دانلود پایان نامه بررسی اشتغال زنان و تأثیر آن بر ساخت خانواده word دارای 206 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود پایان نامه بررسی اشتغال زنان و تأثیر آن بر ساخت خانواده word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
فصل اول:
طرح تحقیق
مقدمه:
بیان مسئله
اهمیت موضوع:
هدف های تحقیق:
سئوالات تحقیق:
تعاریف نظری :
تعاریف عملیاتی :
مفاهیم :
فصل دوم:
پیشینه تحقیق
مروری بر برخی از مطالعات پیشین تحقیق در ایران:
عوامل پیدایش اشتغال زنان :
دگرگونی در نقشهای زن
علل رشد اشتغال زنان :
آثار و نتایج مثبت اشتغال زنان :
آثار و نتایج منفی اشتغال زنان :
فصل سوم:
بخش 1: نظریه های تحقیق
بخش 2: اشتغال، زن، ایران
نظریهها و دیدگاههای جامعهشناسی :
نظریه فونکسیونالیستی :
امیل دورکیم :
نظریه نقشهای اجتماعی :
نظریههای اقتصادی مربوط به اشتغال زنان
نظـریـه برابـری (عـدالـت )
نظـریههای نئـوکلاسیـک:
نظریههای جنسیتی :
نظریهها و دیدگاههای روانشناسی .
نتایج مطالعات روانشناسی اجتماعی :
دیدگاه مثبت نسبت به اشتغال زنان
دیدگاه منفی به اشتغال زنان :
وضعیت اشتغال زنان در ایران و جهان :
الگوی تقسیم وظایف و نقشها در درون خانواده و تاثیر آن بر کیفیت مناسبات خانوادگی:
تاثیر اشتغال زن به مناسبات زناشویی و خانواده:
تحولات اشتغال زنان و اثر آن بر زندگی خانوادگی :
کیفیت زناشویی :
تاثیر اشتغال زن بر سلامت روانی همسر
وظایف مادری و اشتغال : چارچوب کلی :
نقش مادری و اشتغال :
تاثیر اشتغال زنان بر زندگی خانوادگی و فرزندان :
مؤلفههای اجتماعی اشتغال زنان :
تلقی زنان از اشتغال :
اسلام و اشتغال زنان :
حدود ، موانع و محدودیتهای اشتغال زنان : (از دیدگاه حقوقی)
موانع اقتصادی مشارکت زنان را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
محدودیت های پژوهش:
فصل چهارم:
روش شناسی تحقیق
1 روش تحقیق :
2 جامعه آماری
3روش نمونه گیری :
4ابزار پژوهش :
5روش آماری پژوهش :
فصل چهارم:
روش شناسی تحقیق
مقدمه :
فصل ششم:
بحث و نتیجه گیری
مقدمه
بحث و نتیجه گیری
محدودیت های پژوهش:
پیشنهادات :
منــابــع :
- اعزازی ، شهلا ـ جامعهشناسی خانواده با تاکید بر نقش ، ساختار ، کارکرد خانواده . نشر تهران ـ 1376
- باقریان ، میترا ـ بررسی ویژگیهای اشتغال زنان در ایران ـ سازمان برنامه و بودجه ـ
- ساروخانی ، باقر ـ اشتغال زن و خانواده ـ نشر دانشگاه تهران ـ 1375
- ساروخانی ، باقر ـ مقدمهای بر دایرهالمعارف علوم اجتماعی
- ساروخانی ، باقر ـ جامعه شناسی خانواده ـ نشر سروش ـ
- سفیری ، خدیجه ـ جامعهشناسی اشتغال زنان ـ نشر تبیان
- سازمان زنان ایران ـ «اشتغال زنان در موضعهای تصمیمگیری در بخشهای خصوصی و دولتی ـ
- علویون ، سید محمدرضا ـ کارزنان ایران و حقوق بینالمللی کار ، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان ـ
- کوئین ، بروس ـ درآمدی به جامعهشناسی ـ ترجه محسن ثلاثی ـ فرهنگ معاصر ـ
- گود ، ویلیام ، جی ـ خانواده و جامعه ـ ترجمه ویدا ناصحی ـ بنگاه ترجمه و نشر کتاب ـ
- گیدنز ، آنتونی ـ جامعه شناسی ـ ترجمه منوچهر صبوری ـ نشر نی ـ
- محسنی ، منوچهر ـ جامعه شناسی عمومی ـ کتابخانه مطهری ـ
- میشل آندره ـ جامعهشناسی خانواده و ازدواج ـ ترجمه : فرنگیس اردلان ـ تهران ـ
-Anato , Paul, R : Both, Alan. Chang in Gender Role. Attitudes and percived Marial Quallity. In American social Reviwe, vo . 60. 0 Fed
- Barron, R D , Norris. G M: sexual Divisios and the Dual labaumarket, Dependence and Expoitation in work and Marriage , ed. Diana, L. Barker , long mana. New Yourk
- Bernads, John: family stedents : an Inroduetion, london, new yourk , Routlidge
- FarmerK mary : the familly har bw, long mans
- Finch, Janet : Respan sibility and quality of relationship in families. (parsuit of quality of life. Ed . Avener offer 1996)
- Joshi , heather, combing Employment and child reaning, pursuit of quality of life. Ed Avner offer,
- pittman, joe F Blan chard, David : The effects of work history and timming of marriage on The Division of Houshold habor. Alife cours Perpectives in Journal of marriage and the familly , vol . 58 . No
- Sharlin, shilromo, A: The Impact of Demographic, social support and Marital context variables on qualitly of Adolescent marriage in intrrnational joirnal of comparative sosialoyy , No
- Sharpe, sue. Just like a Girel. Gender diffrence Homemaking and Roal work. Ed . Antony Giddins. Polity press
- taylor, Debbie. Work and Domestic Responsibitity Human socidties. Ed. Antong Giddens. Politly press
ابعاد اشتغال زن ویا مادر از عواملی نشات می گیرد که خود درهر جامعه وبا توجه به ارزشهای حاکم برآن شبکه ای متمایز تشکیلی می دهد .بررسی هایی که درجوامع صنعتی دراین مورد صورت گرفته است
حکایت از تنوع عوامل و مخصوصاً پیدایی عوامل روانی و خواستی در برابر نیازهای مادی مینماید
این عوامل در کشور فرانسه بطور کلی از این قرارند : بهبود وضع اقتصادی خانواده 95% ، امکان تحصیل برای فرزندان 94/66% ، علاقه 40%
توزیع انگیزهها در مواردی ، مظهر نوعی رمانتیسم اشتغال برای زن است که گریز از خانه را تسریع میکند. بدون آنکه هدفهای زن یا مادر را در خارج خانه، روشن در نظرش مجسم سازد
بطور کلی زنان به دلایلی چند اشتیاق بیشتری به کارکردن نشان دادهاند. عوامل اقتصادی معمولاً مهمترین است. زنان برای جبران کمبود درآمد خانواده و بالا بردن قدرت خرید خانواده، برای کسب نوعی آزادی فردی و استقلال و یا بعنوان ایمنی برای آینده خود یا خانوادهشان کار میکنند (سفیری ـ جامعه شناسی اشتغال زنان ، ص 44)
عوامل دیگری نیز مؤثرند : کارکردن بجای در خانه بودن ، وسیلهای برای استقلال یافتن ، علاقه به کار و یا برآورد خواستهای شخصی. (سازمان زنان ایران ـ ص 46)
بنظر میرسد انگیزه زنان از اشتغال بین دو بخش انگیزههای مادی و غیرمادی بر حسب اهداف جامعه و موقعیت اجتماعی و اقتصادی زن تعیین میگردد. هر قدر اهداف جامعه متعالی باشد، انگیزههای غیرمادی قویتر بوده و بر انگیزههای مادی غلبه مییاید
رابرت مرتون : جامعهشناس آمریکایی ، در ارتباط با اهداف فرهنگی یک جامعه با وسایل و ابزار نهادی شده از شیوههای انطباق فردی ، سخن میگوید
میتوان در جامعه ایران نیز از اهداف فرهنگی سخن گفت که وسایلی نیز جهت رسیدن به آن اهداف نهادی شده وجود دارد. از اهداف فرهنگ جامعه ما در مورد زنان یک مادر خوب بودن ، همسر خوب بودن است. بعد از انقلاب اسلامی ، فعالیت اجتماعی زنان بیشتر شده است و در کنار فعالیتهای مربوط به خانه زنان به دنبال تحصیلات بیشتر هستند
ناگفته نماند که گرایش به رفاه بیشتر، داشتن خانهای با تجملات و ماشین نیز جزو اهداف فرهنگی و ابزارهای نهادی در اینجا ضرورتی نداشته است ولی اشاره به این نکته لازم است که اهداف فرهنگی از سوی جامعه و از طریق خانواده و مدرسه و وسایل ارتباط جمعی در فرد جای میگیرد و در او نهادی و درونی میشود
شاید نظر مازلو هم در این بخش صدق کند که در جامعهای در زمانهای مختلف یکی از نیازها در صدر بقیه نیازها قرار میگیرد. و برای زنان ما در حال حاضر به نظر میرسد نیاز اقتصادی از اهمیت بیشتری در احراز شغل برخوردار است و در درجه بعدی ، پرستیژ اجتماعی و موقعیت اجتماعی بهتر ، مطرح میگردد. این نیاز بر اساس این نظریه پارسونز بر اساس ارتباط نظام ارگانیسم و نظام شخصیت با نظام اجتماعی حاصل میشود
عوامل فردی و اجتماعی مؤثر بر اشتغال زنان
هنگامیکه تقسیم نقشها نامشخص و مبهم میشوند، روابط درون خانواده نیز پیچیدهتر میگردد. از میان تغییراتی که طی چند دهه اخیر رخ داده است، مشارکت رو به افزایش زنان شوهردار در اشتغال خارج از خانه توجه بسیاری را به خود معطوف کرده است. (p.81 1997 Bernads ؛ R74 . 1995 Wilson)
نتایج تحقیقات نشان میدهد که اشتغال و وضع مالی زنان در فرآیند شکلگیری خانواده نقش مؤثری دارد. این امر بویژه در خانوادههایی که زن نقش تعیینکننده در درآمد خانواده دارد محسوستر است. در واقع، اشتغال زنان شوهردار، به دلیل آثاری که بعنوان یک پدیده اجتماعی معاصر داشته و با تحقیقات متعددی که درباره آن انجام گرفته، به مقولهای جامعهشناختی تبدیل شده است
نقش بسیاری از زنان دیگر صرفاً خانهداری یا کسب درآمد نیست بلکه هر دوی آنهاست. از میان عوامل متعددی که بر میزان رواج اشتغال زنان شوهردار در خارج از خانه اثر میگذارد، برخی دارای منشاء اجتماعاند و برخی دارای منشاء فردی و بین این دو همبستگی وجود دارد. خود عوامل فردی نیز، در هر زمانی ، تحت تاثیر فضای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی قرار دارد. مثلاً در دورههای بحران اقتصادی ، حضور زنان شوهردار در عرصه رقابت برای کسب مشاغل با استقبال چندانی روبهرو نمیشود
یکی از عوامل اجتماعی که در آمادگی زنان برای اشتغال در خارج از خانه مؤثر است افزایش اوقات فراغتی است که بر اثر پیشرفت فناوری پدید آمده است. ابزار و وسایل مدرن خانگی میزان خستگی ناشی از وظایف روزمره در خانه و همچنین مدت زمانی را که برای اجرای این وظایف لازم است کاهش میدهد. البته، نگرش زن نسبت به پذیرش شغل ، تحت تأثیر زمینه تحصیلی و طبقاتی هم قرار دارد
در مورد زنان شوهرداری که از سطح تحصیلی یا مهارتهای شغلی بالایی برخوردارند ، احتمال بیشتری وجود دارد که پس از ازدواج نیز کار کنند و موقعیت تحصیلی و شغلی خود را ارتقاء بخشند. در میان زنان شوهردار، معلمان و پزشکان ، بیشترین سهم را از حیث اشتغال دارند و علاقه درونی آنها نسبت به شغلشان محسوس است. در جوامع مدرن ، استقلال مالی زن منزلت او را بطور روزافزونی ارتقاء میدهد. معمولاً هنگامی احترام میبینند که ، از نظر اقتصادی ، مستقل و مفید و کارآمد باشند. عوامل فردی ، جدای از فشارهای اجتماعی که بر تمایل زنان شوهر دار به پذیرش شغل تاثیر میگذارد، شامل دسترسی به خدمات مهدکودکی است. تصمیم زن برای کار در خارج از خانه، بطور قابل ملاحظهای ، تحت تأثیر فراهم بودن وسیله نگهداری و مراقبت از فرزندان است. تغییر الگوی سکونت موجب محدودیت دسترسی به مادربزرگهایی شده است که برانگیزه عواطف شخصی ، آمادهاند مراقبت از نوه خردسال خود را بر عهده گیرند. اما امروزه، مادربزرگهای کمسنتر غالباً خودشان شاغلاند و یا احتمالاً فاصله مکانی زیاد برای برخورداری از کمک ایشان مشکل ایجاد میکند. با این همه، فشارهای شدید اقتصادی در جذب زنان شوهردار به بازار اشتغال ، بدون در نظر گرفتن سن فرزندانشان ، نقش اساسی ایفا میکند. انگیزه مادی ، در همه سطوح اجتماعی ، در کسب اشتغال نقش دارد. و با رشد فرزندان و بهبود وضع مادی شوهر ، عواملی دیگر در بیش از پیش ، در اشتغال زنان متأهل دخیل میگردند
عواملی چون تمایل به کسب مسئولیت اجتماعی که در زنان تحصیلکرده بیش از کسب درآمد مؤثر نشان داده شده است، ملالآور بودن کارهای روزمره خانه ، علاقه کسانی که از مهارتهای خاصی برخوردارند به استفاده از آنها. اما، همه این انگیزهها غالباً در مقایسه با انگیزه مادی، جنبه فرعی دارد
یکی دیگر از عوامل موثر در اشتغال زنان ، تغییر نگرش مردان نسبت به اشتغال زنان است. پذیرش و تشویق همسری که دارای روحیه همکاری با زن شاغل خود است در همآهنگ ساختن کارخانه و شغل بیرون از خانه زن تأثیر بسزایی دارد. در عوض، بیعلاقگی و همکاری نداشتن شوهر، یکی از قویترین عوامل بازدارنده اشتغال زن در هر سطح اجتماعی است . (Farmmer 1973. p61-66)
محققانی چون گولر[1] و لیگ [2] برای اشتغال زنان شوهردار در خارج از خانه، پنج دلیل عمده ذکر کردهاند. اولین دلیل ساده آن نیاز مالی است. بسیاری از خانوادهها، بدون درآمد اضافی که زن به خانه میآورد قادر به تامین معیشت نیستند. خانوادههایی دیگر با استفاده از این درآمد اضافی ، میتوانند از امکانات رفاهی بیشتری برخوردار شوند. دومین عامل، برخورداری زن شاغل از روابط اجتماعی وسیعتر و متنوعتر است، چون از طریق اشتغال، طیف وسیعتری از روابط دوستانه، در مقایسه با دامنه ارتباط زنان خانهدار ایجاد میشود. بسیاری از زنان از اشتغال به این دلیل استقبال میکنند که عرصه دوستی و مصاحبت را وسعت میبخشد. این عامل به سومین انگیزه یعنی نیاز به رهایی از تنهایی و یکنواختی کارخانه مربوط میشود
گاورون [3] ، با بررسی وضع 96 نفر از مادران در شمال لندن ، به این نتیجه رسید که بسیاری از زنان این احساس را پیدا کردهاند که ، پش از ازدواج ، به خصوص با تولد فرزندان آزادی خود را از دست دادهاند و اشتغال را ، علاوه بر وسیله کسب درآمد بیشتر برای خانواده ، یکی از راههای ایجاد برقراری روابط اجتماعی شمردهاند
گولر و لیگ علاوه بر این ، اشتغال را یکی از راههایی میدانند که به زنان امکان میدهد هویت شخصی خود را با ایفای نقشهای ورای همسری و مادری پرورش دهند. زن ، ضمن برقراری ارتباط با همکاران خود، بر اساس شخصیت و مهارتهای خویش ، از نظر هویّتی شئون دیگری کسب میکند که مکمل هویت خانوادگی اوست. سرانجام ، بسیاری از زنان به اشتغال رو میآورند تا مهارتی را به کار ببندند که برای آنها مهم بنظر میرسد. از آنجا که ساعات کار مهد کودکها و مدارس ابتدایی با کار تمام وقت مادران متناسب نیست و اداره کودک در تعطیلی مدارس همواره ، در هر سطح اجتماعی ، موجب نگرانی است ، عجب نیست که همه مادران ، کار نیمهوقت را ترجیح دهند. اما مشاغل نیمهوقت اندک است، بویژه برای کسانی که ساعات کار مقررّی دارند مانند معلمی. یکی دیگر از دلایل علاقه زنان شوهردار و دارای فرزند به مشاغل نیمهوقت اینست که بتوانند، در ساعات فراغت ، کم و بیش به خرید و رسیدگی به امر منزل بپردازند. به ندرت اتفاق میافتد که مادران نیازهای شغلی خود را بر نیاز فرزند بیمار شدن مقدم بدارند و این یکی از دلایل تغییر شغلی پیاپی مادران و بینظمی آنان در کار است
اما زنان مسّن که فرزندانشان خانه را ترک کردهاند یا در سنین خودکفایاند، نشان دادهاند که کارمندان کارآمد، صادق و پابرجاتری هستند و این واقعیت هم در بخش صنعت و هم در سایر بخشها مشاهده شده است. (Farmer 1973.p67)
