دانلود مقاله پایان نامه جوسازمانی word

 دانلود مقاله پایان نامه جوسازمانی word دارای 7 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله پایان نامه جوسازمانی word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله پایان نامه جوسازمانی word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن دانلود مقاله پایان نامه جوسازمانی word :

پایان نامه جوسازمانی

مقدمه
استادان ومدیران بخصوص آنهایی که سابقه کاری زیادی دارند، غالباً بااین تجربه آشنا هستند که درانتقال ازیک دانشکده به دانشکده دیگر احساس کرده اند به محیط تازه ای که با محیط قبلی متفاوت است قدم می گذارند. آنچه که موجب چنین احساسی می شود جو سازمانی است.
جو سازمانی چیز معمولی نیست،. بنابراین، به استناد چه شواهدی می توان از جو دانشگاه ها وتفاوت آنها سخن گفت؟

مشاهده رفتارکارکنان دانشگاه شواهدی بدست می دهند مثلاً دربرخی سازمان ها، کارکنان، آسوده خاطرند، با یکدیگر روابط متقابل صمیمانه ای دارند. شایسته وبا صلاحیت به نظر می رسند به گونه ای اعتماد واطمینان ناظر رابه خود جلب می کنند اما درب

رخی سازمان ها که تنش وکشمکش حکم فرماست این عامل درچهره کارکنان، رفتار وگفتار آنان، درروابط ایشان بایکدیگر به وضوح دیده می شود وبعضی سازمان ها پرح

نب وجوش وکارآمد هستند. برخی دیگر بی قید وبی تفاوت، برخی بسیار انسانی عمل می کنند برخی سرد وسخت گیرند این تفاوت ها که محیط روانی واجتماعی سازمان ها را مشخص می کنند، به جوسازمانی دانشگاه هم مربوط می شوند.دراین تحقیق سعی

خواهد شد پژوهش درراستای شناخت ومقایسه جو سازمانی دانشکده ادبیات وعلوم انسانی ودانشکده علوم دانشگاه بیرجند براساس نظریه ‹‹ آندرو هالپین ›› و ‹‹ دان کرافت›› صورت گیرد ووخرده مقیاس های موجود درجو سازمانی تعیین گردد.
( علاقه مند – علی، فصل نامه مدیریت آموزش وپرورش، شماره مسلسل 20)
بیان مسأله
‹‹ نیازیعنی، فاصله میان آنچه هست وآنچه باید باشد. یک مسأله، یک نیاز انتخاب شده است که برای کاهش یا رفع آن باید اقدام شود.››
( راجرز کاخمن، جوی، هرمن، ترجه فریده مشایخ وعباس بازرگان 1374 ص 146)
با توجه به تعریف فوق مسلماً شناسایی فاصله بین وضع موجود، و وضع

مطلوب از نظر جو سازمانی حاکم بردانشکده های مورد مطالعه جهت بهسازی مدیریت دراستفاده بهینه از منابع موجود سازمانی، نیازی است که مدیران ودست اندرکاران تعلیم وتربیت جهت رفع آن باید اقدامات لازم را مبذول دارند. اما قبل ازهرگونه اقدام، مدیران وبرنام

ه ریزان باید جو سازمانی موجود دانشده ها را شناسایی کرده وسپس ملاک هایی برای آن تبیین نمایند.
مسلماً یافته های تحقیق پیشنهادی با هدف شناخت ومقایسه جو سازمانی دانشکده های مورد مطالعه با جو سازمان پیشنهادی هالپین وکرافت زمینه ای خواهد بود تا مدیران دریابند جو سازمانی دانشکده های تحت تصدی آنها طبق نتایج تحقیق پیشنهادی هالپین وکرافت درچه وضعیتی قرار دارد، تا با به کارگیری پیشنهادهای تحقیق مذکور درمساعد سازی جو موجود دربه نتیجه رساندن برنامه ها اقدام لازم را مبذول دارند.

