مادران شاغل، در مقایسه با دختران مادران غیر شاغل، اعتماد به نفس بیشتر، نمرات درسی بهتر و آینده شغلی روشنتری دارند.
این محقق همچنین اشاره کرد که اشتغال مادر میتواند از رهگذر افزایش درآمد خانواده موجب عزت نفس بالاتر مادر، تمایز اندک بین نقشهای زن و مرد و ایجاد یک الگوی مثبت به سود پسران و دخترانشان در زندگی آینده آنها باشد. نتایج تحقیقات نشان میدهد در بین خانوادههایی که کودک پیشدبستانی دارند، از نظر وقتی که پدران صرف مراقبت از کودک یا کارهای مربوط به منزل میکنند، میان خانوادههایی که در آن زن و شوهر هر دو شاغل هستند، با خانوادههایی که فقط مرد شاغل است، اختلاف معناداری وجود ندارد. در واقع مادران شاغل نیز ساعات کار مربوط به وظایف خانهداریشان را کاهش میدهند، ولی از مراقبت از کودک نمیکاهند، از این رو هنگامی که پدر و مادر کودک پیشدبستانی شاغلاند، هر دو تقریباً به اندازه خانوادههایی که در آنها تنها پدر شاغل است وقت صرف تعامل مستقیم با فرزندشان میکنند.
روانشناسان بیشتر علاقهمندند که مطالعات و پژوهشهای خود را بر چگونگی روابط مادر و فرزندی و تأثیری که شغل مادر بر زندگی خانوادگی میگذارد، متمرکز کنند.
هافمن با مروری بر تاریخچه این زمینه پژوهشی دریافت که مادران شاغل در مقایسه با مادران خانهدار، وقت کمتری را به مراقبت از کودکان خود و بچهداری اختصاص میدهند. مد
ت زمانی که مادران شاغل فارغالتحصیل از دانشگاه به مراقبت از فرزندانشان اختصاص میدهند، حدود یک سوم مدت زمانی است که یک مادر خانهدار صرف این کار میکند، همچنین مادران شاغل وقت کمتری را به تماشای تلویزیون میگذرانند یا میخوابند.
از یافتههای پژوهشی خود و بررسی سوابق پژوهشی در زمینه تأثیر اشتغال مادران بر سازگاری اجتماعی فرزندان و پیشرفت تحصیلی آنان، اینگونه نتیجهگیری میکند که اشتغا
ل مادران زمانی که با سایر متغیرهای اجتماعی – اقتصادی نظیر جنس، سن، طبق
ه، نوع شغل مادر (خدماتی، فرهنگی و کارمندی) و میزان رضایت یا تنش شغلی همراه میشود، پیامدهای متفاوتی ایجاد میکند.
براساس این پژوهش، اشتغال مادران برسازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی فرزندان، اثرات یکسانی بر دو جنس داشته است. یافتههای پژوهش حاضر، در مورد اثر اشتغال مادر بر فرزندان در سنین خردسالی و قبل از دبستان، نشان میدهد اشتغال مادر برای کودکانی که در سالهای بالاتر تحصیلی (پایههای چهارم و پنجم) هستند، باعث سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی بیشتر شده است.
همچنین یافتهها تأکید دارند که در طبقات بالای اقتصادی – اجتماعی، زنان شاغل از اعتماد به نفس، استقلال فکری و خود بسندگی بیشتری برخوردار هستند که این عوامل میتواند در تعیین سازگاری فرزندان آنها بسیار مؤثر باشد.
تأثیر نوع شغل مادر بر سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی فرزندان به خوبی نشان میدهد، دانشآموزانی که مادران آنها درمشاغل ردهپایین (خدماتی) مشغول فعالیت بودند، کمترین سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی و فرزندان مادرانی که در مشاغل ردهبالا (فرهنگی – مدیریتی) فعالیت میکردند، بهترین عملکرد تحصیلی و رفتاری را در خانه و مدرسه از خود نشان دادهاند. افزون بر این، بیشترین رضایت شغلی در زنانی که در مشاغل ردهبالا فعالیت میکردند، وجود داشت. بین رضایت مادران از شغل خویش و عملکرد آموزشی و رفتاری فرزندان آنها همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد، بدین صورت که اشتغال مادران اگر همراه با رضایتخاطر آنها از انجام شغل باشد، میتواند اثرات مثبت و مطلوبی را بر فرزندان به جای گذارد.