1- تا زمانیکه اجتماع و خانواده در حالت سنتی و به دور از صنعت و زندگی پرهیاهوی ماشینی به زندگی خود ادامه میدهد، مسئله اشتغال زنان به اینصورت مطرح نبود و اشتغال زنان بیشتر بر پایه کشاورزی ، دامپروری و کارهای تولیدی بود ، در واقع خانواده ، هم واحد تولیدی و هم نهاد اجتماعی محسوب میشد که البته امروز این نوع اشتغال صرفاً مدنظر نیست
2- کاهش و از بین رفتن خانوادههای گسترده و رشد خانوادههای هستهای مرکب از دو رکن اصلی خانواده یعنی زن و شوهر و فرزندان ، وجود خانوادههای هستهای و رشد روحیه استقلال طلبی زمینه اقبال زنان را به اشتغال بیشتر کرده است
3- رابطه بین تحصیلات و اشتغال از اهمیت خاص برخوردار است. در سالهای اخیر زمینه و فضای امنی برای زنان بوجود آمد که به تحصیل بپردازند و نیز تشویق و ترغیب خانوادههایی که در گذشته از حضور دختران خود در مراکز دانشگاهی جلوگیری میکردند و نیز احساس مسئولیت دختران و زنان در علماندوزی جهت انجام رسالتهای هر چه بهتر خانوادگی و اجتماعی و اعمال سیاستهای آموزشی نظام در گسترش مراکز آموزشی و دانشگاهی، نزدیک به نیمی از رشتههای دانشگاهی را زنان بخود اختصاص دادهاند، و زنان به دلیل برخورداری از این موهبت میخواهند در سنگرهای علمی ـ فرهنگی بیشتری برای اجتماع خود مثمرثمر باشند
4- فقدان امنیت اجتماعی و کاری در زمان گذشته باعث شده بود مسئله تحصیل و در مجموعه پروسه اجتماعی شدن زنان بعنوان یک گروه عظیم در هالهای از ابهام فرورود، در حالیکه امروزه با تغییرات اساسی که در ساختار فرهنگی ـ اجتماعی بوجود آمده است، با اصلاح تدریجی نگرشهای فرهنگی نسبت به زنان ، زنان تمایل دارند بعنوان عضوی فعال در صحنههای مختلف اجتماعی فعالیت داشته باشند، و از سوی دیگر موقعیت خود را در اجتماع تثبیت نمایند
5- مسئله دیگر نیازهای جامعه اسلامی میباشد. با توجه به رشد و توسعه روزافزون جامعه و افزایش جمعیت انتظار میرود که زنان خصوصاً در بعضی مشاغل نظیر معلمی ، پرستاری ، پزشکی ، هنری تحصیل نمایند و به اینگونه کارها بپردازند و به خودکفایی جامعه زنان یاری رسانند. اینگونه مشاغل برای راهانداختن چرخهای اجتماعی و حاکمیت فرهنگ والای اسلامی و انسانی ضرورت حضور را برای زنان مطرح میکند
6- در شرایط کنونی بالا رفتن هزینه زندگی و بالارفتن سطح توقعات موجب گردیده تا صرفاً تلاش و کار مردان علیالخصوص قشر کارمند تکافوی نیاز مادی خانواده را ننماید. در اینگونه موارد زنان با انگیزه کمک به اقتصاد خانواده وارد بازار کار میشوند تا از این طریق زندگی بهتری را برای خانواده خود فراهم آورند
هنگامیکه زن در کسب درآمد برای خانواده مشارکتی واقعی دارد. همسرش فشار کمتری را از بابت کارفزاینده احساس میکند. اشتغال زن کمک به جبران بخشی از هزینههای زندگی و تاثیر آن بر ارتقاء سطح بهداشت ، آموزش و ; خانواده و استحکام یافتن خانواده از طریق تامین نیازهای ضروری میباشد
وقتی خانواده یک منبع درآمد دارد، مرد ناچار به پذیرش بسیاری از فشارهای کاری ناخوشایند است. مردی که همسرش شغلی تمام وقت دارد، در مقایسه با مردی که همسرش کدبانوی تماموقت است
الف ) تمایل دارد که ساعات متوسط کار سالیانهاش کمتر باشد
ب ) به تعطیلات طولانیتر میرود و یا دفعات استفاده از تعطیلاتش بیشتر است
ج ) شغلی با ساعات کاری کوتاهتر را برمیگزیند
د ) مشاغلش را بسیار آسانتر تغییر میدهد، اگر که انجام دادن چنین کاری او را خرسند کرد
در واقع پولی که زنان بطور مشخص بدست میآورند ضامن سلامت و طول عمر همسرانشان است یعنی پول بیشتر ، فشار روحی کمتر را به دنبال خواهد داشت. پول زن ، علاوه بر فرونشاندن فشار آتی صورتحسابها ، با افزون خاصیت ارتجاعی به درآمد خانواده ، به همسرانشان امکان استراحت را ارزانی میدارد. البته باید عنوان کنم که اختلاف عقیده در رابطه با خرج کردن این درآمد وجود ندارد چون در هر صورت این درآمد صرف امور خانواده میشود
اشتغال زن یا درآمدها حاصله او بر متغیر عزتنفساش مؤثر واقع میشود و عزت نفس به خودی خود بر سلامت روانی تاثیر مثبت میگذارد
همچنین درخودباوری و بیشتر شدن استقلال او تاثیر دارد. یعنی حضور مؤثر زنان در عرصه مشارکت اقتصادی و کاریابی فرصتی برای تکمیل آموزههای اجتماعی و کسب تجارت جدید بهمراه برخورداری از استقلال اقتصادی آنهاست
از آنجا که استقلال مالی زن به تغییراتی در روابط زن و مرد منجر و نظام جدیدی مبتنی به مشارکت در تصمیمگیری حاکم میشود. فرزندان با مشاهده رفتار جدید و همانندسازی، خود را برای ایجاد رابطهای دموکراتیک در زندگی مشارکتی آینده آماده میسازند و فرهنگ جدیدی در خانوادههای نسل آینده ایجاد میگردد
اشتغال زن در متعادل کردن درآمدها و رفع مشکلات و شکاف درآمدی و غیره بسیار مؤثر است
کاهش نرخ جمعیت به لحاظ آگاهی های فردی و اجتماعی زنان و محدود شدن تعداد افراد خانواده که منجر به افزایش سطح خدمات آموزشی ، اقتصادی و تربیتی خانواده به فرزندان خواهد شد
افزایش آگاهی و بینش اجتماعی و نهایتاً روحیه اعتماد به نفس و استدلال فکری و روحی در زنان
شکوفایی استعداد و ابزار وجود بصورت مثبت، داشتن خودپنداری مثبت، رشد و پرورش شخصیت و رفع نیازهای روانی
افزایش سطح سواد اجتماعی ، زیرا در پی اشتغال زن ارتباطات او وسیع میشود و میتواند با بسیاری از پیچ و خمهای زندگی آشنا شود. که این مسئله در محیط خانواده به ویژه در تربیت فرزندان تأثیر بسزایی دارد
10 ارتقاء پایگاه حقوقی و حفظ منزلت زن به نحو قابل توجه
11 تقویت روحیه قناعت و پرهیز از تجملگرایی ، پوچگرایی و اعمال فرهنگ قناعت و صرفهجویی
12 ارتقاء آگاهی نسبت به مسایل و مشکلات اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی جامعه و ایجاد روحیه مشارکت جدی در رفع آنها در سطح خانواده و اجتماع
13 آشنایی بیشتر با روشهای ارتقاء بهرهوری از امکانات مادی و معنوی خانواده و جامعه و نیز تلاش در جهت افزایش بهرهوری
14 ارتقاء توان مدیریت و ایجاد زمینه جهت اعمال آن در خانواده در تصمیمگیری اساسی
15 کمک به رشد و توسعه فرهنگی ـ اجتماعی کشور از طریق تخصص و مهارتهای خود
16 استفاده از اوقات فراغت و جلوگیری از آسیبپذیری اجتماعی
17 تأمین اجتماعی زنان در مواقع بروز بحرانهای مختلف در سنین پیری ، بیماری و از کارافتادگی
18 زنان شاغل بهتر برای خود و زندگیشان برنامهریزی میکنند
19 افزایش توان روحی و شادابی و نشاط در خانواده
20 وفاق و همدلی اجتماعی زوجین
21 افزایش روحیه انعطافپذیری و درک بیشتر زوجین
22 ایجاد احساس نوعی هماوردی با مردم در اداره امور خانواده
23 زنان شاغل از کفایت و خودپنداریهای مثبتی برخوردارند، لذا به شکل مؤثری قادرند به مدیریت زمان بپردازند و با برنامهریزی بهتر میتوانند از زمان خود استفاده بیشتری ببرند
24 در تحقیقی که توسط متخصصان مرکز ملی آمار سلامت در دانشگاه میشیگان انجام دادند به این موضوع دست یافتند که زنان شاغل در همه سنین از نظر جسمی از زنان خانهدار صرف سالمترند، در زندگی زنان شاغل ساعات کمتحرکی ناشی از بیماری کمتری وجود دارد، بنابراین اوقات کمتری را در بستر بیماری سپری میکنند، با مشکلات به فرض کمتری مواجه هستند و معمولاً احساس سلامت بیشتری دارند. بنابراین ، برای فرزندان و شوهران زندگی با اینگونه بعنوان همسر و مادری شاغل بهتر است . در حالیکه زنان خانهدار تماموقت اغلب بیشتر از زنان شاغل در بستر بیماری میافتند، مشکلات مزمن مربوط به سلامت آنان بیشتر است و کمتر در خود احساس سلامت میکنند و فرزندانشان نیز در بازگشت به خانه غالباً مادر را افسرده ، بیمار و فرسوده مییابند
25 کار زن علاقه فرزندان را نسبت به پدر افزونتر مینماید. در گذشته که زنان کار نمیکردند اغلب اکثر تصمیمگیریها ، فعالیتها و مسائل عاطفی مربوط به بچهها را بر عهده میگرفتند و آنگاه پدر به بیگانهای بدل میشود و این مسئله به دلیل آن بود که سخت مشغول تامین مخارج خانواده بود ولی کار زن باعث شد که از فشار کاری مرد کم شود و در نتیجه ارتباط مردان با فرزندانشان افزایش پیدا کند
26 تاثیر مثبت بر جامعهپذیری کودک
27 تحقیقات نشان میدهد زنانی که از کارکردن خود در بیرون از منزل احساس رضایت میکنند و در انجام وظایف مادری خود سعه صدر بیشتری دارند و در تجزیه و تحلیل مسائل و انتقال مفاهیم اجتماعی و تربیتی به فرزندان بهتر عمل میکنند
28 فرزندان زنان شاغل از بهره هوشی و موفقیت تحصیلی بالاتری نسبت به فرزندان زنان غیرشاغل برخوردارند
29 هافمن در تحقیقی دریافت که مادران شاغل در مقایسه با مادران خانهدار وقت کمتری را به مراقبت از کودکان خود و بچهداری اختصاص میدهند. مادران شاغل وقت کمتری را به تماشای تلویزیون گذرانده یا میخوابند، مدت زمانی که مادران شاغل صرف مراقبت از فرزندان و بچهداری میکنند از نظر کیفی فعالانهتر، هدفدارتر و جدیتر از زمانی است که مادران غیرشاغل به این کار میپردازند
30 کودکان مادران شاغل در مقایسه با کودکان مادران خانهدار، غالباً سازگاری شخصیتی و اجتماعی بهتری در مدرسه دارند، در مورد مفهوم جنسیت عقاید معقولتری دارند و در مورد فعالیتهای زن و مرد عقاید قالبی کمتری دارند
31 مادران شاغل در مقایسه با مادران خانهدار، نوجوانی دارای احساس خود ارزشمندی، سازگاری اجتماعی ـ احساس تعلق و حمایت ـ اجتماعی بیشتری تربیت میکنند
32 بچههایی که دارای مادر شاغل هستند، از حس اعتماد به نفس بیشتری برخوردارند. همچنین مسئولیتپذیرترند
33 کار زن در خارج از خانه نه تنها به تسهیل در امر ازدواج منتهی گردیده است بلکه موفقیتهای گزینش همسر را وسیعتر ساخته است و سنتهای متحجر و دیرپا را در این مورد ناپذیر ساخته است. ( به عقیده ژان داریک ، کار زن جانشین جهاز وی گردیده است و معیارهای تازه و بسیار مهم در گرایش همسر فراهم ساخته است )
34 استرینگر (1986) چهار عامل را در موفقیت رابطه زن و شوهر شاغل دخیل میداند
الف : زوجهایی که نسبت به مشاغل خود احساس تعهد میکنند رضایتمندی بیشتری را تجربه میکند
ب : این روجها انعطافپذیر هستند و تصمیماتی میگیرند که مورد رضایت هر دو است برای مثال آنان با یکدیگر در ارتباط هستند. علائق و فعالیتها و اوقات فراغت مشترک دارند و زمینه خودشکوفایی را در یکدیگر فراهم میسازند
ج : آنها وقت بیشتری را با یکدیگر میگذرانند
د : درباره محدودیتهای خود واقعبین هستند و انتظار ندارند صاحب همه چیز باشد
دانلود مقاله بررسی جامع مفهوم عدالت از دیدگاه اسلام word دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله بررسی جامع مفهوم عدالت از دیدگاه اسلام word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
چکیده
مقدمه
قلمرو بحث
مفهوم جامع عدالت
عدالت به حمل اولی ذاتی
عدالت به حمل شایع صناعی
اصول عدالت شکلی
اصول عدالت صیانتی
اصول عدالت کیفری
اصول عدالت توزیعی
منابع
ـ شریف رضی، نهج البلاغه، کتاب 53، تصحیح صبحی صالح، بیروت، دارالکتاب اللبنانی، 1967
ـ صدوق، محمدبن علی، معانی الاخبار، تهران، مکتبهالصدوق، 1379 ق
ـ طباطبائی حکیم، سیدمحسن، مستمسک العروه الوثقی، نجف، مطبعه الآداب، ط.الرابعه، 1391ق
ـ طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ط.الثانیه، 1974
ـ طوسی، محمدبن الحسن، تفسیر تبیان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1969 ق
ـ کلینی، محمدبن یعقوب، الاصول من الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ط.الثالثه، ج الثانی
ـ ملّا صدرا، منطق نوین، ترجمه و شرح دکتر عبدالمحسن مشکوهالدینی، تهران، مؤسسه انتشارات آگاه، 1360
ـ نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، تصحیح محمد کلانتر، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ط.الرابعه، بیتا
-Andrew Levine, Engaging Political Philosophy, From Hobbes to Rawls, Oxford, Blackwell Publishers,
-Aristotle, ‘Politics’, in Jonathan Barnes (ed.), The Complete Works of Aristotle, The Revised Oxford Translation, Vol. 2, Princeton: Princeton University Press, 1984, Book III, 1980a
-David D. Raphael, Concepts of Justice, Oxford, Oxford University Press,
-David D. Raphael, Justice and Liberty, London, TheAthlone Press,
-David Miller, Social Justice, Oxford, Oxford University Press,
-Guillermo O’Donnell, ‘Why the Rule of Law Matters’, Journal of Democracy, Vol. 15, No. 4 Oct.,
-Hans Kelsen, What is justice Justice, Law, and Politics in the Mirror of Science, Berkeley and Los Angeles: University of California Press,
-James P. Sterba, ‘Recent Work on Alternative Conceptions of Justice’, American Philosophical Quarterly, Vol. 23, No. 1 Jan.,
-Marx and Engels, Selected Works in one volume, New York
-Plato, ‘On Justice’, in John Cooper and D. S. Hutchinson (eds.), Plato, Complete Works, Campidge, Hackett Publishing Company,
-R. M. Hare, ‘Justice and Equality’, in J. Arthur and W. Shaw (eds.), Justice and Economic Distribution, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall,
-Ronald Dworkin, ‘Comment of Narveson: In Defense of Equality’, Social Philosophy and Policy, Vol. 1, Issue 1, Autumn
برقراری عدالت در جامعه اسلامی، که شامل امنیت و رفاه اساسی نیز میشود، در کنار رشد اقتصادی جامعه اسلامی و تأمین زمینههای رشد معنوی برای آحاد شهروندان، وظیفهای کلیدی برای دولت اسلامی میباشد. هرچند بحث عدالت، در جامعه اسلامی، از جمله بحث های رایج است، اما تاکنون در زمینه مفهوم روشن و اصول عدالت، کمتر تحقیق جامعی صورت گرفته است
قلمرو کاوش مقاله حاضر، محدود به چیستی و ماهیت عدالت در میان انسانها و برشمردن اصول عدالت از منظر قرآن و سنت میباشد. بدینمنظور، عدالت به حمل اولیذاتی و به حمل شایعصناعی تعریف میشود. جزء مشترک همه مصادیق عدالت، جانبنداری و حکومت قانون است. علاوه بر این، انوع عدالت، یعنی عدالت صیانتی، کیفری و توزیعی، دارای جزیی اختصاصی نیز میباشد که آن را از سایر انواع آن متمایز مینماید. این مقاله به شرح و شمارش اصول این سه نوع عدالت میپردازد
کلید واژهها: عدالت، عدالت شکلی، عدالت محتوایی، رقابت سیاسی، تأمیناجتماعی، حکومت قانون