اهمیت تحقیق
دانشگاه ها به عنوان قلب نظام تعلیم وتربیت هرکشور نقش مهمی دربهبود وتوسعه نظام تعلیم وتربیت بر عهده دارند چرا که فارغ التحصیلان دانشگاه ها به عنوان برومندهای نظام آموزش عالی می توانند پست های کلیدی کشور وحساس را به عنوان مدیران، طراحان، برنامه ریزان، مهندسان و; درکشور برعهده گیرند.
مسلماً جو سازمانی مطلوب به عنوان یک متغیر مهم واساسی می تواند نقش تعیین کننده ای درکیفیت واثر بخشی بروندادهای نظام آموزش عالی داشته باشند

از طرف دیگر از آنجاییکه جو دانشگاه ها تأثیر عمده ای دررفتار سازمانی کارکنان واستادان دارد مدیران می توانند تأثیر مهم ومثبتی درتوسعه جو سازمانی دانشگاه ها ومراکز آموزش عالی داشته باشند. لذا توضیح وتحلیل جو سازمان های آموزش حائز اهمیت

است این تحقیق به لحاط اینکه چهارچوبی تعریف شده ازجو سازمانی برای پژوهشگران ودانشجویان ( علی الخصوص استادان ودانشجویان دانشکده های ادبیات وعلوم دانشگاه بیرجند فراهم کنند) حائز اهمیت است.
اهداف تحقیق
1- شناخت کیفیت ومیزان خرده آزمون های جو سازمانی در دانشکدهای ادبیات وعلوم دانشگاه بیرجند براساس نظریه ‹‹ آندروهالپین ودان کرافت›› .
2- مقایسه نتایج هرکدام از خرده آزمون های جو سازمانی دانشکده های مذکور با یکدیگر .
3- درنهایت شناخت جو حاکم به هردانشکده.
فرضیه های پژوهشی
1- به نظر می رسد که بین بالابودن روحیه سازما

نی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
2- به نظر می رسد که بین بالابودن صمیمیت سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
3- به نظر می رسد که بین پایین تربودن بازدارندگ

ی سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
4- به نظر می رسد که بین بالابودن روحیه سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
5- به نظر می رسد که بین بالابودن مراعات سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
6- به نظر می رسد که بین بالابودن نفوذ سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
7- به نظر می رسد که بین پایین تر بودن تولید سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
8- به نظر می رسد که بین پایین تر بودن فاصله گیری سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
تعاریف عملیاتی
جو سازمانی: در این تحقیق جو سازمانی دو دانشکده ادبیات و علم بر اساس پرسش نامه توصیف جو سازمانی اصلاح شده برای آموزش عالی مشتمل بر هشت خرده آزمون (روحیه، صمیمت، بازدارندگی، عدم تعهد شغلی، مراعات، نفوذ، تأکید بر تولید، فاصله گیری) 40 گویه ای است اندازه گیری می شود.
جو باز : وضعیتی که رد آن میانگین مجموع درصد نمرات خرده آزمونهای روحیه، نفوذ و مراعات بالا از حد توسط (%50) و میانگین درصد نمرات خرده آزمونهای بازدارندگی عموم تعهد شغلی، تأکید بر تولید و فاصله گیری پایین تر از حد متوسط (%50)

باشد و صمیمت متوسط (%50) باشد.
جو بسته: وضعیتی که در آن میانگین مجموع درصد نمرات خرده آزمون های روحیه، نفوذ و مراعات و پایین تر از حد متوسط (%50) درصد باشد و میانگین مجموع درصد نمرات خرده آزمونهای بازدارندگی، عدم تعهد شغلی، تأکید بر تولید و فاصله گیری بالاتر از حد متوسط (%50) باشد. وضعیت متوسط (%50) باشد.
روحیه (نشاط): این بعد به روحیه ای اشاره می ک