در مقابل، براساس یافتههای پژوهشی، تنش شغلی مادران اثر نامطلوبی بر دانشآموزان دارد و هر چه مادر در محیط کار تنش کمتری داشته باشد، بهتر میتواند وظایف خویش را در خانه انجام دهد. در این پژوهش، تنش شغلی، همبستگی منفی و معناداری با سازگاری اجتماعی فرزندان و پیشرفت تحصیلی آنها دارد، اما رابطه تنش شغلی با سازگاری فرزندان از نظر آماری معنادار نیست.
منابع :
سایتهای الکترونیکی :
www.ui.ac.ir
www. mgozal.persianblog.com
www.fpm.ir
www.dbase.irandoc.ac.ir
دانلود مقاله تاریخچه جنگ افزارهای شیمیایی و کاربرد آن ها word دارای 9 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله تاریخچه جنگ افزارهای شیمیایی و کاربرد آن ها word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله تاریخچه جنگ افزارهای شیمیایی و کاربرد آن ها word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
تاریخچه جنگ افزارهای شیمیایی و کاربرد آن ها
1ـ1 سلاح های شیمیایی در دوران باستان:
گرچه تاریخ دقیق نخستین کاربرد مواد سمی در ادوار گذشته نامعلوم است، با این حال می توان به کارگیری آتش از جانب انسان را به عنوان نخستین حربه شیمیایی نام برد.
کاربرد مواد شیمیایی سمی حدود 600 سال قبل از میلاد مسیح در کتا
ب های پوزانیاس (Pausanias) مولف یونانی در شهر دلفی گزارش شده است.
در آن زمان مهاجمان یونانی برای از پای در آوردن مدافعان دلفی آب رودخانه را به ریشه گیاه خرق سفید (Veratrum از جنس Hellebore) که حاوی مواد سمی بود آغشته کردند و بدین گونه به سادگی شهر محاصره شده را تصرف کردند.
همچنین پروکیپوس، مورخ روم شرقی، در مورد جنگ های ساسانیان و رومیان می نویسد که؛ سپاه ساسانی برای تسخیر دژهای رومی ها زیر دیوار آن نقب می زدند.
گاهی این نقب ها با نقب دشمن که برای مقابله حفر شده بود برخورد می کرد، در چنین شرایطی دو طرف می کوشیدند با سوزاندن گوگرد، سربازان حریف را بیرون رانند.
همچنین در تاریخ حمل و نقل دریایی از آتش مشهور یونانی (The Greek Fire) فراوان صحبت شده است.
مخلوط آتش زا معمولاً شامل قیر، گوگرد و مواد چسبنده همراه با روغن خام و آهک زنده بوده است. آتش یونانی در تماس با آب، خود به خود مشتعل می شد.
در 1453 میلادی که ترک های عثمانی به قسطنطنیه یا استانبول امروزی، آخرین سنگر روم شرقی (بیزانس) حمله بردند، به کندن نقب پرداختند؛ مدافعان شهر برای مقابله با آنها، در نقب ها با پخش دود حاصل از سوزاندن گوگرد که همان SO2 می باشد، ترکها را دچار خفگی نمودند.
در 1862 و در جریان جنگ داخلی آمریکا پیشنهاد به کارگیری گاز کلر در عملیات نظامی مطرح شد. گرچه، کلر مورد استفاده واقع نشد ولی بدون شک فکر کاربرد گسترده و تولید صنعتی عوامل شیمیایی متعلق به آمریکایی هاست. بعدها یک دوره تلاش ج
دی در مورد توسعه عوامل شیمیایی و وسایل حمل آنها به صورت نارنجک، گلوله توپ و غیره آغاز گردید.