بی تردید، برقراری عدالت در جامعه اسلامی (که بنابر تعریف این مقاله شامل امنیت و رفاه اساسی نیز میشود)، در کنار رشد اقتصادی جامعه اسلامی و تأمین زمینههای رشد معنوی برای آحاد شهروندان، وظیفهای کلیدی برای دولت اسلامی میباشد. این نکته، ما را به تأمل درباره عدالت وا میدارد، مفهوم و اصول آن را مورد بررسی قرار دهیم، زیرا به رغم اینکه سخن از ارزش و اهمیت والای عدالت و جایداشتن آن در رأس وظایف دولت دینی، سکه رایج جامعه اسلامی است، تاکنون در زمینه روشننمودن مفهوم و اصول عدالت، کمتر تحقیق جامعی صورت گرفته است. نخستین گام در جهت تحقق عدالت در جامعه اسلامی این است که روشن شود تکالیفی را که عدالت به عهده دولت دینی مینهد، کداماند. مقاله حاضر به منظور بررسی جامع مفهوم عدالت و بیان اصول آن، که باید راهنمای تمامی اقدامات سیاسی ـ اجتماعی در یک جامعه دینی باشند، نگاشته شده است. اصول عدالت باید در موارد ذیل بر تصمیمگیریها حاکم باشد: تدوین قانون اساسی، تعیین سیاستهای کلی، تصویب قوانین عادی و انتخاب کارگزاران حکومتی
هر نظریه عدالت باید عدالت را از چند جنبه مورد کاوش قرار دهد. این جنبهها عبارتاند از: چرایی یا ضرورت، چیستی یا ماهیت، کجایی یا مرتبت و چگونگی یا وسیلت. چنانچه بخواهیم بررسی جنبههای گوناگون ضروری برای نظریهپردازی عدالت را در چند پرسش خلاصه نماییم، مجموعه سؤالات ذیل، مناسب به نظر میرسند
(1) آیا ضرورتی در توسل به مفهوم و اصول عدالت برای سازماندهی زندگی اجتماعی وجود دارد؟
(2) مفهوم عدالت چیست و اصول آن کداماند؟
(3) جایگاه عدالت در میان سلسله ارزشهای اخلاقی اجتماعی و فردی کجاست؟
(4) چگونه میتوان اصول عدالت را در جامعه پیاده نمود؟
این مقاله، نه در صدد ارائه یک نظریه عدالت، که در پی بررسی مفهوم و اصول عدالت از راه پاسخگویی به پرسش دوم میباشد. قلمرو کاوش این نوشته، محدود به چیستی و ماهیت و عدالت در میان انسانها میباشد. هدف از نگارش این مقاله این است که به صورتی روشن و جامع، مفهوم عدالت را شرح داده و اصول آن را بیان نماید
این نوشته به بررسی مفهومسازی کتاب و سنت در زمینهی عدالت اختصاص دارد. توضیح اینکه، اختلاف نظر بر سر تعریف عدالت، آن قدر گسترده و عمیق است که برخی از پژوهشگران، اینگونه اظهار نظر کردهاند: درحالی که آرمان عدالت شناخته شده است، معنا و مفهوم عدالت، پیچیده و دارای عناصری میباشد. به همین دلیل است که نمیتوان تعریفی از عدالت به طور مطلق ارائه داد. آنچه قابل ارائه است، منحصر در توضیح مفهوم عدالت در نظر این یا آن متفکر و یا این یا آن مکتب میباشد. به نظر میرسد، هر نظریه عدالت دارای یک آرمان نهایی سیاسی است که بر پایه آن، مفهوم عدالت تعیین میشود. در هر مکتب، یک ارزش اخلاقی وجود دارد که در درجهبندی ارزشها در بالای فهرست جای میگیرد و در واقع، هدف نهایی برای سایر ارزشها میباشد. پس از تعیین هدف نهایی یک مکتب، رسم بر آن است که واژه جذاب «عدالت» برای توصیف نظم اجتماعی و ترتیبات سیاسی معینی، که هدف مورد نظر را عملی میسازد، به کار گرفته شود. به این دلیل است که برخی، عدالت را به حق برخورداری از مالکیت خصوصی، برخی دیگر به دستهای از آزادیهای برابر، برابری فرصتها و تأمین رفاه اساسی تعریف میکنند. تعریف عدالت به حق برابری خودسازی و رشد فضایل انسانی نیز از دیگر تعاریفی است که از سوی صاحبنظران مطرح گردیده است
بررسی جامع مفهوم عدالت, تنها از راه شرح معنای عدالت به حمل اولی ذاتی و نیز به حمل شایع صناعی امکانپذیر است. غفلت از هر یک از این دو نوع حمل و یا تمییزندادن میان این دو، میتواند موجب سردر گمی در بحث شود. برای درک درست مفهوم عدالت، نخست باید بدانیم به هنگام کاربرد واژه عدالت، چه معنایی را در ذهن خود تصور میکنیم (حمل اولیذاتی). سپس باید بررسی نمود، چه افعال یا وضعیتهایی را میتوان، یا باید به عنوان مصادیق معنایی که از عدالت تصور میکنیم، قرار داد (حمل شایعصناعی)
پیش از بررسی معنای عدالت، خواه به حمل اولیذاتی و خواه به حمل شایعصناعی، بجاست رابطه واژه «عدل» را با واژه «عادل» روشن نماییم. به نظر میرسد این صفتِ عادل است که باید بر حسب مفهوم عدل یا عدالت تعریف شود و نه برعکس. این دیدگاه در نقطه مقابل دیدگاه افلاطون (427 تا 347 پیش از میلاد) قرار دارد که به هیچ وجه ملاک مستقلی را برای ارزیابی عمل عدالت به دست نمیدهد. به جای ارائه ملاک عدالت یک عمل، افلاطون فرد عادل را تعریف میکند و آنگاه اینگونه مطرح میکند: هر چه فرد عادل انجام دهد، عدالت خواهد بود. عمل فرد عادل، یعنی کسی که احساساتش تحت کنترل عقلش قرار گرفته است، تعیین میکند چه کاری عدالت میباشد. موضوع مستقیم و مستقل واژه «عدل» یا «عدالت»، فعل یا وضعیتی معین است؛ مثلاً، گفته میشود: عدالت عبارت است از «فعل» رعایت حقوق دیگران و یا اینکه گفته میشود: برقراری «وضعیت» برابری میان افراد، عین عدالت است. آنگاه، واژه «عادل» یا «عادلانه» برای توصیف فرد، قانون، حکومت (و ارکان حکومتی) و جامعه به کار گرفته میشود؛ برای مثال، گفته میشود: فلان فرد، عادل است و یا فلان قانون، عادلانه میباشد
به عبارت دیگر، برای بررسی مفهوم عدالت، باید در آغاز، «فعل»ها یا «وضعیت»هایی را که موصوف به عدل میشوند تعیین نمود. سپس بر حسب مفهوم عدل، فرد عادل، قانون عادلانه، حکومت عادل و جامعه عادل را تعریف نمود؛
(1) «فرد عادل» یعنی: انجامدهنده مجموعه افعال عدل، و یا برقرارکننده وضعیت عدالت؛
(2) «قانون عادلانه» یعنی: قانونی که فعل عدل را تجویز مینماید و یا از وضعیت عدالت حمایت میکند؛
(3) «حکومت عادل» یعنی: حکومتی که سازمانهای آن انجامدهنده مجموعه افعال عدل و یا برقرارکننده وضعیت عدالت در جامعه باشند؛
(4) «جامعه عادل» یعنی: جامعهای که در آن، افعال عدل رواج داشته باشد و یا وضعیت عدالت در آن تثبیت شده باشد
در تمامی مواردِ کاربرد واژه «عادل» و «عادلانه»، نکته کلیدی، فهم دقیق «کار» یا «وضعیت» عدل است. در ذیل، با لحاظ نکته یادشده، به ترتیب، عدالت به حمل اولی ذاتی و حملشایع صناعی, مورد تعریف و شرح قرار خواهد گرفت
به منظور تعریف عدالت به حمل اولی ذاتی و اینکه واژه «عدالت» به چه معنا میباشد (صرف نظر از اینکه مصادیق آن کداماند)، نخست باید سرشت مفهوم عدالت را مورد توجه قرار داد. عدالت یک مفهوم ارزشی ـ نه یک مفهوم گزارشی ـ میباشد. همچنین، عدالت بار ارزشی مثبت و تأییدکننده را به موضوعش منتقل میکند؛ بنابراین، عدالت یک مفهوم ارزشی مثبت است. عدالت، به عنوان یک مفهوم ارزشی، گاهی دارای معنایی عام میباشد و گاهی دارای معنایی خاص. از اینرو، به حمل اولی ذاتی، با دو مفهوم برای عدالت روبهرو هستیم: 1 عدالت به عنوان یک مفهوم ارزشی مثبت عام. و 2 عدالت به عنوان یک مفهوم ارزشی مثبت خاص
عدالت به عنوان یک مفهوم ارزشی مثبت عام، هم برای ارزشگذاری روی کاری که تنها مربوط به انجامدهنده آن میشود، هم برای ارزشگذاری روی کاری که در رابطه انسان و خدای متعال تحقق پیدا میکند و هم برای ارزشگذاری روی کاری که در روابط اجتماعی انسانها با یکدیگر به وجود میآید، به کار میرود. در این استعمال، عدالت با درستکاری و تقوا مترادف است. در میان فقهای امامیه، در تعریف عدالتْ دو رویکرد متفاوت یافت میشود که در مورد هر دو، ادعای شهرتفتوایی شده است. این دو تعریف، منعکسکننده تمامی فتاوای فقهی امامیه درباره مفهوم عدالت میباشد: عدالت به حمل اولی ذاتی و به عنوان یک مفهوم ارزشی مثبت عام، عبارت است از
1 «صفتی» راسخ در نفس که به موجب آن، فردِ دارای آن صفت، تمامی کارهای درست را انجام و از تمامی کارهای نادرست پرهیز مینماید؛ و بنابر تعریفی دیگر، عبارت است از
2 «ترک» گناهان کبیره
در هر دو صورت، عدالت یک مفهوم ارزشی مثبت عام بوده و به معنای «درستکاری» یا «صفت وادارکننده به درستکاری» است؛ به دیگر سخن، به موجب اصطلاح فقهی، عدالتْ با واژه «تقوا» مترادف است و چنانچه در یک تعریف شرحاللفظی بخواهیم عدالت را توضیح دهیم، باید بگوییم: عدالت یعنی «درست و الزامی»؛ و فرد عادل یعنی فردی که تمامی کارهای درست و الزامی را انجام داده و تمامی کارهای نادرست و ضروریالترک را ترک میکند؛ به عبارت دیگر، فرد عادل یعنی رعایتکننده تمامی تکالیف الزامی. در رویکرد فقهی، پس از تعریف عدالت، باید فهرستی از کارهای واجب و حرام را تهیه نمود تا با رعایت تمامی آنها، عنوان «درستکاری» و «پرهیزگاری» تحقق یابد
به نظر میرسد، هر چند اصطلاح فقهی درباره عدالت، دارای مستنداتی در احادیث شریف میباشد، اما نباید تعریف عدالت به رعایت تقوا و پرهیزگاری، ما را از تأمل روی عدالت به عنوان یک مفهوم ارزشی خاص، که در قرآن کریم و بسیاری از احادیث شریف ارائه شده است، باز دارد. با مروری بر موارد کاربرد واژگانی همچون «جور»، «ظلم»، «بغی»، «عدل»، و «قسط» در قرآن کریم، میتوان با اطمینانْ اظهار نظر کرد که قرآن کریم (و نیز بسیاری از احادیث شریف)، عدالت را به معنای یک واژه ارزشی خاص، که در روابط اجتماعی انسانها معنا پیدا کرده و تکلیفی معین را بیان نموده است، به کار برده
بنابراین، عدالت به حمل اولی ذاتی و به عنوان یک مفهوم ارزشی مثبت خاص، عبارت است از: درست یا خوب، الزامی، قراردارنده در رابطه با فرد یا افرادی معین، اعطاکننده یک سود یا زحمت و یا درد به آن فرد یا افراد معین، اجبارپذیر و قابل پیگیری توسط آن فرد یا افراد معین در صورت کوتاهی فرد مکلف در انجام عمل درست یا برقراری وضعیت خوب
به دیگر سخن، به هنگام توصیف یک فعل و یا وضعیت به عدالت، واژه «عدالت»، به عنوان یک مفهوم ارزشی خاص، عناصری را در خود جای میدهد که روی همرفته، فعل یا وضعیت مورد نظر را ارزشگذاری نموده و بر آن حمل میشوند. در ذیل، عناصر اخذشده در معنای عدالت به حمل اولی ذاتی، به طور جداگانه تبیین میشوند
1 فعل یا وضعیت موصوف به عدالت، «درست» یا «خوب» است. همچنانکه اشاره شد، عدالت یک واژه ارزشی است و درستبودن یک کار و یا خوببودن یک وضعیت را تأیید مینماید. هنگامی که عملی را به عدل توصیف میکنیم، منظورمان در وهله نخست، این است که عمل مزبور درست و بجاست، هرچند به شکل خاصی درست و بجاست. در قرآن کریم، واژگان «عدل» و «قسط» همواره با بار ارزشی مثبت و مطلوب به کار رفتهاند. گفتنی است، واژه دیگری که در احادیث شریف، همانند عدل و قسط با بار ارزشی مثبت به کار رفته است، واژه «انصاف» است. عدل، قسط و انصاف همگی معانی نزدیک به هم داشته و درستی و بجابودن یک فعل و یا وضعیت را میرسانند
2 درستی فعل یا وضعیت موصوف به عدالت، در حد «الزامی» است. واژه «عدل» تنها در جایی به کار میرود که آن کارِ درست، الزامی نیز باشد، از اینرو، کارهایی که درست و شایسته هستند، ولی انجام آنها الزامی نمیباشد، از دایره شمول مفهومی عدالت، خارج هستند؛ بنابراین، نمیتوان کارهای مستحبی، مانند اعطای صدقات مستحبی به محرومان را موضوع عدالت فرض نمود. عدالت بیان میکند، کدام کارها ضروری، واجب و تکلیفی الزامی برای افراد هستند. در تمامی مواردی که واژه «عدالت» برای توصیف یک فعل یا وضعیت به کار میرود، منظورْ انتقال معنای الزامی به آن فعل یا وضعیت میباشد. عدالت بایستنی است و باید آن را برقرار نمود. این ویژگی متمایزکننده عدالت از احسان میباشد؛ چه اینکه احسان، هنگامی که در کنار عدالت به کار رود، به تمامی کارهای خوبی که واجب و الزامی نیستند، اشاره دارد، در حالی که عدالت به کارهایی که واجب و الزامی هستند، مربوط میشود
3 فعل یا وضعیت موصوف به عدالت «در رابطه با فرد یا افرادی معین» از انسانها قرار دارد؛ از اینرو، کارهای واجب و الزامی که مربوط به تنظیم رابطه انسان با خود و یا با خداوند متعال میشوند، مانند ترک یأس از لطف خداوند متعال، ترک استعمال مواد مخدر در خفا، ترک استماع موسیقی مطرب در تنهایی و ترک صوم بدون تجاهر به آن، همگی از دایره شمول عدالت خارج هستند. عدالت تعیین میکند که انسان در رابطه با سایر انسانها چه تکالیف الزامیای دارد. آن دسته از کارهای درست و الزامی که در رابطه با سایر افراد (نه در رابطه با فرد یا افرادی معین) قرار دارند نیز از موضوع عدالت خارج خواهند بود؛ مانند تکلیف اطعام فقرا به عنوان کفاره. هرچند اطعام فقرا به عنوان کفاره، به مقتضای تقوا، واجب و الزامی است، اما به دلیل اینکه در رابطه با افراد معینی قرار نداشته و تعیین افراد دریافتکننده به اختیار خود پرداختکننده واگذار شده است، نمیتوان آن را به عنوان مصداقی از عدالت تلقی نمود. در این موارد، باید واژه عام «تقوا» را برای ارزشگذاری عمل مزبور به کار برد. بنابراین، تنها تکالیف الزامی افراد، که در رابطه با فرد یا افراد معینی از انسانها قرار میگیرند، مشمول واژه ارزشی خاص عدالت میشوند
دانلود تحقیق شناخت و آشنایی با یکی از بزرگترین ایلات ایران word دارای 198 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود تحقیق شناخت و آشنایی با یکی از بزرگترین ایلات ایران word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
مقدمه
هدف پژوهش :
علت انتخاب موضوع :
روش تحقیق و شیوه جمع آوری اطلاعات :
فصل 1
جغرافیای کوچ نشینان بختیاری
موقعیت جغرافیایی:
1-حدود و وسعت:
2- طول و عرض جغرافیایی:
3- موقعیت نسبی:
4- حدود سرزمین بختیاری:
5- وسعت:
6- ژئومورفولوژی ییلاق:
7- ژئومورفولوژی قشلاق:
8- آب و هوای مناطق ایل بختیاری:
9- منابع آب:
10- تقسیم بندی منابع آب:
11- پوشش گیاهی مناطق ایل بختیاری:
12- پوشش جانوری مناطق ایل بختیاری:
13- تفاوتهای دو منطقه قشلاق و ییلاق:
بخش دوم
جغرافیای انسانی و ساختار اجتماعی در ایل بختیاری
1-جغرافیای انسانی
نژاد و مذهب
آموزش و پرورش
وضعیت سواد:
وضعیت بهداشت:
وضعیت خدمات درمانی:
فصل سوم
آداب و رسوم و فرهنگ
ازدواج:
طلاق:
مراسم سوگواری:
خوراک
پوشاک
ابزار و وسایل زندگی:
تقسیم کار:
مهاجرت و ترک زندگی عشایری در ایل بختیاری
مسکن و نحوه سکونت عشایر بختیاری
چادر عشایری
انگیزه کوچ و انگیزه آن در طایفه بامدیها:
نظام اجتماعی طایفه بامدی ها:
تیره های کشکی
موقعیت قرارگیری بهونها در حال:
قشرهای اجتماعی بامدی ها :
ازدواج – سن ازدواج – همسرگزینی – تشریفات و مراسم ازدواج در بین طایفه بامدی:
حجله:
داد و ستد در بامدی ها:
پوشاک و سرپناه بامدیها:
پوشاک زنان
برخی اصطلاحات و ضرب المثلهای رایج در بین ایل بختیاری:
برخی از ضرب المثلهای رایج
خلاصه مطالب
سرزمین و مردم ایران
1-لر و لک
بخش چهارم
ساخت ایلی و هرم قدرت در ایل بختیاری
الف) ساخت ایلی:
ساخت ایل بختیاری:
ب) ساخت قدرت:
ت) جمعیت:
فصل 5
اقتصاد ایلی
اقتصادی دامی
کوچ و تعلیف
انگیزههای کوچ:
انواع کوچ
برنامه کوچ
چگونگی کوچ
مسافت کوچ (ایلراهها)
وسیله کوچ
ایلراهها و مسیرهای اصلی کوچ بختیاری
تعداد دامهای بختیاری
روش تشخیص سن اسب قاطر
چوپان و وظایف او