ند که در نتیجه احساس وظیفه و ارضای نیازهای اجتماعی رشد می کند وضعیتی که در آن استادان از لحاظ ارضای نیازهای اجتماعی، احساس رضایت و خشونت کرده در عین حال از لحاظ انجام وظیفه و موفقیت در آن لذت می برند.
صمیمت: اشاره به وضعیتی می کندکه استادان ازروابط اجتماعی دوستانه بایکدیگر لذت می برند.
بازدارندگی: به وضعیتی اشاره می کند که در آن استادان به مقررات و کاغذ بازی و امور اداری به عنوان مانع سرکارشان می نگرند.
عدم تعهد شغلی: به وضعیتی که استادان بدون تعهد عملی به وظایف خود، مسئول نشان می دهند، از این رو انجام وظیفه از سوی آنان بیشتر به منظور رفع تکلیف است نه از روی تعهد.
مراعات یا ملاحظه گری: این بعد اشاره به رفتار دوستانه و گرم مسئولین دانشکده دارد، مسئولین دانشکده به استادان به عنوان افرادی دارای شخصیت احترام می گذارند و سعی می کنند یار و مددکار آنها باشند.
نفوذ (اعتماد به رفتار پویای مسئولین): مسئولین دانشکده از طریق نمونه قرار دادن خود در صدد به حرکت درآوردن سازمان هستند به عبارت دیگر اشاره به رفتار پویا و پر تلاش مسئولین دانشکده برای رهبری گروه و ایجاد انگیزه در افراد از طریق تعهد در آنها نمونه قرار دادن خود برای به حرکت درآوردن سازمان.

فاصله گیری: به رفتار رسمی و غیر رسمی مسئولین دانشکده اشاره می کند. مسئولین کتابی عمل کرده از کارکنان خود فاصله می گیرند. مقرراتی و هنجارگرا و به بعد ساختاری تأکید می ورزند. (فاصله گیری فیزیکی و عاطفی از

گروه)
تأکید مسئولین بر تولید یا وظیفه: به سرپرستی نزدیک مسئولین اطلاق می گردد. مسئولین دستورات زیادی صادر می کنند نسبت به بازخورد هیئت علمی دانشکده حساس نیستند.
(هالبین و کرافت، با استفاده از علاقه بند 1375، عباس زاده 1371، پایان نامه کارشناسی ارشد فهیم منش78)

دانلود مقاله مدل تعادلی سازمان باتاکید بر توسعه کیفی مدیریت word

 دانلود مقاله مدل تعادلی سازمان باتاکید بر توسعه کیفی مدیریت word دارای 9 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله مدل تعادلی سازمان باتاکید بر توسعه کیفی مدیریت word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله مدل تعادلی سازمان باتاکید بر توسعه کیفی مدیریت word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن دانلود مقاله مدل تعادلی سازمان باتاکید بر توسعه کیفی مدیریت word :

مدل تعادلی سازمان باتاکید بر توسعه کیفی مدیریت
مسعود انصاری مهر
دکترای مدیریت آموزشی

مدل تعادلی سازمان، یکی از الگوهای پیشنهادی کشورهای توسعه یافته آموزشی برای دستیابی به اهداف توسعه کیفی و همه جانبه می باشد در این مدل که برگرفته از مدیریت فرآیند مدار «Processing Management» بوده، مدیریت مدارس ضمن تأکید بر بهبود و توسعه محیط های سخت افزاری – نرم‌افزاری و مغز افزاری آموزشگاه محل خدمت خود و ترسیم مدل T مقایسه وضع موجود (رشته‌ها) با وضع مطلوب (انتظارات) راهکارهای مناسب هنجار منطقه‌ای و محیطی را منطبق با شرایط،‌ امکانات، نیروی انسانی در اخـتـیار، مـنابع مالی و اطلاعـاتی و محدو دیتهای

قانونی موجود
مدل تعادلی سازمان EFQM

طراحی و زمینه توسعه حرفه‌ای کارکنان – رضایت مندی دانش آموزان و خانوادهای ایشان(مشتریان) و اثر گذاری بر محیط بر محیط اجتماعی محل آموزشگاه بانضمام ا

فزایش کیفیت برنامه های عمومی مدرسه رضایت حوزه ستادی آموزش و پرورش و همکاری توسعه مدار با سایر مدارس را فراهم می نماید.
بی‌شک مدل EFQM که ساخته و پرداخته ذهن اندیشمندان اروپایی می‌باشد به منظور تکمیل و یا ایجاد رقابت با مدل TQMمطرح گردیده و تأکید

مؤکدآن نیز بر منطق را دار «ADAR Logic»
که برگرفته از چهار عنصر:
الف) نتایج عملکرد«Results»
ب) رویکرد عملیات «Approach»
ج) استقرارهای سیستم‌های استاندارد «Deployment»
د) ارزیابی و بازنگری برنامه‌ها
Assessment and Review

می‌باشد که در ذیل به بیان هر یک از عناصر چهار گونه در محیط مدارس می پردازیم.
رویکرد عملیات
این مفهوم در بر گیرنده برنامه‌های مدیران مدارس، خط مشی‌ها در راهبردهای تنظیم برنامه و موفقیت دستیابی به اهداف آن می‌باشد.