در اواخر قرن نوزدهم انگلیسی ها در جنگ بوثر از گلوله های توپ محتوی اسید پیکریک استفاده کردند. بدین گونه به کارگیری متفرقه از عوامل شیمیایی بتدریج زمینه را برای کاربرد گسترده آن در فاجعه 1915 فراهم آورد.
1ـ2 سلاح های شیمیایی در جنگ جهانی اول:
با آغاز قرن بیستم و توسعه بیش از پیش دانش شیمی، زنگ خطر به کارگیری احتمالی و گسترده مواد شیمیایی در جنگ ها برای دولتمردان اروپایی به صدا درآمد و آنها را واداشت طی قراردادی به کارگیری این مواد را منفع کنند. این قرارداد در سال 1907 بسته شد و به تصویب بیشتر کشورهای اروپایی رسید. با این حال برخلاف قرارداد منع کاربرد سلاح شیمیایی، این جنگ افزار مخوف در مقیاس گسترده ای طی جنگ جهانی اول به کار گرفته شد و چنانچه در تاریخ ثبت شده، جنگ شیمیایی نخستین بار، زمانی که آلمانی ها در اکتبر 1914 در نوشاپل گلوله های حاوی گاز اشک آور به سوی فرانسوی ها پرتاب کردند، آغاز شد ولی به سبب پراکندگی سربازان و محدود بودن شمار گلوله ها این تاکتیک چندان کارساز نبود و حتی فرانسوی ها متوجه کاربرد آن نشدند. با این حال آلمانی ها دست از تلاش برنداشته و گاز کلر را نیز نخستین بار در 22 آوریل 1915 در یپرس (Ypres) بلژیک علیه سربازان مستعمراتی فرانسه و پیاده نظام کانادایی که هیچ ماسکی برای حفاظت نداشتند به کار بردند. علاوه بر این آلمانی ها به سرعت به فسژن و خردل روی آورده و آنها را در جبهه آزمودند. [1] به طوری که عامل تاول زای خردل گوگردی به وسیله آلمانی ها در 1917 و در نزدیکی دهکده یپرس بر ضد سربازان فرانسوی به کار گرفته شد و به همین دلیل فرانسویان نام ایپریت (Yperite) را نیز به عامل خردل دادند. همچنین خردل با نام دیگری به نام صلیب زرد (Yellow Cross) نیز شناخته شده بود چرا که برای مشخص کردن مخازن حاوی آن علامت صلیب زرد به کار می رفته است.
به طور کلی در جنگ جهانی اول حدود 125000 تن عوامل سمی مشتمل بر 45 نوع عامل شیمیایی مختلف به کار رفت که در بین آنها 18 عامل کشنده و 27 عامل تحریک کننده بود. از میان عوامل ذکر شده به طور عمده فسژن و خردل حدود یک میلیون و 300 هزار سرباز را از صحنه نبرد خارج کرد که تعداد بیشماری از آنها برای همیشه نابینا شدند و تقریباً 100 هزار نفر جان باختند.
1ـ3 سرنوشت سلاح های شیمیایی پس از جنگ جهانی اول
روند سریع ساخت جنگ افزارهای شیمیایی جدید و کاربرد وسیع آن طی جنگ جهانی اول و مهمتر از همه برانگیخته شدن احساسات عمومی باعث شد بیش از پنجاه کشور معاهده ای مبنی بر عدم کاربرد جنگ افزارهای شیمیایی را در ژنو امضا کنند که به پروتکل 1925 ژنو (Geneva Protocol) معروف شد. اما تصمیمی درباره منع ساخت این سلاح ها گرفته نشد. علاوه بر این با توجه به ویژگی های مواد شیمیایی جنگی (پوشش وسیع، خواص مصدوم کنندگی شدید، افت روحیه شدید دشمن و نیاز به نیروی متخصص و کارآمد جهت در
مان و رفع آلودگی) نظر کارشناسان نظامی پس از جنگ جهانی
اول، به شدت به طرف این جنگ افزارها معطوف و موجب توسعه این سلاح ها در کشورهای غربی شد و بدین شکل روش های تولید بسیاری از ترکیبات شیمیایی به دست آمد. بعضی ها گمان می کردند که در پناه این معاهده جهانی در جنگ ها و درگیری ها از این سلاح استفاده ای به عمل نخواهد آمد ولی تاریخ شاهد وقایع ناخوشایند دیگری بود.