وسایل مورد نیاز چوپان بختیاری
فرآورده های دامی و سود حاصل از یک دام در طول یک سال
3- کوچ نشینی و بهره برداری از محیط زیست:
مالیات در ایل بختیاری:
مادیان معافی
کوچ نشینان و یکجانشینان
فصل ششم
جایگاه ایلات در درون ساختار سیاسی سنتی
تشریح تعامل ایل بختیاری و ساختار سیاسی سنتی
فصل هفتم
ظهور دولت مدرن در ایران
1- بنیادهای ساختاری تکوین دولت مدرن در ایران
2-تعارض ساختاری دولت مدرن و نظام ایلی در ایران
فصل هشتم
معمای استمرار نظام ایلی در ایران
ایل بختیاری
به طور کلی محدوده ایل بختیاری، در جنوب غربی کشور در بین دو سرزمین کوهستانی و مرتفع شمال و شرق چهارمحال و بختیاری و لرستان و سرزمین جلگه ای گرمسیری مغرب و جنوب خوزستان و کهکیلویه و بویراحمد واقع شده است. به عبارتی این محدوده از بلندترین نقطه قلل مرتفع یعنی زردکوه بختیاری با بیش از 4500 متر و کوههای الیگودرز با ارتفاعاتی بیش از 2500 متر شروع شده به سمت غرب و جنوب تا جلگه پست و آبرفتی خوزستان ادامه می یابد
چون محدوده مورد نظر ما بر تقسیمات سیاسی استانها منطبق نیست سعی کرده ام که موقعیت جغرافیایی آن را در نقاطی که امروزه حد گسترش بختیاریها به شمار می رود در نظر بگیریم. از نظر عرض جغرافیایی بین مدارهای 31 درجه و 16 دقیقه (رامهرمز) و 33 درجه و 22 دقیقه شمالی (الیگودرز) قراردارد. و تقریبا بیش از دو درجه و 6 دقیقه عرض شمالی را می پوشاند . از نظر طول جغرافیایی بین نصفالنهار 48 درجه و 50 دقیقه (شوشتر) و 31 درجه و 27 درجه شرقی (بروجن) قراردارد
این مطلب بیانگر آن است که این محدوده به صورت چهارگوشی است که طول و عرض آن با اندکی اختلاف تقریبا با هم برابر است و مسیرهای کوچ،صرفنظر از مناطق دشوار کوهستانی و دره های نسبتا کوتاه و مناسب است و استقرار عشایر در بخش های مختلف،بین طوایف و مناطق یکجانشین، به طور یکنواخت تر و ساده تر انجام می گیرد. برخلاف مسیر ایل قشقایی که در کوچ از جنوب به شمال را باید طی کنند
منطقه بختیاری در دو محدوده مشخص و متفاوت با هم گسترده شده است
منطقه اول شامل شمال و شرق آن می باشد که ییلاق عشایر است و به طور کلی در محدوده زاگرس میانی از شمال غربی به جنوب شرقی در امتداد رشته کوههای زاگرس کشیده شده است. به طوری که ارتفاع این منطقه از 1000 متر درجنوب تا بیش از 4500 متر در شمال متغیر است. (زردکوه 4527 متر،اشترانکوه در لرستان 4328 متر). منطقه دوم جلگه خوزستان است که خاک بختیاری به شمال شرق و مشرق این جلگه محدود می شود. (بخش قشلاقی بختیاری ها). این منطقه با حداقل ارتفاع (کمتر از نهصد متر) و نزدیکی به حوزه گرم و خشک خلیج فارس از مناطق شمال تفکیک می شود. به طور کلی شمال و شرق سرزمین بختیاری در محدوده ارتفاعات فشرده و چین خورده زاگرس شمالی واقع است و تمام مسائل محیطی و آب و هوایی و زیستی آن با وضعیت کوهستانی ارتباط کامل داشته و برعکس بخش جنوب و جنوب غربی آن در جلگه خوزستان واقع شده است و از نظر اکولوژیکی و پدیده های زیستی از جمله رویش گیاهی کاملا متفاوت بوده، با وضعیت نسبی منطقه گرم خوزستان و خلیج فارس مرتبط است
تفاوتهای فصلی بین این دو محیط که اختلافها و تضادهایی از نظر آب و هوایی،زمان رویش گیاهان و منابع آب دارند و موجب کوچ و جابجایی عشایر و دام آنان می شود
امروزه منطقه های اصلی سکونت بختیاریها در دو استان چهارمحال بختیاری و خوزستان نشان داده می شود. اما حوزه نفوذ سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آن در خارج از این استانها کاملا مشهود است
به طور کلی منطقه سکونت ایل بختیاری به این مناطق محدود می شود. از شمال به نجف آباد، داران، الیگودرز، از مشرق به اصفهان، شهرضا، بروجن، از جنوب به سمیرم و لردگان و شمال استان کهکیلویه و بویراحمد و بالاخره از غرب و جنوب غربی به شهرستانهای مشرق خوزستان نظیر شوشتر و دزفول و مناطق بین آنها، اگرچه تا اهواز نیز گسترش دارد
اگرچه تعیین مساحت واقعی منطقه بختیاری با توجه به حدود گسترش آن در جهات مختلف کار ساده ای نیست توانسته ایم مساحت تقریبی آن را محاسبه کنیم. با درنظرگرفتن ناحیه بین شوشتر و بروجن (منتهی الیه غرب و شرق منطقه) و رامهرمز و الیگودرز (منتهی الیه جنوب و شمال منطقه) مساحتی حدود 50626 کیلومترمربع به دست می آید که از این مقدار 14870 کیلومترمربع در استان چهارمحال و بختیاری 6602 کیلومترمربع در شهرستان ایذه، 4313 کیلومترمربع در شهرستان رامهرمز، 3538 کیلومترمربع در شهرستان شوشتر، 6986 کیلومترمربع در شهرستان مسجدسلیمان، 7976 کیلومترمربع در شهرستان الیگودرز واقع شده است
مطابق این تقسیم بندی، اینطور استنتاج می شود که از نظر وسعت تفاوت مهمی بین ییلاق و قشلاق بختیاری مشاهده نمی شود واین خود نشان دهنده وضعیت خوب و مرغوب بودن مراتع در قشلاق است . زیرا معمولا در ایران مناطق قشلاقی به سبب رطوبت کمتر،فقر پوشش گیاهی و خشکسالی های متعدد نسبت به مناطق ییلاقی از نظر مرتع محدودیت بیشتری دارد و معمولا قشلاق باید وسیعتر از ییلاق باشد. نظیر قشلاق قشقاییها که دوبرابر ییلاق آنان است یا قشلاق عشایر کرمان، البرز جنوبی و خراسان. در مورد بختیاری ها تقریبا موازنه ای بین حدود مراتع قشلاقی و ییلاقی وجود دارد که خود حاکی از پوشش گیاهی مناسب و کافی در دو منطقه است. اما باید توجه داشت که امروزه مناطقی که عملا تحت نفوذ و استقرار عشایر بختیاری است به مراتب کمتر از محدوده های مذکور وسعت دارد . به طوری که وسعت مناطق تحت نفوذ در ییلاق ده هزار و در قشلاق 12 هزار کیلومترمربع درنظرگرفته شده است که بر مناطق و مراکز اصلی بختیاریها منطبق است. در حالی که دامنه نفوذ آنان تا مساحتی حدود دو برابر ارقام فوق (بیش از 5000 کیلومترمربع) تعیین می شود
منطقه ییلاق بختیاری ها کوهستانی است. این منطقه د رمحدوده چین خوردگی زاگرس واقع بوده، بسیار نامنظم و برخلاق منطقه گرمسیر خوزستان دارای پستی و بلندیهای فراوانی است. مرتفع ترین کوههای زاگرس در این قسمت واقع است. از جمله زردکوه به ارتفاع 4527 متر که در سراسر طول سال پوشیده از برف است و سبزکوه به ارتفاع 3900 متر در شهرستان بروجن که از مهمترین ارتفاعات منطقه به شمار می رود. کلیه شبکه آبگیر دائمی و غنی رودخانههای نظیر کارون که حیات اقتصادی استانهای مجاور بویژه خوزستان را تضمین می کند در این منطقه قراردارد
زمین در این منطقه عمدتا رسوبی آبرفتی است و آهک و سنگ های آذرین و کنگیومرا گسترش بسیار دارد. از معروفترین ارتفاعات این قسمت زردکوه بختیاری است که شبکه آبگیر کارون با دره های بسیار عمیق و وحشتناک مشکلات فراوانی برای کوچ عشایر ایجاد کرده است
در این قسمت ناحیه گرمسیری است که بخش شرقی خوزستان را دربرمیگیرد. جنس زمین در این ناحیه از مواد آبرفتی آهکی،رسی زاگرس با بافت ریز است. دیواره کوهستانی زاگرس از شمال و مشرق این منطقه را احاطه کرده است. شبکه آبها،بستر رودخانه ها و تعدادی تپه ماهور در این ناحیه دیده می شود. بطور کلی در این منطقه هرچقدر به سمت جنوب و مغرب پیش می رویم از ارتفاع کاسته می گردد و به همواری و یکنواختی آن افزوده می شود. ارتفاع در این ناحیه کم است به طوری که ارتفاع شوشتر 17 متر، رامهرمز 115 متر و تا کناره ای شرقی خلیج فارس (نزدیک ماهشهر)، به کمتر از 100 متر هم کاهش می یابد. (برگرفته شده از کتاب جغرافیای کوچ نشینی،نوشته دکتر سیدرحیم مشیری)
- آب و هوای ییلاق
این منطقه به علت داشتن کوههای مرتفع متعدد دارای زمستانهای سرد و تابستانهای کوتاه و معتدل است که بدین ترتیب از آب و هوای معتدل و کوهستانی برخوردار می باشد. در اکثر نقاطی که ارتفاع آنها ازدو هزار مترمربع بیشتر است،دوره سرما در حدود 4 تا 5 ماه ادامه می یابد. هوای این منطقه ازاوایل پاییز تغییر می کند و از اواسط آبان یخبندان آغاز می شود. قبل از شروع سرما بارانهای متغیر و پراکنده می بارد و در نقاط مختلف، از اوایل مهر تا آبان این بارانها شروع می شود و از این هنگام به بعد برفهای پیاپی می بارد. در پایان دوره یخبندان ، دوباره زمان بارانهای متغیر فرامی رسد. اعتدال هوا معمولا از اوایل اردیبهشت آغاز می شود و تا اواخر خرداد ادامه می یابد. در چهارمحال و بختیاری گرمترین روزهای سال از تیر شروع شده، تا اوایل مرداد ادامه دارد
-آب و هوای قشلاق
قشلاق بختیاری ها در شرق استان خوزستان واقع است. بنابراین توضیح درباره آب و هوای استان تاثیرات آن در پیدایش کوچ لازم به نظر می رسد. مهمترین عوامل موثر در حاکمیت آب و هوای گرم و خشک در این جلگه عبارت است از:
الف) عرض جغرافیایی و به عبارتی فاصله منطقه تا استوای حرارتی کره زمین. این منطقه بین 29 درجه و 58 دقیقه تا 32 درجه و 58 دقیقه شمالی واقع شده است
ب) کاهش ارتفاع: این امر شاید مهمترین علت تفاوتهای آب و هوایی بین ییلاق و قشلاق بختیاری ها باشد زیرا جلگه خوزستان که از رسوبات آبرفتی پوشیده شده است،جلگه هموار و کم ارتفاع می باشد و فقط در سمت مشرق که قشلاق بختیاریها است،تپههایی کم ارتفاع دیده می شود. به طوری که ارتفاعات کمتر از نهصدمتر (به طور متوسط پانصد متر) در مقابل کوههای 2500-4000 متر ییلاق قراردارد
ج) قرارداشتن در مسیر وزش بادهای گرم و غبارآلود که از عربستان و عراق می وزد. و موجب شدت گرما،تبخیر شدید و آلودگی هوایی می شود
تابستان این جلگه بویژه در بخشهای جنوبی علاوه بر گرمای شدید، دارای رطوبت نسبی بسیار است که امکان زیست را دشوار می کند و در نتیجه آب و هوای آن نسبت به آب و هوای بخش های کوهستانی ییلاق تفاوت بسیاری دارد. زمستانهای آن ملایم و اغلب مرطوب و دارای بارشهای نامنظم است که در رشد و نمو پوشش گیاهی نقش مهمی دارد. مثلا در ایستگاه شوشتر که یکی از مهمترین مناطق قشلاقی به شمار می رود، و ارتفاع آن 150 متر است. در ماه های دی، بهمن و اسفند یعنی زمانی که در کوههای بختیاری و الیگودرز درجه حرارت زیر صفر و قشر ضخیمی از برف و یخ زمین را پوشانده است درجه حرارت در شوشتر بالای 10 و به طور متوسط 5/12 است که همراه با رطوبت زمستانی محیط بسیار مساعدی برای رویش مرتع و فعالیت انسان و دام فراهم می آید. از فروردین درجه حرارت ناگهان افزایش یافته، در خرداد با بیش از 35 درجه دیگر قابل استفاده نیست
می بینیم که در طول فصل زمستان، بارشها بسیار است که با فرارسیدن بهار به ده میلیمتر کاهش یافته، سرانجام بین اردیبهشت و خرداد به صفر می رسد و همراه با قطع بارش، درجه حرارت هم افزایش می یابد و در این جاست که زمینه کوچ به سمت ییلاق فراهم می شود. و عشایر با عجله قشلاق را ترک می کنند. حداکثر درجه حرارت در این بخش از خوزستان 1/45 درجه و حداقل آن 7/5 درجه بالای صفر ثبت شده است و متوسط حرارت سالانه به بیش از 4/25 درجه سانتیگراد می رسد که از گرم و خشک بودن منطقه و افزایش زمان دور، گرماست
چادگان در شهر فریدن و در ارتفاع 2100 متری و شوشتر در جلگه گرمسیر خوزستان در ارتفاع 150 متری بالاتر از سطح دریا واقع است که 1950 متر اختلاف بین آنها وجود دارد. اگرچه شوشتر در عرض پایین تر قراردارد اختلاف عرض چندانی بین دو منطقه وجود ندارد و از این رو عامل اصلی اختلاف، ارتفاع است که در بارشهای جوی و حرارت هوا موثر بوده، موجب پیدایش محیط های اکولوژیکی متفاوت در دو فصل سرد و گرم می شود
لردگان در ارتفاع 1700 متری در جنوب بروجن و باغ ملک در جنوب ایذه دو منطقه مهم با طبیعت متفاوت (ییلاقی و قشلاقی) به شمار می روند که در این تضادهای اقلیمی، باز هم ارتفاع و موقعیت جغرافیایی نقاط نقش اساسی دارند
اساسا کیفیت و کمیت آب در معیشت کوچ نشینی نقش حیاتی و تعیین کننده ای دارد. از جمله این که
الف) در تامین نیازهای خانواده و مصارف شخصی خصوصا در مورد آب شرب
ب) در تامین آب مصرفی دام
ج) در توسعه زراعت و تحکیم موقعیت اقتصادی
د) در رشد و تراکم گیاهان مرتعی
هـ) در تامین رطوبت و آماده سازی خاک برای رویش گیاه و نظایر آنها
با وجود آنکه منطقه بختیاری به طور کلی در آب و هوای نیمه خشک جنوب غربی وغرب کشور قراردارد. به لحاظ عوامل محلی نظیر ارتفاع با بیش از 2000 متر ،از شبکه آبی کافی و دائم برخوردار است و حتی قشلاق آن نیز از رودها و چشمه های پرآبی که از زاگرس مرتفع سرازیر می شود،بهره مند است. اصولا در قشلاق خشکی و کم آبی بازتاب بیشتری دارد تا ییلاق (بویژه در منطقه کوهرنگ، کوه فریدن،الیگودرز و فارسان)
-آبهای سطحی: مهمترین منابع تامین کننده آب عشایر بختیاری. آبهای روان است که برحسب اهمیت عبارت است از رودخانه ها و برکه ها ، ییلاق بختیاری به علت کوهستانی بودن و داشتن ارتفاعات برف گیر در زمستان پوشیده از برف است. در تابستانها به دلیل ذوب شدن برف و یخ متراکم در قله ها شبکه های غنی و دائمی آبهای روان فراهم می شود که به سمت جلگه ها، دشتها و مناطق پست جریان می یابد
زردکوه بختیاری با ارتفاع بیش از 4500 متر یکی از آبخیزهای دائمی. منطقه بختیاری و حتی در سطح کشور و سرچشمه رودهای کارون و زایندهرود است
قسمت اعظم استان چهارمحال و بختیاری شامل سرچشمههای رودخانه کارون است واین رودخانه با چند شاخه فرعی، مرکز ،جنوب و مغرب این سرزمین را زه کشی کرده است. و در نهایت با پهنای بسیار و سرعت ملایم وارد جلگه هموار خوزستان می شود
شاخههای اصلی کارون در خاک بختیاری عبارتند از
1- شاخه کوهرنگ و آب بازفت در مغرب و شمال غرب
2- شاخه کیاروونگ در شمال و مشرق
3- سفیده بر ، برخراسان که از جنوب شرقی و منطقه کهکیلویه و دنا می آید
4- آب منج که به کارون میانی سرازیر می شود
ماندابها و برکه ها به سبب بالابودن ذخیره آب زیرزمینی و خروج آنها از چشمه ها در بعضی از جلگه ها و ناودیسها و در نتیجه وجود پوشش گیاهی چمنی در اطراف آن عشایر می توانند علاوه بر تامین آب مصرفی از مراتع و چمنزارهای اطراف آن نیز برای دامپروری و بویژه چرای دام استفاده کنند. تالابها و دریاچههای کوچک استان عبارتند از
· تالاب چنارمور در دامنه کوه کلار
· چمن مرطوب گندمان
· تالاب چشمه نرم در اطراف شهر اردکان
_آبهای زیرزمینی:
امروزه آب زیرزمینی در حیات اقتصادی وتوسعه روستایی منطقه ویژه در قشلاق نقش حیاتی دارد. سفره های کارستی غنی با آب شیرین در سراسر منطقه دیده می شود. البته بارشهای بسیار بویژه برف کاهش تبخیر و شیب زمین در نفوذ آب به سمت سفره های زیرزمینی بسیار موثر است
در تمامی منطقه خصوصا در اطراف شهرها آب روستاها و عشایر از طریق چاههای نیمه عمیق تامین می شود
نقش چشمه در حیات عشایری بسیار چشمگیر است