در این راستا نقش اطلاع گیری و ارایه الگوهای عملی در برخورد با موضوعات گوناگون آموزشی، تربیتی، پژوهشی، اداری و;. کاملاً مشخص بوده و مدیریت بر اطلاعات IMS
Infor mation Management System)
در اخذ تصمیمات کلیدی و استراتژیک در محیط آموزشگاه بسیار مهم و ضروری خواهد بود.
استقرار سیستم های استاندارد
در یک سازمان برتر آموزشی رویکردها می‌بایستی به صورت ساختار یافته و سیستماتیک مستقر گردیده و در این راستا بهره‌گیری از استانداردهای عملی در آموزش نظیر: الگوهای مناسب و بهنجار تدریس، در تربیت نظیر:حد و حدود رفتار منطبق با ارزشهای عرف و شرع جامعه ، در مدیریت نظیر: بهره گیری از سبک مناسب مدیریتی منطبق با ویژگی‌های دموگرافیک و ساختار انسانی مدارس و مواردی از این قبیل مد نظر می‌باشد.
بدیهی است در صورت موجونبودن استانداردهای سازمان یافته و شناخته شده، مدیر مدرسه با توجه به شرایط، امکانات ،فرهنگ حاکم، بینش و نگرش عوامل، سطح اطلاعات خود و پتانسیل‌های موجود اقدام به طراحی و استقرار روش یا متدولوژی مدیریتی هنجار نموده و با نهادینه کردن آنها زمینه استاندارد محیطی را فراهم می نماید.
ارزیابی و بازنگری در برنامه‌ها
در یک سازمان برتر آموزشی رویکردهای عملیات می‌بایستی به صورت منظم مورد ارزیابی قرار گرفته،شناسایی موقعیت‌ها، برنامه‌ریزی و به کارگیری روشهای بهبود عمل و مجموعه فعالیتهایی که بر محور یادگیری تأکید می‌نمایند.
می‌بایستی همواره در سیستم مدیریت مدارس مورد ارزیابی و بازنگری قرار گیرد. تا قبل از رسیدن به مرحله بحران و بروز مشکلات اجرایی در سیستم عملیات اصلاح در برنامه‌ها به عمل آید.
نتایج عملکرد

نتایج شامل آن چیزی است که مقرر است سازمان مدرسه بدان دست یابد.
بدیهی است در یک محیط رقابتی
Copetion Circumfrenc
همواره عملکردها با سایر مدارس مقایسه شده و سعی در الگوسازی بهترین شیوه های عمل در مدیریت مدارس می نمایند.وجود رابطه علت و معلولی بین رویکردهای به کار گرفته

شده و نتایج به دست آمده می تواند مدیریت آموزشگاه را در تبیین برنامه‌های کیفی آینده خود یاری نماید.

همچنین تشخیص فرصت های بهبود در افزایش کیفیت مدیریت و کسب رضایت مندی مشتریان مدارس بسیار اهمیت خواهد داشت.
مفهوم و نتیجه گرایی:توجه به ارضای نیازهای تمامی ذی نفعان مرتبط با مدرسه
ویژگی‌های مدارس برتر از بعد نتیجه‌گیری:
1- این گونه مدارس قابل انعطاف، پاسخگو و فعال در برابر تغییر در نیازها و انتظارت ذی نفعان می باشند.
2- این گونه مدارس نیازها و توقعات ذی نفعشان را اندازه‌گیری و پیش‌بینی می‌نمایند.
3- این گونه مدارس عملکرد سایر مدارس را نیز مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
مفهوم مشتری گرایی: توجه به دانش آموزان و ارزشهای آنها در سازمان مدارس.
ویژگیهای مدارس برتر از بعد مشتری‌گرایی دانش‌آموز محوری
1- مدیران مدارس، مشتریان خود را شناخته و آنها را درک می نمایند

.
2-مدیران مدارس می دانند که مشتریان مدارس داوران نهایی کیفیت خدمات آموزشی مدرسه می‌باشند.