در 1936، 650 تن عامل شیمیایی توسط ایتالیا در جنگ علیه اتیوپی به کار رفت که جان 15 هزار نفر را گرفت.
در جنگ های یمن، (67 ـ 1963) مصری ها از سلاح شیمیایی استفاده کردند.
در 1938 ژاپنی ها بمب های حاوی عوامل شیمیایی، بر روی سربازان چینی فرو ریختند.
در جنگ های داخلی اسپانیا که از 1936 آغاز شد و سه سال به طول انجامید به فرمان استالین و در حمایت از جمهوری خواهان که علیه ملی گرایان به رهبری فرانکو می جنگیدند، در دو منطقه اسپانیا گازهای سمی و همچنین عامل خردل به کار برده شد که طی آن شمار زیادی از افراد غیرنظامی به هلاکت رسیدند.
1ـ4 سلاح های شیمیایی در جنگ جهانی دوم
در جریان جنگ جهانی دوم مراکز پژوهشی ـ نظامی در آلمان، انگلستان، آمریکا و ژاپن به کوشش های خود جهت تهیه عوامل شیمیایی با سمیت زیاد ادامه دادند. در آلمان سنتز عوامل بسیار سمی اعصاب تابون و ساربن آغاز و با تهیه سومان در سال 1944 دنبال شد که سمی ترین عامل شیمیایی در جنگ جهانی دوم بود. آلمانی ها همراه با تلاش های پژوهشی جدی، کارخانه بزرگی برای تولید جنگ افزارهای شیمیایی و مهمات آن تاسیس کردند که تولید سالیانه آن در 1943 حدود 180 هزار تن (این مقدار 5/1 برابر عوامل شیمیایی به کار رفته به وسیله دول متخاصم طی جنگ جهانی اول) بوده است. طبق گزارش ورماخت (wehrmaht) در اواخر جنگ، ذخیره عوامل شیمیایی آلمان 70 هزار تن شامل 32 هزار تن ایپریت یا خردل و 13 هزار تن گازهای اعصاب بوده است.
اسپی یر (Speer) وزیر صنایع هیتلر در دادگاه بین المللی نورنبرگ اعلام کرد که هیتلر خود طی جنگ جهانی اول مصدوم شیمیایی بوده و بدین جهت به جنگ افزارهای شیمیایی جدید اهمیت زیادی قائل بود. نیروهای هیتلری همواره ذخایر جنگ افزارهای شیمیایی خود را افزایش می دادند. آلمانی ها در جریان جنگ دوم مرتکب بیرحمانه ترین جنایات علیه بشریت شدند. اتاق های گاز در اردوگاه های بوخن والد (Buchenwald)، آشویتس (Ausc
hwitz)، زاخرزن هاوزن (Sachsenhausen)، نوین گام (Neuengamme)، لوبلین (Lublin)، گروسه روزن (Grosse -Rosen)، راونز بروخ (Ravensbruck) و تربلینکا (Treblinka) کار می کردند.
در 14 ژوئیه 1942 هیملر (Himmler) اجازه داده بود که در برخی اردوگاهها از زندانیان برای آزمایش عوامل شیمیایی استفاده کنند. در کل، تا پایان جنگ تنها 5/4 میلیوم زندانی بر اثر به کارگیری انواع عوامل سمی به وسیله شرکت دگش وابسته به مجتمع صنعتی فاربین در اردوگاه آشویتس مسموم شده بودند. ن مکانیسم اثر عوامل شیمیایی ترکیبات آلی فسفردار را کشف نموده و بر این اساس شیوه های جدیدی را برای سنتز عوامل شیمیایی پیشنهاد کردند. گرچه کوشش های انگلیسی ها سری نگه داشته شد با این حال گزارش های پژوهشی منظم و کاملی از طریق وزارت دفاع انگلستان به آمریکایی هایی که در همین زمینه کار می کردند فرستاده می شد. ژاپنی ها نیز در سال های جنگ هزاران ماده شیمیایی سمی سنتز کردند، با این حال ماده ای سمی تر از عوامل شیمیایی جنگ جهانی اول به دست نیاوردند.