تعدادی از چشمه های معروف عبارتند از:
1- چشمه برم در لردگان
2- چشمه سیاسرد در بروجن
3- چشمه جلگهواقع در شمال تونل کوهرنگ
4- چشمه دیمر واقع در سرچشمه اصلی زاینده رود
5- چشمه گوار در شهرکرد
در جلگه دو بخش شوراب، بازفت، در میان کوه سفید و چشمه اول کوهرنگ پوشش گیاهی نسبتا متراکمی گسترش یافته که مهمترین نوع آن گون است که منبع درآمد بسیاری از خانوارها و طوایف عشایری می باشد
از جمله گیاهان این منطقه:سروکوهی،نسترن، گونه های نعنا، پیاز خودرو و پنیرک است. همچنین در فواصل بین درختچههای موجود در این نواحی علوفههای دائمی رشد بسیار خوبی دارد اما در قسمت غرب و جنوب غربی منطقه که از میزان نسبی ارتفاعات کاسته می شود، خاک مناسب و پوشش گیاهی جای خود را به درختچهها و سرانجام به جنگل های وسیع می دهد که آفتابگیر و پوشیده از جنگل های نسبتا متراکم است. فراوانترین گیاهان بوته ای برای چرای دام، جو خودروست که از خانواده گندمیان به شمار رفته و در هر ارتفاعی می روید
الف) وسعت مراتع و مناطق جنگلی در ییلاق
منطقه سرد سیر ایل بختیاری که بیشتر استان چهارمحال و بختیاری را شامل می شود و تا قسمتهایی از فریدن و نزدیک لرستان ادامه می یابد، با میزان متوسط بارندگی سالانه 329 میلیمتر و میانگین درجه حرارت 1019 سانتیگراد دارای وضعیت کاملا مساعدی برای رویش گیاهان علوفه ای است که با شروع و اعتدال هوا می روید
مناطق جنگلی استان چهارمحال و بختیاری شامل
منطقه جنگلی بازفت با 53 هزار هکتار
منطقه جنگلی اردل با 104 هزار هکتار
منطقه جنگلی لردگان با 163 هزار هکتار
منطقه جنگلی دوراهان با بیش از 2000هکتار
همینطور 98% پوشش جنگلی منطقه را بلوط تشکیل می دهد و 2% بقیه شامل درختان پسته خودرو، انجیر کوهی، سماق، زرشک ، گردو و بید در اطراف چشمه ها است
ب) پوشش گیاهی و مراتع در قشلاق:
بر اثر تنوع آب و هوا و نوع خاک، برخی از مناطق خوزستان را جنگل های نمک، بوته زار ،درختچه ها و درختان پوشانیده که به صورت چراگاه پدیدار گشته است اما به طور عمده این مناطق از علفزارهای یکساله پوشیده شده که تنها در فصول پاییز و زمستان تا اوایل بهار می روید
خوزستان در ادوار گذشته پوشش جنگلی انبوه تری داشته است. به طور کلی که مردکرزن در 1271 شمسی می گوید: (پنج سال پیش، سیاحان نوشته اند که کرانه های کارون (بین خرمشهر و اهواز) با درختان تبریزی و گز و انواع دیگر کاملا مشجر بوده و قسمت عمده آن از بین رفته است). به طور کلی 500000هکتار جنگل و 5/2 میلیون هکتار مرتع وجود دارد که درختان جنگلی بیشتر در کوهپایهها و ارتفاعات شرقی خوزستان توزیع شده است و در مرکز یعنی حوالی دزفول درختان تاغ و گز با رشد بسیار چشمگیر است. از کل جنگل های استان 10% دارای کیفیت خوب ، 3% تنک و بقیه تخریب شده و قابل استفاده نیست. 5% نیز از انواع بادام وحشی و گونه های دیگر آن است
مراتع خوزستان از نوع مراتع قشلاقی و نامرغوب است و در مناطق کوهستانی از پوشش گیاهی غنی برخوردار است
درختچه ها (به طور عمده بلوط) و درختان منطقه ییلاق که برای چرای بز مناسب می باشد در این منطقه وجود دارند
مراتع قشلاقی طایفه هفت گنبد با 320000 هکتار جنگل از نوع بلوط، بتر، زالزالک ، بادام،انجیر خودرو عمدتا در مسجدسلیمان و ایذه توزیع شده است
منطقه سردسیر ایل به واسطه ویژگیهای جغرافیایی از جمله کوهستانی و نیمه کوهستانی و نیمه جنگلی بودن مناطق آن یکی از مستعدترین شکارگاههای کشور محسوب می شود که انواع گوناگون حیوانات بزرگ و کوچک و حتی حیوانات و پرندگان کم نظیر را در آن می توان یافت. اغلب جانوران منطقه کوهی بوده، با وضعیت سخت آب و هوایی وسط کوهستان سازگاری دارند که مهمترین آنها عبارت است از کل (بز وحشی) ، کبک،تیهو، خرس قهوه ای و پلنگ. در دشتها و ارتفاعات کم وحوش بیشتری هستند که می توان از سمور آبی،میش،قوچ، آهو،گرگ، روباه و اغلب جانوران حفار و جونده و انواع خزنده ها را نام برد که در بین عشایر معمولا به جانوران زیان کار معروفند. همچنین پرندگان مختلفی در آب بندها، باتلاق ها و در دامنه کوهسارها، به صورت بومی و مهاجر زندگی می کنند. از جمله پرندگان آبزی و مهاجر در تالابها کبک است. به ویژه کبک دری که فقط در ارتفاعات بالا ( که سرحد برف دائمی است) زندگی می کنند. عشایر بختیاری معمولا با تفنگ شکاری و تله گذاری، کبک و تیهو را شکار کرده در تغذیه خود استفاده می کنند که نوعی تفریح و ورزش نیز محسوب می شود
ارتفاعات بسیار و صخره ای که پوشیده از گیاهان است برای زیست و پرورش بز بسیار مناسب می باشد. در دامنه های کم شیب، جلگه ها و دشتهای قشلاقی به علت وجود مراتع گوسفندی زمینه رشد و پرورش گوسفند (وحشی و اهلی) کاملا فراهم است
بنابراین معمولا مناطق مرتعی باید دارای سه ویژگی اصلی باشند
الف) دارای گیاه مقوی برای دام باشد
ب)آب کافی و قابل استفاده در آن وجود داشته باشد
ج) آب و هوای ملایم و مساعد زیست برای هر نوع دام فراهم باشد
هرچند منطقه قشلاق و ییلاق ایل بختیاری چندان از هم دور نیست، هرکدام از ویژگیهای خاص برخوردار بوده، همچنین از نظر ژئومورفولوژی ، آب و هوا و پوشش گیاهی و ; با یکدیگر تفاوت دارند. برای مثال ارتفاعات بیش از 2500 متر و حتی بالای چهارهزار متر و ییلاق، با فاصله ای نسبتا کم و به ارتفاع کمتر از پانصدمتر و در نهایت کمتر از صد متر در خوزستان (قشلاق) منتهی می شود که این خود تفاوتهای طبیعی و اکولوژیکی مهمی در سطح دو منطقه پدیدار ساخته است. به طور کلی منطقه ییلاق ایل از رشته کوههای بلند زاگرس با قله مرتفع تشکیل شده که در زمستان آب و هوای سرد و تابستان آب و هوای معتدل کوهستانی دارد
در زمستان مقدار زیادی از بارش به صورت برف می باشد که در بعضی نقاط مرتفع حتی تا زمستان سال بعد باقی می ماند و منبع اصلی آب منطقه و سرچشمههای رودهای دائمی است. سرمای زودرس و گرمای دیررس، پوشش گیاهی مرتع و جنگل، از دیگر ویژگیهای این منطقه است که در فصول معتدل، منطقه بسیار مناسبی برای دامپروری ایجاد می کند و در حال حاضر نیز تعداد بسیاری از عشایر را در خود جای داده است. این منطقه همچنین دارای زندگی جانوری فعال و آب فراوان است. منطقه قشلاقی ایل در زمستان آب و هوای معتدل و در تابستان آب و هوای گرم و خشک دارد و تحت تاثیر بادهای ساحلی عربستان بوده، فاقد پوشش گیاهی مناسب است و از نظر مرتع و جنگل بسیار فقیر می باشد. این منطقه ارتفاع کمی داشته، به علت نزدیکی به دریا و مناطق خشک جنب استوا، در تابستان درجه حرارت بالایی دارد. فصل گرما با مراتع خشک، طولانی و فصل سرما و معتدل با مراتع غنی ، کوتاه است. (برگرفته از کتاب جغرافیای کوچ نشینی، نوشته دکتر مشیری)
بختیاری ها از نژاد آریایی هستند و سکونت گاههای اصلی آنان علاوه بر چهارمحال و بختیاری تا حدودی شامل قلمرو استانهای:کرمانشاه، همدان، لرستان، خوزستان، کهکیلویه و بویراحمد و غرب استان فارس نیز می شود
1-وجه تسمیه کلمه بختیاری
در مورد وجه تسمیه بختیاری نظریه های مختلفی وجود دارد که هرکدام حاکی از آن است که این کلمه صفت نسبی یک فرد یا واقعه یا محلی است. هرودوت، مورخ یونانی، بختیاری را باکتری می دانند که نام قبیلهای است که از بلخ و شرق دریای خزر به جنوب سفر کرده و در آن جا مستقر شده اند با توجه به اینکه در حال حاضر سرزمینی به نام باکتریا در شمال افغانستان وجود دارد. شاید رابطه ای بین کلمه بختیاری و باکتریا وجود داشته باشد
بختیاریها را به (باختریان) نیز نسبت داده اند و باختر را محلی بین عراق، همدان، فارس و محل سکونت کنونی بختیاریها می دانند
بعضی از بختیاریها خود را از اعقاب کیارش، برادر کیقباد پادشاه کیانی می دانند و طوایفی به نام کیارسی دارند که با کیارش تشابه لغوی دارند
نظر دیگر این است که در گذشته لرها به دو گروها لر بزرگ و لر کوچک تقسیم شده بودند. در جنگی که بین یکی از شاهان صفوی با عثمانیها درگرفت، گروه کثیری از ایل بزرگ به سپاه شاه پیوسته با دلاوری و شجاعتی که داشتند دشمن را شکستی سخت دادند و چون افراد لر بزرگ با شرکت دراین جنگ، شاه را همراهی و یاری کرده بودند لر بزرگ را بختیاری نامیدند
2-وجه تسمیه طوایف بختیاری براساس اخذ مالیات
اصولا اساس اقتصاد در ایل،دام و تولیدات دامی است. بنابراین برای اداره ایل به میزان تولید فرآوردههای دائمی مالیات گرفته می شد. تا حدی که در بافت اجتماعی و سیاسی ایلی نیز اثر داشته است. چنانکه گرفتن مالیات از افراد این موجب پیدایش طوایفی که به نامهای هفت گنگ و چهار گنگ معروفند
خانهای وقت برای گرفتن مالیات ایل بختیاری آن را براساس میزان تولید فرآوردههای دامی، کیفیت مرتع و وسعت آن، تعداد دامها و همچنین قدرت کارایی افراد ایل در تولید دام و پرورش آنها به دو بخش هفت گنگ و چهار گنگ تقسیم کردند. از طایفه هفت گنگ که دام و مرتع بیشتری داشتند، مالیات بیشتر و از طایفه چهار گنگ که دام و مراتع کمتری داشتند، مالیات کمتری می گرفتند. معیار ایل در گرفتن مالیات دامی در زمان سلطنت رضاخان مادیان بودند که مالیات سالانه هر راس مادیان در طی سالهای متمادی از ده تا سی ریال بود
3-تقسیم بندی ایل بختیاری:
همانطور که گفته شد منطقه وسیعی از غرب و مرکز ایران قلمرو لرهایی است که از حدود نیمه قرن ششم هجری در آن نواحی به قدرت رسیده و حکومتی تشکیل داده اند که در تاریخ ایران به نام (اتابکان لرستان) مشهور است. اتابکان مذکور حدود سه قرن در مناطق لرنشین حکومت می کردند و حاکم آنها را والی لرستان می نامیدند
مقارن قرن چهارم هجری لرستان عملا به دو منطقه لرنشین (لرکوچک) و (لر بزرگ) تقسیم گردید و دو برادر زمام امور دو قسمت را در دست داشتند. حد فاصل و مرزهای حوزه قدرت هر دو قسمت لرنشین کاملا مشخص بود و شاخه رود دز از حوالی بروجرد تا دزفول این دو طلایه را از هم مشخص می کرد. (برگرفته از عشایر مرکزی ایران،نوشته جواد صفی نژاد)
1-لر کوچک
قسمت غربی منطقه لرنشین به کوچک شهرت یافته بود که امروزه در غرب ایران به لرستان مشهور است. منطقه لرستان را (لرستان صغیر) نیز نوشته اند و ساکنین منطقه را گاه (لر نیلی) نیز نامیده اند
محدوده لر کوچک بین دزفول در جنوب، حدود کرمانشاه در شمال، رود دز ر مشرق و مرزهای غربی کشور واقع شده است. هرچند که سراسر لرستان کوهستانی است و کبیرکوه که مشهورترین کوههای منطقه است به جهت شمال غربی، جنوب شرقی لرستان را به دو قسمت (پیشکوه) و (پشتکوه) تقسیم می نماید. گاهی حد فاصل دو منطقه مذکور را رود صیهده نیز می دانند زیرا رود مذکور در دامنه شمالی کبیرکوه و به موازات آن به سمت داخل ایران جریان دارد
سرزمینهای شمالی کبیرکوه که به پشتکوه معروف است، مرکزش خرمآباد و سرزمین های جنوبی که به پشتکوه شهرت دارد، مرکزش ایلام می باشد
حکمرانان مشهور منطقه لر کوچک مشهورند. از سال 570 تا 1006 هجری یعنی نزدیک به 4 قرن و نیم در آن نواحی حکومت کردند
2-لر بزرگ:
قسمت شرقی منطقه لرنشین (لر بزرگ) نامیده شد، زیرا از دو برابر حاکم ناحیه لرنشین، حاک لرستان غربی، برادر کوچکتر و حاکم لرستان شرقی برادر بزرگتر بود. نام برادر بزرگتر (پدر) و برادر کوچکتر به (منصور) شهرت داشت
قبل از دو برادر مذکور لرستان دارای حکمران واحد دنیای مشترکی نیز بوده است زیرا به مجرد تقسیم شدن به دو منطقه احشام و ابواب جمعی آنها به دو قسمت تقسیم و از هم جدا شدند
از نظر تاریخی هم حکمرانان این منطقه را اتابکان لر بزرگ می نامند که از سال 550 تا 827 قمری، یعنی نزدیک به سه قرن در قلمرو لر بزرگ حکومت می کردند
در حال حاضر ایلات لر زبان زیر در منطقه لر بزرگ سکونت دارند
1- ایل بختیاری
2- ایلات کهکیلویه
3- ایل ممسنی
4- الوار حیات داودی
در این جا اختصارا به بیان ایل بختیاری پرداخته، سپس ضمن توضیحی درباره ایلات کهکیلویه به ذکر تفصیلی ایل بویراحمد می پردازد
4- شناسایی ایل بختیاری:
بختیاری ها شاخه ای از الوار هستند که در تاریخ ایران به (لر بزرگ) مشهورند و در منطقه بختیاری کنونی سکونت دارند. (در عصر صفویه نام بختیاری از کلمه بختیاروند که یکی از طوایف مهم آن جا است برروی لر بزرگ نهاده شده). هرچند که منابع تاریخی در اوایل قرن هشتم نام (بختیاری) متذکر شده اند. حدود منطقه بختیاری نشین را در مغرب رود دزفول و مرزهای شرقی شوشتر فراگرفتهاند
رامهرمز، بهبهان و کهکیلویه همسایگان جنوبی بختیاریها،حدفاصل مرزهای شرقی آنها به مرزهای غربی بروجن، شهرکرد و داران می رسد و از اطراف شمال مرز لرنشین کوههایی است که از حدود بروجرد تا حوالی شهرکرد با جهت شمال غربی،جنوب شرقی امتداد دارد
قلمرو بختیاریها حدود 60000 کیلومتر مربع وسعت دارد که شامل مناطقی از چهار استان خوزستان،لرستان،اصفهان،چهارمحال و بختیاری می گردد. در صورتی که وسعت استان چهارمحال و بختیاری بیش از یک چهارم آن وسعت ندارد
ایل بختیاری به دو دسته بزرگ «هفت لنگ» و «چهار لنگ» تقسیم می گردد. قلمرو تابستانی چهارلنگ ها در شمال منطقه و هفت لنگها در جنوب آن واقع است ولی چهار لنگ ها در مناطقی از جنوب مرکزی دارای قلمرو زمستانی نیز می باشند. در مقایسه بین این دو دسته،هفت لنگ ها را فقیرتر از چهارلنگ ها دانسته اند و از این مطلب می توان نتیجه گرفت که مراتع خوب و زمین های حاصلخیز در تصرف چهارلنگها می باشد
از نظر تاریخی منطقه بختیاری گاهی جزءاستان فارس و زمانی جزء حکومت خوزستان بود. زیرا تاریخ بختیاری در این باره می نویسد
در اوایل سلطنت فتحعلیشاه بختیاری جزء خاک فارس بود و رود کارون در بین فارس و عراق عجم بود. از سال 1252 قمری بختیاری گاهی جزء فارس و گاهی جزء حکومت خوزستان بود
قشلاق بختیاری ها در خاک خوزستان است و در فصل زمستان چندهزار سیاه چادر در بیابانهای دزفول و شوشتر، رامهرمز افتاده است و کمال استیلا رادارند. رامهرمز آخر خاک بختیاری است و در زمستان ایلات بختیاری از آن جا الی خاک دزفول متفرقند و قابل 30000 زوج گاو است و قوت زمین تحمی 30 الی 50 تخم و حاصل آن جا غله است و جوزق (پنبه) و شلتوک ذرت و کنجد
بختیاریها در تاریخ ایران نیز شهرت دارند زیرا به هنگام تجاوز افغانها به اصفهان، قاسم خان بختیاری در سال 1134 قمری با 12000 سوار بختیاری به آنها حمله کرد
افغانها در کوهستانهای بختیاری شکسته ودرمانده شدند و سرانجام متوسل به قاسم خان بختیاری شده با ارسال هدایایی باقیماندهسربازان خود را از کوهستانهای بختیاری نجات دادند
عده زیادی از بختیاریها در سپاه نادر خدمت می کردند. در زمان کریم خان زند علیمردان خان بختیاری نفوذ عجیبی در سپاه کریم خان داشت