3- تمرکز توجهات مدیران بر نیازها و توقعات مشتریان و پاسخگو بودن به آنان می‌باشد.
4- مدیران مدارس مشتریان مدرسه خود را بخش‌بندی نموده تا میزان اثر بخشی پاسخهای خود را بهبود دهند.
5-مدیران مدارس محیطی رقابتی برای مشتریان ایجاد نموده تا امکان رشد آنها را فراهم نمایند.
موجو و ایجاد یادگیری برای ایجاد فرصتهای نوآوری و بهبود
ویژگهیای مدارس برتر از بعد از بهبود نوآوری و یادگیری مستمر
1- در این گونه مدارس به شکل فزاینده‌ای از روش الگو برداری از بهترینها « Bench Marking» تبعیت می‌نمایند.
2- در این گونه مدارس کارکنان تشویق می شوند تا به شایستگی‌ها مورد نیاز در آینده فکر نمایند.
3–در این گونه مدارس مدیران دائماً با موضوع مدرسه خود برخورد منقدانه نموده و در صد فرصتهایی برای نوآوری و بهبود مستمرکار می‌باشند.
4- در این گونه مدارس به بهبود فرایند یاددهی، یادگیری به عنوان یک اصل اساسی آموزش می‌نگرند.
مفهوم توسعه شرکتها در مدرسه: توجه به اصل افزوده در سازمان مدرسه و توسعه شراکت با مجموعه مدرسه کیفیت همه جانبه.

ویژگیهای مدارس از بعد از توسعه شرکتها در مدرسه:

1- مدیران مدارس معتقدند که موفقیت منوط به شراکت با دیگران می‌باشد.
2- مدیران مدارس در صد توسعه شراکت‌ها با سایر مدارس و مراکز علمی می باشند.
3-عوامل مدرسه یکدیگر را با تخصص و دانش یاری می‌دهند و رابط پایداری را بر مبنای اعتماد دو طرفه، احترام و شفافیت پایه‌ریزی می‌نمایند.
مفهوم مسئولیت اجتماعی سازمان مدرسه:توجه به مقررات و فرهنگ حاکم بر جامعه و تأکید بر مسئولیت پذیری تمامی عوامل مدرسه.
ویژگیهای مدارس برتر از بعد از مسئولیت اجتماعی سازمان مدرسه:
1- در این گونه مدارس به منظور پاسخگو بودن به ذی نفعان مدرسه و رویکردی عمیقاً متکی بر اخلاق را بکار می برند.
2- در این گونه مدارس مدیران توجه خاصی به ترویج فرهنگ و مسئولیت پذیری اجتماعی دانش‌آموزان، معلمان و عوامل اجرایی و پایداری آنها در حال و آینده دارند.
3- در این گونه مدارس علاوه بر توجه به مدیریت ریسک مدیران به ترویج فرصت کار برروی پروژهای اجتماعی و گروهی می‌پردازند.
4- در این گونه مدارس مدیران از تأثیر عوامل در مدرسه خود جامعه مطلع هستند و تلاش می‌کنند تا تأثیرات نا مطلوب را به حداقل برسانند
خود ارزیابی مدرسه:

مفهوم خود ارزیابی در این مدل، بررسی سیستماتیک، جامع و منظم در رابطه با فعالیتها در سازمان مدرسه می باشد. خود ارزیابی به مدرسه امکان می دهد تا به طور دقی

ق نقاط قوت و نواحی را که احتیاج به بهبود دارند مشخص و اقدامات اصلاحی مورد نیاز را برنامه‌ریزی نماید تا مدرسه در مسیر پیشرفت قرار گیرد.
فوائد خود ارزیابی مدارس:
1- تعیین دقیق نقاط قوت و نواحی قابل بهبود؛
2- ارائه روش سیستماتیک و مبتنی بر و واقعیت جهت ارزیابی سازمان مدرسه و سنجش دوره‌ای آن؛
3- ایجاد چارچوبی مناسب در جهت اداره و بهبود مدرسه؛
4- آموزش عملی پرسنل مدرسه در راستای مفاهیم اصولی برتری سازمانی و چگونگی ارتباط آنها با مسئولیتهای سازمانیشان در مدرسه؛
5- در گیر کردن تمامی پرسنل مدارس در تمامی سطح فرایند بهبود؛
6- انجام ارزیابی با روش کاملاً مرتبط با سطوح خرد و کلان مدرسه؛
7- ایجاد این امکان که مدرسه خود بتواند خود را با سایر مدارس و براساس خواسته‌های مدل EFQM شناخته شده و قابل قبول مقایسه نماید؛
8- ایجاد هماهنگی در بهبودهای همه جانبه در حین عملیات معمولی مدرسه؛
9- بهبود در توسعه برنامه‌ها و راهبردها سازمان مدرسه؛