در کل طی جنگ جهانی دوم با این که طرف های درگیر (بویژه انگلستان، آمریکا، شوروی، ژاپن، آلمان و ایتالیا) همگی دارای ذخایر عوامل شیمیایی بودند، ولی از این جنگ افزارها استفاده چندانی به عمل نیامد؛ بویژه آلمان نازی در حین جنگ دوم جهانی با وجود ذخایر عظیم جنگ افزارهای شیمیایی هرگز از این تسلیحات استفاده نکرد چرا که توازن قوا و وحشت آلمانی ها از مقابله به مثل نیروهای متفقین عامل بازدارنده این اقدام وحشتناک احتمالی بود. به طوری که نخست وزیر وقت انگلستان “وینستون چرچیل” در سال 1942 یعنی هنگامی که انگلیسی ها از لحاظ توانایی در زمینه سلاح های شیمیایی قدرت لازم را داشتند، چنین بیان داشت که :
دولت روسیه مدعی است که آلمانی ها در صورت ناامیدی از حملات خود، ممکن است از گاز سمی بر ضد مردم و ارتش روسیه استفاده کنند. ما خود قاطعانه تصمیم داریم از این سلاح نفرت انگیز استفاده نکنیم، مگر این که ابتدا ارتش آلمان آن را به کار گیرد. به هر حال با شناختی که از دشمن خود داریم، فراهم آوردن تدارکات لازم به مقیاس بسیار وسیع را نادیده نگرفته ایم. بنابراین تصمیم گیری در این خصوص که هراس ناشی از به کارگیری سلاح های شیمیایی نیز به جنگ هوایی افزوده شود، بر عهده هیتلر است.
تنها کاربرد عمده تسلیحات شیمیایی از جانب آلمانی ها در جریان جنگ جهانی دوم، علیه نیروهای شوروی صورت گرفت؛ ماجرا بدین قرار بود که در ماههای مه و ژوئن سال 1942، آلمانی ها علیه واحدهای نظامی و غیرنظامی شهر کرچ (Krauch) که در یکی از معادن پنهان شده و دلیرانه در مقابل دشمن مقاومت می کردند، جنگ افزارها شیمیایی به کار بردند.
1ـ5 سلاح های شیمیایی پس از جنگ جهانی دوم
در جنگ ویتنام در دهه 1960 و سال های نخست دهه 1970 آمریکایی ها با به کارگیری عوامل شیمیایی خطرناک بویژه عامل نارنجی آنچنان خسارات جبران ناپذیری به مراتع، جنگل ها و محیط زیست ویتنام وارد کردند که هنوز پس از گذشت سه دهه و با وجود طرح های بزرگ ترمیم، آثار شوم آن برطرف نگردیده است.
همچنین گزارش های تایید نشده ای از کا
ربرد عوامل شیمیایی توسط ویتنامی ها در کامبوج (1976)، و لائوس (1979) و به کارگیری نوعی عامل شیمیایی توسط ارتش شوروی و نیروهای دولتی افغانستان، علیه مجاهدان افغانی اعلام شده است.
همچنین مهمترین آزمایش آمریکایی ها در شمال شرقی برزیل در اکتبر 1984 انجام شد که طی آن 7000 نفر کشته شدند. در این آزمایش علاوه بر این که دو طایفه بومی به طول کامل از بین رفتند، گیاهان و جانوران منطقه نیز دچار ضایعات جبران ناپذیری گردیدند.
با این حال گسترده ترین و فجیع ترین کاربرد عوامل شیمیایی ثبت شده پس از جنگ جهانی اول که علیه نوع بشر به کار رفته، در دهه 8
0 میلادی به وسیله رژیم عراق بوده است.