آقامحمدخان قاجار علیه بختیاریها لشکرکشی نمود ولی موفق نگردید. از مزاحمت بختیاریها چشم پوشید. در حدود 1251 قمری محمدتقی خان ایلخان بختیاری می توانست 10000 تا 12000 نفر مرد جنگی آماده نماید که 2000 تا 3000 نفر آنها سوار باشند زیرا از رامهرمز دزفول و بهبهان زیر نفوذ او بود
بختیاریها در نهضت مشروطیت سهم بسزایی داشتند. مجاهدتهای سردار اسعد بختیاری به طرفداری از مشروطیت و نقش سواران بختیاری در زد و خوردهایی با مخالفین مشروطیت خود داستان جداگانهای دارد
2-ساختار اجتماعی:
ساختار اجتماعی جامعه عشایری منطقه، چون دیگر گروههای ایلی بر وابستگیهای نسبی پایدار است و گله داری اساس معیشت آنان را تشکیل می دهد. بنابراین کوچ و جابجایی اجتنابناپذیر است و همین ضرورت است که باعث ایجاد روابط گسترده در بین آنها می شود
در سال 1365 به ترتیب در اولین و آخرین گروههای سنی تغییراتی در جهت کاهش و افزایش درصدها رخ داده است که نشانه بهبود نسبی در مسائل اجتماعی است و افزایش درصد جمعیت در گروههای سنی سالخورده، حاکی از افزایش عمر متوسط جمعیت است
چنانچه سن فعالیت مؤثر را 15 سال فرض کرده، از کارافتادگان را از 60 سال به بالا در نظر بگیریم، البته در جوامع ایلی دقیقا این طور نیست ، زیرا بنا به نوع معیشت تا زمان از کارافتادگی فیزیولوژیکی بدن، فعالیت و تلاش ادامه دارد
عملا بیش از 50 درصد از افراد، تحت تکفل گروههای جوان و بزرگسال قراردارند که اغلب پسران بزرگ خانواده و مردان زیر 60 سالند که بار سنگین فعالیت و تامین نیازمندیهای اساسی بقیه را برعهده دارند
-ساختمان جنسی و نسبت جنسی:
توزیع جنسی جمعیت عشایری منطقه عبارت است از 3/53 درصد مرد،7/46 درصد زن، یعنی به ازای هر 114 نفر مرد،100 زن وجود دارد که چند علت در این مساله مؤثر است:
1- طولانی بودن دوره باروری و زایمانهای مکرر و تحلیل رفتن تدریجی قوای زن
2- نبودن بهداشت و اطلاعات کافی بهداشتی در بین زنان و بروز بیماریهای زنانه به ویژه در سن بلوغ و در دوران بارداری و زایمان
3- پذیرش مسئولیت های سنگین در زندگی و فشارفشانی از کار و فعالیت چندجانبه که به کوتاه شدن عمر متوسط در بین زنان منجر می شود
فقط درگروه سنی خردسال و 20-30 سال درصد زنان بیشتر از مردان است و شاید علت آن آسیبپذیری مردان در این سن باشد. زیرا نوع فعالیت آنان با اتفاقات و خطرهای شدیدی همراه است
نژاد:
آنچه مسلم است این است که بختیاریها از نژاد آریایی هستند که از هزاره های قبل از میلاد در دامنه کوههای بختیاری در شرق شوشتر و دو طرف رودخانه کارون مستقر شدند و با عیلامیها و مردان بومی آن سرزمین بودند درآمیخته و نژادی واحد را به وجود آورده اند
از خصایص جسمانی آنها می توان از قد بلند، جسم نیرومند، پوست تیره، موی سیاه،ابروانی پرپشت، بینی بزرگ که برروی لب خم شده است و چانه ای قوی و چهارگوش نام برد
مذهب
بختیاریها تا قرن نهم هجری پیرو مذهب معتزله بودند. ولی از قرن نهم به بعد که یکی از سادات خوزستان مذهب شیعه را اشاعه داد، این مذهب در میان بختیاریها رونق گرفت و در زمان صفویه عمومیت پیدا کرد. بختیاریها برای سادات احترام خاصی قائلند تا جایی که می گویند کلیه سادات از پرداخت هرگونه مالیات و تعرض مصون بوده اند
پیش از تاسیس مدارس عشایری ، افراد باسواد فقط کسانی بودند که در مکتبخانههای روستاهای نواحی ییلاق و قشلاق به آموزش قرآن پرداخته،متون قدیم را فرامیگرفتند وتنها فرزندان خانها و کلانتران بودند که برای فراگیری آموزشی رسمی به مدارس گسیل می شدند
در سال 1336 همزمان با ایجاد دانشسراهای عشایری در چند استان، دانشرای عشایری شهرکرد برای تربیت آموزگاران عشایری تاسیس شد. با اینکه انگیزه تاسیس این دانشسراها تربیت کادر مناسب برای آموزش فرزندان عشایری بود،آموزگاران آموزش یافته دانشسراهای مزبور، کلا برای آموزش در مدارس روستایی منطقه اعزام شدند و آموزش فرزندان عشایر کوچ رو در این مدارس روستایی نیز ناممکن بود. با آموزش نزدیک به 20 نفر از فرزندان عشایر اسکان یافته و با کمک تعدادی از آموزش دیدگاه غیربختیاری تحت عنوان معلم، مدارس عشایری به منظور آموزش رسمی فرزندان عشایر، از سال های 74-57 تحت پوشش اداره کل آموزش عشایری فعالیت داشت. پس از انقلاب اسلامی و انحلال اداره کل آموزشعشایری،واحدهای بسیار آموزش عشایر منطقه نیز تقلیل یافت و این شیوه آموزشی با آموزش رسمی کشور ادغام و آموزش فرزندان عشایری در مدارس ثابت معمول شد
در حال حاضر فرزندان عشایر هنگام استقرار در قشلاق، زیر پوشش اداره کل آموزش و پرورش استان خوزستان قراردارند و در مدارس و روستاهای منطقه قشلاق آموزش می بینند و در زمان کوچ به ییلاق نیز تعدادی از محصلان تا پایان سال تحصیلی در قشلاق می مانند و پس از اتمام کلاسها به خانواده خود ملحق می شوند. گروهی نیز به همراه خانواده ها به ییلاق کوچ کرده،در مدارس همجوار سکونتگاههای ییلاقی ثبت نام می نمایند و باقیمانده سال تحصیلی را در مدارس مزبور می گذرانند. به طور مسلم در چنین وضعیتی امکان تحصیل دختران کمتر فراهم است
براساس آمارگیری 1362 که به وسیله سازمان برنامه و بودجه استان چهارمحال و بختیاری انجام پذیرفت، از جمع افراد ملزم به آموزش که باید به دوره های مختلف آموزش ابتدایی، راهنمایی و متوسطه راه یابند، 19 درصد در مدارس ابتدایی ،13 درصد در مدارس راهنمایی و فقط 3 درصد در مدارس متوسطه به تحصیل اشتغال دارند. براساس همین آمارگیری، از مجموع جمعیت 6 سال بالاتر 3/92 درصد بی سواد و 7/7 درصد باصواد،اعم از محصل و غیرمحصل بوده اند. رقم بی سوادی در بین مردان 88 درصد و در بین زنان 8/97 درصد بوده است. بنابراین بدیهی است که برنامه ریزیهای آموزشی این جوامع در اولویت خاص قرارگیرد
ترکیب جنسی دانش آموزان عشایری در دوره های مختلف چنین بوده است:سهم دانش آموزان دختر در دورهابتدایی 16 درصد، در دوره راهنمایی 9 درصد و در دوره متوسطه 3 درصد دانش آموزان عشایر بوده است
سطح بهداشت در زندگی عشایری بسیار پائین است. به طوری که بسیاری از مسائل بهداشتی به طور کلی بیگانه اند. زندگی همواره در حال تحرک و جابجایی باعث شده که آنان نتوانند از امکانات بهداشتی و درمانی خوبی برخوردار باشند. به خصوص این که نقاط کوچ و استقرار آنان در مناطق کوهستانی و دورافتاده قراردارد و به همین دلیل میزان مرگ و میر براثر بیماریهای ساده و درمانپذیر بسیار است
از شایعترین بیماریها در بین عشایر این منطقه می توان از بیماریهای ریوی، هاضمه، عفونتهای مختلف انگلی، اسهال،تب روده و درد استخوان و مفاصل نام برد. به دلیل استقرار در مناطق آلوده و عبور از آنها و دشواری پیشگیری و کنترل نمونه های آلوده میزان ابتلا به مالاریا در بین عشایر بسیار بالاست و منطقه بازفت که از مراکز عمده ییلاقی عشایر منطقه است جزء یکی از مناطق آلوده کشور شناخته شده است. متحرک بودن عشایر باعث شده محیط زندگی آنان نسبت به سکونتگاههای روستایی بهداشتی تر باشد،ولی نوشیدن آبهای غیربهداشتی به خصوص در مناطق گرمسیری میزان آلودگی به امراض را به شدت افزایش می دهد. به دلیل محدودیتهای ناشی از زندگی ایلی استحمام و شستشوی بدن به ندرت انجام می گیرد و طبیعی است که این امر نیز موجب افزایش بیماری می شود
دانلود تحقیق چشمانداز 20 ساله کشور در حوزه اقتصاد و فناوری word دارای 83 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود تحقیق چشمانداز 20 ساله کشور در حوزه اقتصاد و فناوری word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
چکیده
مقدمه
چشمانداز 20 ساله کشور
دانش چیست؟
جامعه دانشبنیان چیست؟
خوشه دانشی چیست؟
چه کسی در هزاره نوین باسواد است؟
سواد فرهنگی
سواد عمومی
سواد فناوری
سواد اطلاعاتی
وضعیت اقتصاد کنونی کشور
جدول 1: تولید ناخالص داخلی (برحسب قدرت خرید متوازن): 2004
جدول 2: سرانه درآمد (برحسب قدرت خرید متوازن): 2004
جدول 3: درآمد ناخالص ملی (GNI): 2004 (همه ارقام 2004 نیست)
جدول 4: شاخص آزادی اقتصادی
جدول 5: نرخ رشد واقعی اقتصاد (تولید ناخالص داخلی): 2004
جدول 6: جمعیت زیر خط فقر (2004)
جدول 7: نرخ بیکاری (2004)
جدول 8: میزان صادرات (2004)
جدول 9: شاخص توسعه انسانی (2005)
جدول 10: بازبودن کشور
جدول 11: شاخص زیرساخت
چشمانداز 20 ساله اقتصاد کشور
توسعه چیست؟
توسعه اقتصادی چیست؟
وضعیت فناوری در کشور
جدول 12: شاخص فناوری (در منطقه)
جدول 13: میزان صادرات صنعتی مبتنی بر فناوری برتر (در منطقه)
جدول 14: رشد تولیدات صنعتی (2004)
جدول 15: تعداد پژوهشگران در میلیون نفر (2003)
جدول 16: میزان هزینههای تحقیق و توسعه
جدول 17: شاخص آموزش
جدول 18: شاخص آمادگی الکترونیک (2005)
جدول 19: شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات (2004): اینترنت و رایانه شخصی (مقدار در 10هزار نفر)
چشمانداز 20 ساله فناوری کشور
فرصتهای نوین خوشه فناوری اطلاعات کدامند؟
تعامل دوطرفه و نزدیک
جمعبندی
منابع و مراجع
1 کِیت گریفین, راهبردهای توسعه اقتصادی, حسین راغفر, محمدحسین هاشمی, نشر نی,
2 دکتر مصطفی سلیمیفر, اقتصاد توسعه, انتشارات موحد,
3 دکتر محمود متوسلی, توسعه اقتصادی, سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت),
4 دیوید کلمن, فورد نیکسون, اقتصادشناسی توسعهنیافتگی, دکتر غلامرضا آزاد (ارمکی), موسسه انتشاراتی و فرهنگی وثقی,
5 مایکل تودارو, توسعه اقتصادی در جهان سوم, دکتر غلامرضا فرجادی, موسسه عالی پژوهش در برنامهریزی وتوسعه,
6 دان بلانت, مارک جکسون, اقتصاد کار و نیروی انسانی, محسن رنانی, انتشارات فلاحت ایران,
7 هیات نویسندگان, مقدمهای بر کارآفرینی, سیامک نطاق, سازمان ملی بهرهوری ایران,
8 علیرضا بوشهری, فنآفرینی, سازمان همیاری اشتغال فارغالتحصیلان,
9 سازمان همیاری اشتغال فارغالتحصیلان, شورای عالی اطلاعرسانی, مجموعه مقالات همایش نقش فناوری اطلاعات در اشتغال, تهران,
10 دکتر محمد طبیبان, اقتصاد ایران, موسسه عالی پژوهش در برنامهریزی و توسعه,
11 دکتر ابراهیم رزاقی, گزیده اقتصاد ایران, انتشارات امیرکبیر,
12 دکتر ابراهیم رزاقی, آشنایی با اقتصاد ایران, نشر نی,
13 مرکز آمار ایران, سالنامه آماری کشور 1381, مرکز اطلاعرسانی,
14 دکتر محمدمهدی بهکیش, اقتصاد ایران در بستر جهانیشدن, نشر نی,
15 دکتر محمدعلی خطیب, اقتصاد ایران, انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران,
16 دکتر نیلی و همکاران, استراتژی توسعه صنعتی کشور, دانشگاه صنعتی شریف,
17 مجید کوپاهی, اصول اقتصاد کشاورزی, انتشارات دانشگاه تهران,
18 (بهکوشش) قدیر فیروزنیا, دکتر عبدالرضا رکنالدین اقتخاری, جایگاه روستا در فرآیند توسعه ملی از دیدگاه صاحبنظران,
19 دکتر مصطفی ازکیا, جامعهشناسی توسعه و توسعهنیافتگی روستایی ایران, انتشارات اطلاعات,
20 علیاکبر نیکخلق, جامعهشناسی روستایی, انتشارات چاپخش,
21 دکتر ناصر خادم آدم, سیاست اقتصاد کشاورزی در نظامهای مختلف و ایران, انتشارات اطلاعات,
22 سازمان شهرداریهای کشور, نشریه دهیاریها, سال اول, شماره 6-1, تهران,
23 مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران, مجموعه مقالات سمینار بررسی مسایل مناطق بیابانی و کویری ایران, یزد,
24 موسسه توسعه روستایی ایران, چالشها و چشماندازهای توسعه روستایی ایران, تهران,
25 مرکز مطالعات مدیریت و بهرهوری ایران, موسسه توسعه روستایی ایران, برنامه اقدام ملی مقابله با بیانزایی و تعدیل اثرهای خشکسالی, وزارت جهادکشاورزی,
26 دکتر عبدالحسین نیکگهر, مهناز کاشانی, گزارش طرح بیمه روستاییان, موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی,
27 دکتر بهاءالدین نجفی, درباره اقتصاد کشاورزی ایران, انتشارات علمی و فرهنگی,
28 حسین سلطانزاده, مقدمهای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران, نشر آبی,
29 علیرضا استعلاجی, بررسی و تحلیل رویکردها و راهبردهای توسعه روستایی-ناحیهای, نشریه جهاد, سال 22, شماره 250-251 و 252, خرداد و تیر و مرداد
30 محسن ابراهیمپور, احمد ترکنژاد, آموزش و بسط اشتغال در روستا, نشریه جهاد, سال 22, شماره 250-251, خرداد و تیر
31 افسانه و همایون فرهادیان, جایگاه و نقش صنایع روستایی در توسعه روستایی, نشریه جهاد, سال 23, شماره 258, مرداد و شهریور
32 تی. پترین, کارآفرینی به منزله یک نیروی اقتصادی در توسعه روستایی, حمیدرضا زرنگار, نشریه جهاد, سال 22, شماره 253, مهر و آبان
33 مهرداد توده روستا, ایجاد اشتغال در مناطق روستایی, راهی به سوی توسعه روستایی و غلبه بر فقر, نشریه جهاد, سال 23, شماره 257, خرداد و تیر
34 محمدحسین عمادی, اسفندیار عباسی, کارآفرینی در روستا, نشریه جهاد, سال 22, شماره 250-251, خرداد و تیر
35 علیرضا بوشهری, پنجرهای به سوی کارآفرینی تکنولوژیک, گسترش صنعت, سال ;, شماره ;
36 مجمع تشخیص مصلحت نظام, ”چشمانداز 20 ساله کشور“, رسانههای جمعی,
37 محمدرضا میرزاامینی, ”اقتصاد یادگیرنده“, هفتهنامه گسترش صنعت, شماره 601, 602 و 603, اردیبهشت
38 محمدرضا میرزاامینی, ”سواد فناوری“,هفتهنامه گسترش صنعت, شماره 605 و 606, خرداد
39 محمدرضا میرزاامینی, ”چه کسی در هزاره نوین, باسواد است؟“
40 محمدرضا میرزاامینی, ”سیمای سیاست ملی فناوری اطلاعات“, هفتهنامه گسترش صنعت, شماره 611 اردیبهشت
Clare O’Farrel, Information and Communication Technologies (ICTs) for Sustainable Livelihoods, aerdd,
Alexander Osterwalder, ICT in Developing Countries, University of Lausanne,
Minnesota University, Rural Knowledge Clusters’ Contribution to Sustainable Rural Development,
The Knowledge Economy, New Zealand, 2000
Darius Mahdjoubi, Architecture of Knowledge,
Johan Ernberg, Telecommunications for Sustainable Development,
Scott S. Robinson, On Estimating Telecentre Demand in Mexican Rural Municipios,
حرکت در جهت چشمانداز 20 ساله کشور نیازمند تلاش همهجانبه مسوولان و نخبگان کشور است. در این مقاله بعد از بررسی وضعیت کشور از ابعاد مختلف اقتصادی و فناوری و تبیین جایگاه آن در منطقه، تلاش میشود تا چشمانداز 20 ساله کشور در حوزه اقتصاد و فناوری شفاف گردد
کشور باید در افق 20 ساله خود، به اقتصادی دانشبنیان و یادگیرنده که در منطقهای شکوفا، حائز برتری است و کاملاً توسعهیافته محسوب میگردد (و دارای ویژگیهای طرحشده در مقاله است) تبدیل گردد