10- آماده شدن براب دریافت گواهی کیفیت(ضمنی یا رسمی) از مسئولین آموزش و پرورش.
فعالیتها، پروژه‌های عملیاتی و سیستمهای مورد نیاز در مدل EFQM در جهت دستیابی به استانداردهای قابل قبول و مدارس کیفی.
1- مشخص بودن اهداف استراتژیک و برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت مدرس.
2- شناخت صحیح از وضع موجود آموزشگاه و برنامه‌ریزی برای دستیابی به وضع مطلوب و سپس ایده آل.
3-تعریف صحیح از سیکل شغل، رئوس مسئولیتها و وظایف پرسنل آموزشگاه
4- وجود سیستم مناسب گزارش گیری و جذب اطلاعات و سیستم مدیریت بر اطلاعات
5- وجود وحدت فرماندهی در کنار وجود سیستم تفویض اختیار
6-وجود تیمهای کاری و تیمهای مشاوره‌ای در مدرسه
7- ایجاد یک ساختار سازمانی یادگیرنده و فرصتهای یادگیری برای تمامی عوامل مدرسه
8- وجود سیستم محاسبه انگیزش شغلی کارکنان و انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان
9- وجود سیستم محاسبه نرخ کارایی اثر بخشی و بهره‌وری دانش آموزان، معلمان و پرسنل آموزشگاه
10-وجود یک سیستم پویا در زمینه نیاز سنجی و طراحی آموزشی و برگزاری برنامه‌های آموزشی.
11- ایجاد سیستم دینامیک تهیه سوالات و برگزاری امتحانات (تشخیصی، تکوینی، تراکمی یا نهادی)
12- سیستم ارزیابی کمی وآماری عملکرد عوامل مدرسه
13- وجود سیستم پیشنهادات و مدیریت مشارکتی منطبق بر نظام پیشنهادات و مشارکت عوامل
14- بهره‌گیری از سیستم پیشنهادات و مدیریت مشارکتی منطبق بر نظام پیشنهادات و مشارکت عوامل
15- نهادینه سازی و درونی سازی سیستم تدابیر انضباطی در بین کلیه عوامل مدرسه
16- هدفدار نمودن فعالیتهای اضافی و فوق برنامه در آموزشگاه
17- بهره‌گیری از سیستم جبران خدمات عوامل مدرسه و تشویق هدفمند دانش آموزان آموزشگاه
18- راه اندازی سیستم بوتیک یا نمایش توانمندی‌های مدرسه بانضمام وجود نشریات خبری، آموزشی و تبلیغات
19- بهره‌گیری از تکنولوژی اطلاعات «IT » و سیستم‌های هوشمند اطلاعاتی در مدرسه (سایت، فعال، تلفن گویاو;)
20- وجود سیستم محاسبه نرخ ارزش افزوده افراد و برنامه‌ها و سیستم کنترل هزینه‌ه

ا
21- کیفی سازی محتوا و نحوه مدیریت مراسم و تشریفات در مدرسه
22- ایجاد سیستم افکار سنجی و مطالعات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و; در آموزشگاه
23- ایجاد و بهره‌گیری ازسیستم «Bench Marking» یا الگو گیری و بهره گیری از بهترینها

24- وجود سیستم کیفی مدیریت زمان، تغییر و تحول، بحران،ریسک، تضاد وتعارض در سازمان مدرسه
25- بهره گیری از سیستم کدئینگ وسایل و افراد
26- وجود سیستم شناسایی، ارزیابی و انتخاب تأمین کنندگان نیازهای مدرسه
27- وجود نگرش سیستمی در سازمان مدرسه و سیستم فرایندسازی برنامه‌ها
28- تأکید بر اصل مطالعه و تحقیق در زمینه‌های مختلف و حوزه‌های گوناگون مدرسه
29-جهت دهی به سیستم انتخابات و انتصابات در آموزشگاه (شورای دانش‌آموزان