طی سندی که توسط ایران به کنفرانس خلع سلاح ارایه شد تعداد تک های شیمیایی عراق از ژانویه 1981 تا مارس 1988، 242 مورد تک با حدود 44 هزار قربانی ذکر شده که هنوز هم با گذشت بیش از یک دهه از پایان جنگ، شاهد مرگ دردناک جانبازان شیمیایی سال های جنگ هستیم. دولت عراق در پی شکست هایی که در خوزستان، مناطق مرزی سرپل ذهاب، قصر شیرین و کردستان متحمل شد؛ بارها از عوامل شیمیایی علیه سربازان ایرانی و همچنین مردم غیرنظامی استفاده نمود و از همه دهشت بارتر فاجعه بمباران شیمیایی شهر حلبچه در اول مارس 1988 (25/12/1366) بود. [2] این وخیم ترین مورد به کارگیری سلاح شیمیایی از زمان جنگ جهانی اول تاکنون بود که طی آن 5000 نفر از اهالی حلبچه در اثر عوامل شیمیایی جان باختند و 7000 نفر هم برای همیشه معیوب و فلج شدند و بدین ترتیب روح بشریت جریحه دار شد.
1ـ6 دورنمای آینده
عدم قاطعیت سازمان ملل متحد در برخورد و محکوم نمودن این جنایات که در واقع زیر پا گذاردن پروتکل 1925 ژئو بود؛ بیم کاربرد احتمالی این جنگ افزارها را در سایر بحران های منطقه ای و جهانی افزایش داد و سامانه های فکرافزاری را بر آن داشت تا با تنظیم و تدوین کنوانسیونی جامع، سعی نمایند بشریت را از وحشت این سلاح مخوف برهانند و بدین گونه اعضای کنوانسیون منع گسترش، کاربرد و توسعه سلاح های شیمیایی بر آن شدند نابودسازی کلیه تسلیحات شیمیایی را سرلوحه کاری خود سازند. با این حال تا رسیدن به آرمان های موردنظر راه درازی در پیش است و با توجه به این که کشورمان ایران یکی از بزرگترین قربانیان جنگ افزارهای شیمیایی می باشد و همچنین با عنایت به وضعیت ژئوپولتیکی ویژه کشورمان و احتمال درگیری های منطقه ای، به کارگیری این جنگ افزارها، موضوعی دور از ذهن نمی باشد.
افزون بر تمام موارد یاد شده، بحث تروریسم شیمیایی (Chemoterrorism) نه تنها برای سایر کشورها، بلکه در مورد کشور ما نیز مطرح است؛ بنابراین برماست که هر چه بیشتر دانش خود را در این زمینه و سایر زمینه های جنگ های نوین بالا برده و با مطالعه و پژوهش، توان پدافندی نیروهای نظامی و نیز مردم عادی را در برابر این گونه سلاح های مخوف افزایش دهیم تا در صورت بروز خطرات احتمالی از ایجاد فاجعه جلوگیری نماییم.
منابع:
1ـ شریفی مقدم، محمود؛ سیر تحول جنگ افزارهای شیمیایی، مجله شیمی، مرکز نشر دانشگاهی، 1370، سال چهارم، شماره یکم، صص 4ـ3 و 7
2ـ علایی، حسین؛ خواجه کاوسی، بابک؛ صنایع، تسلیحات و خلع سلاح شیمیایی، تهران، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ دوم، 1374، صص 44، 46، 47
3ـ پیرسون، گراهام؛ وداع با اسلحه، مجله شیمی، مرکز نشر دانشگاهی، 1375، سال نهم، شماره سوم، صص 12ـ9
منبع اصلی :
person. Graham, (Farwell to Arms), Chemistry in Britain, October 1995.
4ـ دکتر کبریایی زاده، عباس؛ دکتر سلطانی نژاد، کامبیز؛ عوامل شیمیایی جنگی، نشریه رازی، بهمن 1377، سال دهم، شماره 1، ص 25
5ـ پورحسن، نقی، عراق سلاح های شیمیایی و جنگ تحمیلی، نشریه سلام، به مناسبت بزرگداشت هفته دفاع مقدس، 2/7/1377