در همین راستا، کشور در یک افق 20 ساله به “مرکز تعالی فناوریهای پیشرفته در منطقه” تبدیل خواهد شد که نوآور و خوداتکا بوده و به سبب داشتن توانمندیهای دانشی و فناورانه متمایز و رقابتپذیر، برترین کشور از جهت علمی، فناوری و صنعتی در سطح منطقه و دارای جایگاهی برجسته در سطح جهانی است (ویژگیهای مربوطه در مقاله شرح داده شده است)
واژگان کلیدی:
چشمانداز 20 ساله، اقتصاد، فناوری، جامعه دانشبنیان و یادگیرنده، توسعه، توسعه اقتصادی،
تمامی افراد، سازمانها و کشورها در حال حرکت به سمت تصورات خود و دیگران از آینده هستند. این تصورات که برخاسته از نگرشها، باورها، ارزشها، تواناییها، امکانات، ایمان و امید است خواسته یا ناخواسته، جهت حرکت آینده ما را مشخص مینمایند. قطعاً کسانی که خود آگاهانه، چشمانداز روشنی را برای آینده خویش خلق مینمایند و میکوشند آینده بهتری را برای خود و دیگران رقم بزنند برنده بازی فردا هستند
به اعتقاد اندیشمندان، وجود یک چشمانداز بزرگ و پرشکوه در پیش رو، علاوه بر آنکه باعث انسجام امور و حرکت هدفمند میشود، افراد را نیز برانگیخته و “کششی خلاق و سازنده” ایجاد مینماید
چشماندازهای موجود در زندگی افراد را میتوان اینگونه سطحبندی نمود
چشمانداز جهانی
چشمانداز منطقهای
چشمانداز ملی
چشمانداز استانی و شهری
چشمانداز سازمانی و کاری
چشمانداز شخصی
هر یک از این چشماندازها خود میتوانند دارای ابعاد مختلف بخشی باشند. روشنبودن این چشماندازها برای افراد جامعه، باعث حرکت سازنده و بانشاط آنان در جهت توسعه شخصی، محلی، ملی، منطقهای و جهانی خواهد شد. بلاتکلیفی، سرگردانی و روزمرگی از مهمترین آسیبهای شخصی و اجتماعی محسوب میشوند که همچون مانعی آشکار یا پنهان، فرد و جامعه را از حرکت مثبت باز میدارد
اگرچه بحث راجع به آینده جهان، منطقه و کشور از حوصله این مطلب خارج است، اما مختصراً اشاراتی بدان خواهیم داشت تا بهتر بتوانیم وارد بحث ملی شویم
بشر در طول تاریخ, شاهد سه انقلاب کشاورزی, صنعتی و اطلاعاتی در عرصه زندگی خود بوده است. چندین دهه است که جوامع بشری وارد عصر اطلاعات و دانش شدهاند. فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان پیشران اصلی این عصر, تغییرات اساسی در نحوه زندگی انسان و امور اقتصادی, فرهنگی, سیاسی و دفاعی او به وجود آورده است. بعضی از آیندهپژوهان نیز روند تکامل و بلوغ فناوری اطلاعات (توام با سایر فناوریها همچون فناوری نانو و فناوری زیستی) را زمینهساز انقلاب سایبری و باعث ظهور عصر چهارم زندگی بشر میدانند
مطالعه رویکردهای جهانی نشان میدهد که در شرایط فعلی، برخی جوامع در حال حرکت از جوامع صنعتی به سمت جوامع فراصنعتی یا جامعه اطلاعاتی و بالتبع آن شکلگیری یک جامعه دانشبنیان یا یادگیرنده هستند. سیاستگذاران کشورهای مختلف به خوبی دریافتهاند که باید اهمیت روزافزون اطلاعات و دانش را جدی گرفت و از امروز خود را مهیای آیندهای متفاوت ساخت
خاورمیانه، علیرغم آنکه همچون قلبی برای جهان است، اما بهکندی مسیر رشد و توسعه خود از ابعاد گوناگون را میپیماید. بحرانهای مختلف امنیتی، سیاسی و اجتماعی و نبود همکاریهای مناسب منطقهای، باعث بروز شرایط ناپایدار در منطقه و عدم حرکت پویای این جوامع به سمت آیندهای باشکوه است
کشور عزیزمان ایران نیز میکوشد در جهت اهداف عالیه جهانی خود، ضمن رسیدن به برتری در منطقه، حرکتی جدی را در جهت مشارکت و پیشبرد کمال و تعالی در سطح جهان آغاز نماید
خوشبختانه کشور ما نیز همسو با تحولات جهانی, چشماندازی را در افق 20 ساله برگزیده است تا در سال 1404 هجری شمسی (2025 میلادی) به کشوری توسعهیافته و دارای جایگاه اول اقتصادی, علمی و فناوری در سطح منطقه, توام با حفظ هویت اسلامی و انقلابی و الهامبخش در جهان اسلام همراه با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بینالمللی تبدیل گردد. بنابراین ضروری است کشور بر اساس رویکرد توسعه داناییمحور به جامعهای دانشبنیان مبدل گردد
این چشمانداز بر اساس مطالعات مجمع تشخیص مصلحت نظام و اصول و جهتگیریهای رهبر کشور در سال 1382 تصویب و به قوای مختلف ابلاغ گردیده است (در ادامه به تشریح مختصر این چشمانداز بر اساس سند موجود میپردازیم)
جامعه ایرانی باید در این افق, کشوری توسعهیافته در الگویی متناسب با مقتضیات فرهنگی, جغرافیایی و تاریخی خود, متکی بر اصول اخلاقی و ارزشهای اسلامی, ملی و انقلابی با تاکید بر مردمسالاری دینی, عدالت اجتماعی, آزادیهای مشروع, حفظ کرامت و حقوق انسانها, و بهرهمندی از امنیت اجتماعی و قضایی باشد
باید تولید ملی آن برخوردار از دانش پیشرفته, توانا در تولید علم و فناوری, متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی باشد؛ یعنی اقتصادی دانشبنیان و فناوریمحور شکل گیرد که بتواند با استفاده گسترده و بهرهور از منابع انسانی و اجتماعی, سطح رفاه ملی را تا حد یک کشور کاملاً توسعهیافته ارتقا بخشد. رفاه ملیای که مستلزم برخورداری از سلامت, امنیت غذایی, تامین اجتماعی, فرصتهای برابر, توزیع مناسب درآمد, نهاد مستحکم خانواده, به دور از فقر, تبعیض و بهرهمند از محیط زیستی مطلوب است
در این چشمانداز, ویژگیهای فرد ایرانی مطلوب نیز اینگونه تعریف شده است: فعال, مسؤولیتپذیر, ایثارگر, مومن, رضایتمند, برخوردار از وجدان کاری, دارای انضباط, روحیه تعاون و سازگاری اجتماعی, متعهد به انقلاب و نظام اسلامی و شکوفایی ایران, و مفتخر به ایرانیبودن خود
از بعد امنیت ملی باید کشوری امن, مستقل و مقتدر مبتنی بر نظام دفاعی دارای بازدارندگی همهجانبه (و دارای پیوستگی مردم و حکومت) شکل گیرد. رسیدن به چنین چشماندازی نیازمند هوشمندی امنیتی است که خود مستلزم هوشمندی سیاسی و هوشمندی دفاعی است؛ به عبارتی باید سیاستها و استراتژیهایی دفاعی اتخاذ گردد، که منتج به توسعه توانمندیها و قابلیتهایی در بخش دفاع کشور میشود که در راستای افزایش اقتدار دفاعی کشور و حرکت به سمت رفع تهدیدات امنیتی منطقهای و جهانی و شکلگیری یک فضای امنیتی پایدار و قابلپیشبینی در جهت تامین منافع ملی باشد. هوشمندی امنیتی خود مستلزم آن است که بخش دفاع به سازمانی اطلاعاتی و دانشبنیان بدل گردد
در زمینه تعاملات جهانی, باید در جهان اسلام, الهامبخش, فعال و موثر باشد. این امر از طریق تحکیم الگوی مردمسالاری دینی, توسعه کارآمد, شکلگیری جامعهای اخلاقی, نواندیشی و پویایی فکری و اجتماعی, تاثیرگذار بر همگرایی اسلامی و منطقهای براساس تعالیم اسلامی و اندیشههای امام خمینی میسر میگردد. در بعد روابط بینالمللی نیز باید دارای تعاملی سازنده و موثر با جهان براساس سه اصل عزت, حکمت و مصلحت باشد
لازم به ذکر است منطقه شامل 20 کشور ذیل میباشد
1 ایران
2 ترکیه
3 پاکستان
4 مصر
5 عربستان
6 اسرائیل
7 عراق
8 امارات
9 سوریه
10 کویت
11 عمان
12 آذربایجان
13 اردن
14 افغانستان
15 قطر
16 لبنان
17 یمن
18 بحرین
19 ترکمنستان
20 ارمنستان
از آغاز خلقت همواره انسان با موضوع ”دانش“ همراه بوده است و دانش, نقشی اساسی در زندگی او داشته است. اما بهگفته نیکو اِستر ”هنوز دانشِ ما راجع به دانش, بسیار اندک است!“. تعاریف بسیار متعددی راجع به دانش وجود دارد به گونهای که به تعبیر داریوش محجوبی (1997) ”ما به تعداد انسانهایی که خود را صاحب دانش میدانند, تعریف از دانش در اختیار داریم!“. به همین خاطر ما صرفاً به ذکر تعریفی کلی از دانش میپردازیم و میکوشیم از طریق شکلهای 1 و 2, بیشتر جایگاه دانش را تبیین نماییم
طبق تعریف دانیل بِل (1973), دانش ”مجموعهای از گزارههای ساختیافته راجع به واقعیتها ویا ایدهها است که حاوی قضاوتی مستدل یا نتیجهای آزمودهشده است و از طریق رسانههای ارتباطی, در قالبی نظاممند, به دیگران منتقل میگردد“. پس در واقع دانش (متمایز از اخبار و سرگرمیها), دربردارنده قضاوتی جدید یا تبیین جدیدی از قضاوتهای گذشته است (محجوبی, 1997). به تعبیر الگور, دانش, چکیده اطلاعات است که گاهی اوقات از تخمیر فکری آن, ”خرد“ (یا ”معرفت“) متولد میشود. در ادبیات ”هوش مصنوعی“, ”دادهها“ مواد خام اطلاعات هستند و ”اطلاعات“, چیستیِ آنچه که ارایهشده (یعنی دادهها) هستند. در واقع به تعبیر شانون (بنیانگذار نظریه اطلاعات در دهه 1930), اطلاعات, همان ”کاهش عدمقطعیتها“ هستند. و نهایتاً, ”دانش“ چیستی و چگونگیِ آنچه بازنماییشده (یعنی اطلاعات) هستند
اِستان دیویس و جیم بوتکین, از نگاهی درونیتر موضوع را نگریسته و ”اطلاعات“ را همان دادههای مرتبشده طبق الگوهای معنادار بیان میکنند و ”دانش“ را به عنوان ”کاربرد یا استفاده کاربردی از اطلاعات“ معرفی مینمایند
دانلود مقاله انواع پست های فشار قوی و تجهیزات آن word دارای 117 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد دانلود مقاله انواع پست های فشار قوی و تجهیزات آن word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
فصل اول: انواع پستهای فشار قوی
پستهای فشار قوی از نظر عملکرد
پستهای فشار قوی از نظر عایق بندی
اجزا تشکیل دهنده پستها
فصل دوم :تعاریف واصول کار ترانسفور ماتور
نحوه اتصال سیم پیچ ها
تپ چنجر
سیستمهای خنک کننده ترانسها
ترانسفورماتورهای اندازه گیری
فصل سوم:شینه بندی
انواع شینه بندی
آثار وقوع خطا
انواع رله های جریان زیاد
انواع تکیه گاه ومقره ها
فصل چهارم: مدار شکن
فرایند رفع اشکال خط
انواع مدار شکن ها
مدار شکن های خلا
فصل پنجم:کدگذاری
پستهای از نظر وظیفه ای که در شبکه بر عهده دارند به موارد زیر تقسیم بندی می شوند
الف: پستهای افزاینده ولتاژ
این پستها که به منظور افزایش ولتاژ جهت انتقال انرژی از محل تولید به مصرف بکار می روند معمولا در نزدیکی نیروگاهها ساخته می شوند
ب: پستهای کاهنده ولتاژ
این پستها معمولا در نزدیکی مراکز مصرف به منظور کاهش ولتاژ ساخته می شوند
ج: پستهای کلیدی
این پستهای معمولا در نقاط حساس شبکه سراسری و به منظور برقراری ارتباط بین استانهای مختلف کشور ساخته می شوندو معمولا رینگ انتقال شبکه سراسری را بوجود می آورند در این پستها تغییر ولتاژ صورت نمی گیرد و معمولا بخاطر محدود کردن تغییرات ولتاژ از یک راکتور موازی با شبکه استفاده می شود در بعضی از مواقع از این راکتورها با نصب تجهیزات اضافی مصرف داخلی آن پست تامین می شود
د: پستهای ترکیبی تا مختلط
این پستها هم به عنوان افزاینده یا کاهنده ولتاژ و هم کار پستهای کلیدی را انجام می دهند و نقش مهمی در پایداری شبکه دارند
الف: پستهای معمولی
پستهایی هستند که هادیهای فازها در معرض هوا قرار دارند و عایق بین آنها هوا می باشند و تجهیزات برقرار و هادیها بوسیله مقره هایی که بر روی پایه ها و استراکچرهای فولادی قرار دارند نصب می شوند این پستها در فضای آزاد قرار دارند در نتیجه عملکرد آنها تابع شرایط جوی می باشد
ب: پستهای گازی یا پستهای کپسولی ) G.I.S)
در این پستها بجای استفاده از عایق های چینی و شیشه ای p.v.c از گاز هگزا فلوئور سولفور به عنوان عایق استفاده می شود این گاز نقاط برقدار را نسبت به یکدیگر و نسبت به زمین ایزوله می کند در این نوع پستها کلیه تجهیزات درون محفظه قرار دارند و طوری طراحی شده اند که گاز به بیرون نشت نکند از محاسن این پستها اشغال فضای کم می باشد و چون در فضای بسته قرار دارند تابع شرایط جوی نمی باشند و از معایب آنها به دلیل تکنولوژی بالای که دارند تعمیر و نگهداری آنها مشکل است
سوئیچگیر(سوئیچ یارد):Switchgear
ترانسفورماتر قدرت:Power Transformer
ترانسفورماتور زمین:Ground Transformer
ترانسفورماتور مصرف داخلی:Staition Service ( T )
جبران کننده ها:Componsators
*سوئیچگیر
به مجموعه ای از تجهیزات که در یک ولتاژ معین رابطه بین دو باس را برقرار می کند گفته می شود وشامل قسمتهای زیر است
1- باسبار (شینه): Bas bar
2- کلیدهای قدرت:Circuit Breaker
3- سکسیونرها: Disconector Switch
4- ترانس جریان: Current Transformer
5- ترانس ولتاژ:Voltage Transformer
6- مقره اتکایی: (P.I)
7- برقگیر:Lighting Arester
8- تله موج: Line Trap
9- واحد منطبق کننده:L.M.U= Line Matching Unit
1- خازنها
2-سلفها(راکتورها)
اتاق فرمان
اتاق رله
باطریخانه
دیزل ژنراتور
تابلو توزیع AC
تابلو توزیع DC
باطری شارژر
روشنایی اضطراری
روشنایی محوطه
تاسیسات زمین کردن و حفاظت در مقابل صاعقه
به موقعیت ست و تعداد ورودیها و خروجیها بستگی دارد و به مجموعه ای از تجهیزات که تشکیل یک خط ورودی یا خروجی را بدهند بی خط گفته می شود که شامل
برقگیر
ترانس جریان
لاین تراپ
سکسیونر ارت
سکسیونر خط
ترانس جریان
سکسیونر
بریکر
سکسیونر
به تعداد ترانسهای قدرت بستگی دارد و به مجموعه تجهیزاتی که ارتباط باسبار و ترانسفورماتور را برقرار می نماید بی ترانس گفته می شودو شامل
سکسیونر
بریکر
سکسیونر
ترانس جریان
ترانس ولتاژ
برقگیر
از خطوط انتقال نیرو به منظور سیگنالهای مختلف نظر سیگنال اندازه گیری و کنترل ار راه دور,مکالمات تلفنی,تله تایپ,حفاظت جهت ارسال و دریافت فرمان از پست های دیگر نیز استفاده می شود. جهت جلو گیری از تداخل این سیگنالها که دارای فرکانس بالا می باشند و جدا کردن آنها از فرکانس سیستم قدرت و هم چنین به منظور جلو گیری از انتقال سیگنال به قسمتهای دیگر و امکان ایجاد عملکرد صحیح از موج گیر استفاده می شود.موج گیرباید طوری باشد که بتواند حداکثر جریان نامی و جریانهای اتصال کوتاه را تحمل نماید, موج گیر بطور سری در انتهای خطوط انتقال نیرو و در ایستگاهها نصب می شود و بعد از ترانسفورماتورهای ولتاژ قرار می گیرد) در انتها و ابتدای خطوط قرار می گیرد)
سیگنالهای p.L.c دارای فرکانس بالا بوده و در شبک ایران از 30khz تا500khz تغییر می کند.موج گیرها معمولا از یک سلف که دارای هسته می باشد و یک مجموعه خازن و مقاومت که مجموعا بطور موازی با هم قرار گرفته اند تشکیل می شود از سلف(سیم پیچ) جریان خط بطور مستقیم عبور نموده و مجموعه خازن و مقاومت معمولا در داخل سیم پیچ نصب می گردند
در یک موج گیر برای تغییر فرکانس و پهنای باند مسدود کننده فقط با تعویض خازن و تغییر ظرفیت آن این عمل صورت می گیرد. به منظور حفاظت لاین تراپ در مقابل اضافه ولتاژهای ناگهانی که ممکن است در دو سر لاین تراپ پدید آید از برقگیر استفاده می شود
*موج گیرها در پستهای فشار قوی به سه طریق نصب می شوند
1- بصورت آویزی
2- نصب موج گیر بر روی مقره اتکایی
3- نصب موج گیر بر روی ترانسفورماتور ولتاژ.(مزیت این طرح صرفه جویی در زمین پست است.)