، انجمن اولیاء و مربیان، شورای دبیران و;)
30- وجود سیستم آسیب شناسی محیطهای سخت افزاری، نرم افزاری و مغزافزاری
31- کیفی سازی سیستم پاسخگویی به افراد و سازمان متبوع
32- بهره‌گیری از سیستم آموزش ضمن خدمات برای کارکنان و به روز کردن اطلاعات عوامل سازمانی مدرسه

دانلود مقاله ارزشیابی تحصیلی word

 دانلود مقاله ارزشیابی تحصیلی word دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله ارزشیابی تحصیلی word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله ارزشیابی تحصیلی word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن دانلود مقاله ارزشیابی تحصیلی word :

مقدمه :
به عنوان معلم باید عمیقاً باور داشته باشیم که هر دانش آموز قابلیت رشد و یادگیری را دارد به شرط آنکه ما ابزارهای سنتی ارزشیابی را که بدون توجه به تفاوتهای فردی، فقط به دنبال نقطه ضعف هاست رها کنیم و ابزاری بسازیم که توانایی ها را شناسایی کند و به دانش آموز اعتماد به نفس بخشد و زمینه را به گونه ای مهیّا کنیم که نمره گرایی از بین برود و معلم و دانش آموز و اولیا همه به دنبال کیفیت کار باشند نه کمیت.

بسیاری از معلمان نگران اتمام برنامه های درسی خود هستند بدیهی است بخشنامه ها و دستورالعمل های اداری و اجرایی در تولید این نگرانی نقش عمده دارند و باعث افت کیفی کار آنان می شود. برای رفع این نگرانی باید چاره اندیشی کرد تا کیفیت فدای کمیّت نشود .

سنجش و ارزشیابی
هدف نهایی تعلیم وتربیت انسان سازی وآینده سازی است. وازآنجاکه آینده جوامع به دست انسانها ساخته می شود، هدف ورسالت اصلی تعلیم وتربیت را باید در انسان سازی جستجوکرد. گرچه فرآیند آموزش وپرورش بطور غیررسمی از بدوتولد تاهنگام مرگ از طریق تعال انسانی با محیط های گوناگون صورت می گیرد. ولی بخش عمده آن به نهاد رسمی آموزش وپروش ومدرسه سپرده شده است. مهمترین مسئولیت مدرسه برنامه ریزی برای آموزش ویادگیری است.

از نظر گانیه (1992) “آموزش مجموعه ای از رویدادهاست که بریادگیرندگان اثرمی کند تا یادگیری آسان شود .
برای آنکه آموزش به یادگیری منتج شود باید برای آن برنامه ریزی شود.

طراحی آموزشی شامل کلیه تجارب وفرصتهای یاددهی ویادگیری است که از جانب معلم به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار فراگیران طراحی و اجرامی شود وبازده آن مورد ارزشیابی قرار می گیرد.