*تذکر :موج گیرها فقط در دو انتهای خطوطی که سیستم P.L.C بین دو پست برقرار باشد نصب می گردد و معمولا بر روی دو فاز نصب می شوند.( گاهی بر روی یک فاز ویا هر سه فاز نیز نصب می گردند.)
کلیدهای فشار قوی تنها یک وسیل ارتباطی بین مولدها و ترانسفورماتورها و مصرف کنندها و خطوط انتقال انرژی و یا مجزا کنند آنها از یکدیگر نیستند,بلکه حفاظت دسیگاهها و سیستمها الکتریکی را در مقابل جریان زیاد بار و جریان اتصال کوتاه به عهده دارند
**در حالت بسته: باید در مقابل عبور جریان بار و حتی جریان شدید اتصال کوتاه از خود مقاومت قابل ملاحظه ای نشان ندهند و نیز در مقابل اثرات حرارتی و دینامیکی این جریانها در یک زمان طولانی دارای پایداری و ثبات قابل ملاحظه ای باشند
**در حالت باز : بریکرها باید قادر باشند اختلاف سطح الکتریکی موجود بین دو کنتاکت باز را بطور کاملا مطمئن تحمل نماید
- تمام قسمتهای کلید در شرایطی که هم پتانسیل فشار را الکتریکی شبکه هستند باید در موقع قطع و یا در حالت وصل بطور کاملا مطمئن نسبت به زمین و نسبت به قطبها و تیغه های دیگر ایزوله و عایق باشند
- بریکرها باید قادر باشند مدار الکتریکی را در زیر ولتاژ نامی ببندند( بریکرها معمولا برای ولتاژ ماکزیمم شبکه طراحی می شوند)
– بریکرها باید قادر باشند مدار الکتریکی را در ضمن عبور جریان باز کنند
- بریکه ها باید قابلیت سرعت عملکرد بالایی در قطع و وصل مدار الکتریکی را داشته باشند
- بریکرها محدودیت جریانی ندارند و برای بزرگترین جریانهای اتصال کوتاه ساخته می شوند
- یکی از مشخصات مهم بریکرهای قدرت زمان تاخیر در قطع کلید است. این زمان عبارت است از حدفاصله بین لحظه فرمان قطع توسط رله مربوط و آزاد کردن ضامن قطع کلید تا خاموش شدن کامل جرقه
1- داشتن مکانیزم عملکرد قطع و وصل : operating Mechanism
2- داشتن مکانیزم خاموش کردن جرقه در اتاق جرقه: Arcextinction Inarcing Chamber
3- داشتن کنتاکتهای اصلی بریکر(کنتاکتهای ساده و متحرک): Fixed& Moving Contacts
4- داشتن سیم پیچ های قطع و وصل: Triping coil& Closing Coil
5- داشتن کنتاکتهای فرعی: Auxiliary Contact
6- داشتن مدارات کنترل بریکر: Control Circuits Circuit Breaker
1- نصب در فضای آزاد:Out Door
2- نصب در تاسیسات داخلی: In Door
بریکر تانک روغن یا روغنی: Bulk Oil Circuit Breaker
2- بریکر کم روغن یا نیمه روغنی: Minimum Oil Circuit Breaker
3- بریکر گازی SF6 : Sulphur- hexafluoride(sf6) C.B
4- بریکر با محفظهء خلاء: Vacuum Circuit Breaker
5- بریکر هوایی: Air Circuit Breaker
2- بریکر هوای فشرده: Air Blast Circuit Breaker
جرقه , روغن دی الکتریک را تجزیه می نماید و گازهای ناشی از این تجزیه باعث افزایش فشار درون محفظه ای که قطع کننده درآن نصب می شود می گردد. گازها از طریق سوراخ هایی درون محفظه هدایت می گردند و جرقه درون سوراخ ها کشیده شده و توسط جریان گاز خنک میگردد. هنگامیکه بریکر یک مدار فعال را قطع می نماید, روغن بخاطر گرمای شدید تجزیه شده و گازها و بخارات همچون گازH2 به مقدار 70 درصد C2H2به مقدار 20 درصد و CH2 به مقدار 10 درصدو مقدار کربن از روغن متصاعد می شود که از میان گازهای مذکور هیدوژن( H2 ) از قدرت دی الکتریک خوبی برای حذف و از بین بردن قوس الکتریکی برخوردار است , پس از قطع جرقه فضای کنتاکتها توسط روغن دی الکتریک تازه پر می گردد و قدرت عایقی کافی بین کنتاکتها تامین می گردد
1- برای عایق کردن کنتاکتها از بدنه تانک روغن و نیز از زمین
2- برای آماده کردن یک واسط عایقی در میان کنتاکتها بعد از خاموش شدن جرقه
3- برای تولید هیدروژن در مدت بوجود آمدن قوس
نکته: در این نوع کلیدها عموما یک کنتاکت متحرک و دو کنتاکت ثابت وجود دارد
1- روغن باعث کربونیزه شدن و ایجاد رسوبات در داخل کلید می شود
2- ترکیب هوا و هیدروژن باعث ایجاد انفجار و آتش سوزیهای خطرناک می شود
3- ترشح و نشت از مخزن امکان آتش سوزی و انفجار را در بر دارد ,این محدودیت نیاز به یک تانک روغن بزرگ دارد که در ولتاژ و جریانهای خیلی زیاد امکان ساخت تانک روغن متناسب با آن جریان و ولتاژ وجود ندارد
4- حجم بسیار زیادی را اشغال می نماید بخصوص در ولتاژ های بالا
5- به سرویس و بازدید مرتب از کنتاکتها و روغن نیاز دارد
6- برای کلید زنی های مکرر مناسب نیستند
7- در بریکرهای روغنی هر سه فاز می توانند داخل یک تانک قرار داشته باشند و یا اینکه هر فاز تانک مخصوص به خود را داشته باشند
طولانی شدن قوس( ناشی از عملکرد بازوی مکانیکی)
خنک شدن جرقه
*با افزایش طول جرقه,سطح تماس جرقه با روغن بیشتر شده در نتیجه انتقال حرارت روغن بیشتر و قوس خنک تر می شود
کلیدهای غیر قابل قطع و وصل در زیر بار و جریانهای اتصال کوتاه می باشند,این نوع کلیدها فاقد محفظ خاموش کنند جرقه هستند و تیغه ها کاملا قابل رویت می باشند و هدف از بکار گیری آنها در پست های فشار قوی جدا کردن دو قسمت پست از یکدیگر می باشند
*سکسیونرها در ولتاژهای متفاوت ساخته می شوند و از سه قسمت اساسی ساخته می شوند
تیغه های حامل جریان
مقره های اتکایی
مکانیزم عمل کننده و اهرمهای مربوطه
1-دستی: که در اینحالت مکانیزم عمل کننده توسط دست تحریک می شود
2-موتوری: که مکانیزم عمل کننده توسط یک موتور الکتریکی که به یک سیستم گیربکس متصل است به اهرمهای عمل کننده نیرو وارد می کنند و باعث باز و بسته شدن سکسیونرها می شود
دورانی( دوستونی)
در ولتاژهای 132kv و بالاتر مورد استفاده قرار می گیرند و عملکرد آنها بصورت موازی با سطح زمین با زاوی 90 درجه صورت می گیرد
دورانی( عمودی)
که در تمام سطوح ولتاژ مورد استفاده قرار می گیرند.( سکسیونر تیغه ای)
قیچی شکل( پاندو گراف)
در جاهایی که اختلاف ارتفاع دارند معمولابکار می رود
دسیکانکتهای زانوئی( چاقویی)
5- دیسکانکت زمین: Earthing Switch & Grounding Switch
این دیسکانکتها معمولا دارای یک اینترلاک الکتریکی و یا مکانیکی با سکسیونرهای خط و یا ترانسها,راکتورها, بانکها خازنی می باشند بدین مفهوم که تا سکسیونر سر خط یا ورودی به ترانس باز نباشد بسته نخواهد شد و تا زمانی که سکسیونر زمین بسته باشد سکسیونر مربوط بسته نخواهد شد
1- تنها در مدار جریانهای شارژ خازنی خطوط یا جریانهای مغناطیس کنندگی ترانسهای توزیع کوچک وجود داشته باشد
2- با باز و بسته شدن کلید ولتاژ دو سر کلید تغییر نکند
3- بعلت اینکه کلیدها در زیر جریان باز و یا بسته نمی شوند و جریان عبوری از آنها تقریبا صفر است زمان قطع و وصل در سکسیونرها خیلی بیشتر از بریکرها است
4- برای اطمینان از عملکرد دیسکانکتها در ارتباط با بریکر مدارات فرمانی بنام اینترلاک سیستم در نظر گرفته می شود که این سیستم اینترلاک هم می تواند الکتریکی باشد و هم مکانیکی
* برای حفاظت تجهیزات در مقابل اضافه ولتاژهایی که می توانند توسط دو عامل زیر در شبکه قدرت ایجاد شود از برقگیر استفاده می شود
1- عوامل بیرونی از قبیل صاعقه و رعدوبرق
2- عوامل داخلی که بر اثر اختلالات شبکه و مواردی نظیر سوئیچینگ,اتصال کوتاه و یا رزونانس ممکن است پیش آید
*خصوصیات تجهیزات حفاظتی در مقابل اضافه ولتاژ بطور کلی عبارتند از
1- در مقابل ولتاژ نامی شبکه هیچ عکس العملی نشان ندهند
2- در مقابل اضافه ولتاژهای بوجود آمده بسیار سریع عکس العمل نشان دهند تا به تجهیزات سیستم آسیب نرسد
3- قابلیت عبور جریان های بسیار زیاد را داشته باشند
4- پس از رفع اضافه ولتاژ و رسیدن ولتاژ به مقدار نامی عبور جریان از برقگیر قطع و مدارات کاملا باز گردد
برقگیر میله ای
برقگیر سوپاپی
برقگیر اکسید روی z no
1- ولتاژ نامی : Rated Voltage
- که عبارت است از حداکثر مقدار مؤثر ولتاژی که برقگیر در دو سر خود می تواند
کند و عملکردی نداشته باشد
2- فرکانس نامی : Rated Fregaency
F=50 Hz or 60 Hz - ,فرکانس شبکه ایکه برقگیر در آن نصب می شود
3- ولتاژ جرقه با فرکانس صنعتی: Paver Frequency Spark Over Voltage
– عبارت است از حداقل مقدار ولتاژی که در فرکانس صنعتی و در صورت اعمال به برقگیر باعث ایجاد جرقه در دو سر آن می شود
4- ولتاژ جرقه ای ناشی از موج ضربه ای: Impulse Spark Over Voltag
– مقدار پیک موج ضربه ای 12/50 میکرو ثانیه که در صورت اعمال به برقگیر باعث
آن می شود
5- حداکثر جریان تخلیه:Rated Discharge Current
- حداکثر جریانی که از برقگیر می تواند عبور نماید در هنگام تخلیه بدون آنکه به برقگیر صدمه ای وارد گردد
6- ولتاژ باقیمانده:Residerad Voltage
- مقدار ولتاژی که در صورت عملکرد برقگیر در دو سر آن ظاهر می شود که بستگی به جریان برقگیر دارد
*کنتور برقگیر: Arester Conter
-برای اینکه تعداد دفعاتی را که برقگیر در اثر اضافه ولتاژها عمل کرده واز خود جریان عبور داده است از جهت کاربرد آن در طراحی های آینده و برداشتهای آماری داشته باشیم از کنتور استفاده می کنیم. به ازای هر بار عملکرد برقگیر کنتور یک شماره را ثبت خواهد کرد که با توجه به آن تعداد عملکردها در پایان هر ماه , فصل یا سال قابل
قرائت و ثبت خواهد بود
ترانسفورماتور وسیله ای است که انرژی الکتریکی را در یک سیستم جریان متناوب از یک مدار به مدار دیگر انتقال می دهد و می تواند ولتاژ زیاد و بلعکس تبدیل نماید . ترانسفورماتور امروز یکی از وسایل لازم و حیاتی در سیستم های الکتریکی و همچنین سیستم های تبدیل انرژی می باشد و از دو بخش اصلی زیر تشکیل می گردد
هسته که از ورقه های نازک فولادی ساخته می شود
دو یا چند سیم پیچ که در ترانسفورماتور های معمولی با هم رابطه مغناطیسی و در اتوترانسفورماتورها دیگر رابطه الکتریکی و مغناطیسی دارند
آن بخش از سیم پیچ که از مدار الکتریکی انرژی می گیرد سیم پیچ اولیه بخش دیگر که از آن انرژی گرفته می شود سیم پیچ ثانویه نامیده می شود . سیم پیچ متصل به مدار با ولتاژ زیاد به سیم پیچ فشار قوی (H.W.) و سیم پیچی که به مدار با ولتاژ کم اتصال می یابد به سیم پیچ فشار ضعیف (L.V) معروف است
ترانسفورماتورهای که ولتاژ سیم پیچ ثانویه از ولتاژ اولیه آن کمتر باشد ترانسفورماتور کاهنده و آنکه ولتاژ ثانویه اش از ولتاژ اولیه بیشتر باشد ترانسفورماتور افزاینده نامیده می شود
اگر یکی از دو سیم پیچ ترانسفورماتور مثلاً اولیه را به منبع ولتاژ متناوب وصل کنیم فوران (فلوی ) متناوبی تولید خواهد شد که دامنه اش نسبت مستقیم با ولتاژ دو سر سیم پیچ اولیه و شماره دورهای اولیه دارد
فوران تولید شده ی سیم پیچ ثانویه را نیز دور یمزند و ولتاژی در آن القاء می نماید که مقدار آن به شماره دوره های سیم پیچ ثانویه بستگی دارد . واضح است که ترانسفورماتور ها فقط با وجود فوران های متقابل که هر دو سیم پیچ را دور می زنند کار می کنند
لازم به تذکر است که این فوران ها (فلوها) از مواد فرو مغناطیسی (پرمابیلیته) زیاد به مراتب بهتر از سایر موارد عبور مینمایند و از اینروست که هسته ترانسفورماتورها از آهن (فورمغناطیس ) می باشد . برای جلوگیری از اثر تخریبی هوا و بهبود شرایط خنک شدن ترانسفورماتورهای با قدرت زیاد ، معمولاً هسته و سیم پیچ های آنها را در مخزن پر از روغن قرار می دهند که این نوع ترانسفورماتور را روغنی می نامند و آنهایی که توسط هوا خنک می شوند به ترانسفورماتورهای خشک معروفند
1- ترانسفورماتورهای قدرت برای انتقال و توزیع انرژی الکتریسیته
2- ترانسفورماتورهای قدرت که برای مقاصد خاص مثل کوره ها
3-یکسو کننده ها و واحدهای جوشکاری بکار می روند
4-ترانسفورماتورهایی که برای تنظیم ولتاژ در شبکه های توزیع بکار می روند
5-اتوترانسفورماتورها جهت تبدیل ولتاژ با نسبت کم و راه اندازی موتورهای القایی
6-ترانسفورماتورهای وسایل اندازه گیری
اگر چه اصول کار تمام ترانسفورماتورهای ولتاژ یکسان است ولی در ترانسفورماتورهای بزرگ به علت ولتاژ بالا و عبور جریان زیاد آنها ، هسته و سیم پیچ ها به شدت گرم می شوند و امکان بروز خسارت و از کار افتادن ترانسفورماتور وجود دارد ، از این گونه ترانسفورماتورها با وسایل ایمنی مجهز می گردند و ساختمان آنها پیچیده تر از ترانسفورماتورهای خشک با قدرت کم می باشد . با بررسی ساختمان ترانسفورماتورهای روغنی با قدرت زیاد دیگر احتیاجی به تشریح ترانسفورماتورهای کوچی نمی باشد
قسمتهای مختلف این ترانسفورماتور عبارتند از
هسته – سیم پیچ ها (بوبین ها) – مخزن روغن – بوشینگ - پاک و لوله انفجار - تاپ چنچر – ترمومترها - رله بو خهلتس – درجه نمای روغن – تابلوهای مشخصات – چرخها – شیرهای مختلف رواشها – لوله های ارتباط – ترانسفورماتورهای جریان – جعبه کنترل (فرمان پنکه ها ، ترموستات ، پمپ ورگولاتور) – سیستم خنک کننده (رادیاتورها – پنکه ها و غیره)
الف – هسته
هسته های ترانسفورماتورها باید تا حد امکان دارای قابلیت نفوذ مغناطیسی خوب و قابلیت هدایت الکتریکی بد باشد . هسته های ترانسها از ورقهای نورد شده ی دیناموبلش یا فریت به ضخامت 35/0 تا 50/0 میلیمتر ساخته می شوند . هسته ها به خاطر کاهش تلفات فوکو و هیستر زیس به صورت مورق ساخته می شوند که این ورقه ها نسبت به هم عایق می باشند . این خاصیت توسط یک لایه ی نازک از رزین یا مواد عایقی دیگر تأمین می گردد . هسته های ترانسها بسته به قدرت آنها ساخته و طراحی می گردد . که شامل دو نوع می باشد ، هسته های شکافدار (EI) و هسته های نواری . کاربرد هسته های شکافدار بیشتر از هسته های نواری می باشد . و این به این علت است که این هستها به راحتی در کنار هم قرار گرفته و سیم پیچ ها بر روی آنها نصب می شوند
ب – سیم پیچها
سیم پیچ ترانسها اغلب از جنس مس یا آلومینیم انتخاب می شود سیم پیچهای ترانسهای کوچک را معمولاً روی قرقره می پیچند جنس قرقره ها اغلب از ترموپلاست است . در اصل بیشترین درصد اشکالات ترانسها در این قسمت نقش اصلی را ایفا می کند . سیم پیچها در کل به دو صورت هستند . نواری ، که غیر قابل تعمیر می باشند یا به صورت طبقه طبقه می باشند که به آنها دیسکی هم گفته می شود و قابل تعمیر هستند . سیم های به کار برده شده در ترانسها ، بسته به قدرت آنها تغییر می کنند مثلاً در قدرتهای پایین و متوسط از سیم های با سطح مقطع کوچک و گرد استفاده می شود . در ترانس هایی با قدرت بالااز شمشهایی با سطح مقطع مربعی و یا نواری استفاده می شود