از آنجاکه آموزش برای یادگیری است درفرآیند طراحی آموزش بیش از هرچیزباید به یادگیری واصول حاکم برآن توجه داشت. یادگیری تغییررفتاری است که دراثر تجربه حاصل شده باشد.
ارزش یابی پیشرفت تحصیلی به عنوان جزیی جداناشدنی از فرایند یاددهی ویادگیری محسوب می شودکه هدف آن کشف مشکلات آموزش ویادگیری وبرنامه ریزی برای رفع این مشکلات است .
دررویکردهای رفتارگرایی ارزش یابی بیشتر به نتیجه وبازده یادگیری توجه دارد وبرای تعیین میزان پیشرفت یادگیرندگان ورسیدن به هدفهای آموزشی به کارگرفته می شود. این نوع ارزش یابی غالباَ درپایان درس یا پایان یک دوره آموزشی اعمال می شود تامعلوم شودچه مقدار از تغییرات مورد نظر دراعمال ورفتار فراگیران ظاهر شده است. دراینجا فرایند تفکرومؤلفه های آن مورد توجه قرار می گیرد. وتنها دادن پاسخ صحیح به محرکهای آموخته شده نشانه یادگیری ودست یافتن به یک هدف آموزشی محسوب می شود. ابزارهای اندازه گیری وسنجش پیشرفت یادگیری غالباً برآزمونهای مدادوکاغذی تاکید دارد که درقالب پرسشهای کلیشه ای وحافظه یادگیری های پراکنده فراگیران را مورد ارزش یابی قرار می دهد.
دررویکردهای شناختی درکنار توجه به نتیجه وبازده یادگیری به فرایند یادگیری ومجموعه فعالیتهای ذهنی که یادگیرنده از طریق آنها به نتیجه رسیده است نیزتوجه می شود. دراینجا صرفاَ ارزش یابی به ارائه پاسخهای مورد انتظار از یادگیرنده بسنده نمی کند، بلکه می خواهد بداند چراوچگونه یادگیرنده به چنین نتایجی دست یافته است. درارزش یابی فرایند- مدار ارزش یابی پیشرفت یادگیری به عنوان امری مستمر وپویا درنظر گرفته می شودکه درتمام مراحل آموزش ویادگیری به کارگرفته می شود ودر واقع نقش تکوینی دارد وهدف آن اصلاح وبهبود فرایند یاددهی- یادگیری است.
بهترین زمان برای این نوع ارزش یابی زمانی است که فرایند آموزش ویادگیری درحال انجام است. پاسخ به این سؤال که “آیا یادگیری درحال اتفاق افتادن است؟” زمان ارزش یابی را برای معلم معین می کند. دراین رویکرد توصیف عملکرد یادگیرنده درهر مرحله از یادگیری کمک خواهد کردتا یادگیرنده ومعلم مشکلات آموزش ویادگیری را شناسایی نموده وبرای رفع آنها اقدام کنند.

این نوع ارزش یابی را می توان به هرسه شیوه گفتاری، نوشتاری و عملکردی وبا استفاده درانواع ابزارهای اندازه گیری وسنجش مانند بحث وگفتگو، ارائه گزارش شفاهی، پاسخ دادن به پرسشهای کتبی، اجرای پروژه های پژوهشی ، رسم نمودارهای مفهومی، نمایش کارهای عملی و… مورد استفاده قرار داد. این نوع ارزش یابی صرفاَ به ارزش یابی فردی، گروهی وکلاسی می پردازد وازاین طریق نقاط قوت وضعف خویش، گروه وکلاسی را که درآن عضویت دارد روشن می سازد.
نتایج ارزش یابی فرایند- مدارنه تنها میزان تحقق هدفها را درهرمرحله از آموزش ویادگیری نشان می دهد بلکه بازخورد آن زمینه اصلاحات لازم در برنامه درسی، موادآموزشی، رسانه ها، روشهای تدریس وفرایند ارزش یابی پیشرفت تحصیلی را فراهم می سازد

سنجش Assessmentفرایند گردآوری اطلاعات درباره پیشرفت تحصیلی دانش آموزان وبازخورد دادن به آنان برای آگاهی از نقاط قوت وضعف خودوبهبود کیفیت یادگیری وقضاوت درباره اثربخشی تدریس و کفایت برنامه های آموزشی است. سنجش بخش جدایی ناپذیر ومحور اصلی فرایند یاددهی ویادگیری است. آموزش مطلوب بدون سنجش کارآمد امکان پذیرنیست.
براساس نظریه سازنده گرا(Constructivist) ، این واقعیت کاملاَ پذیرفته شده است که شرط اساسی یادگیری مؤثر آن است که دانش آموز درفرایند یادگیری وسنجش آموخته های خود، فعالانه شرکت کنند. بابرنامه ریزی، فرایند یادگیری خود راکنترل کند وسرانجام بازخورد حاصل از سنجش را به گونه ای مؤثر درتصمیم گیری هایش به کار بندد.

برای اینکه سنجش به شیوه ای مطلوب انجام گیرد باید همه کسانی که دراین فرایند دست اندکارند، مانتدمعلم، مدیر مدرسه، راهنمایان تعلیماتی، برنامه ریزان درسی و… اصول صحیح سنجش وارزش یابی را درک کنند وبه کارببرند. برخی از این اصول عبارت اند از:

– درک واقعی از نقش سنجش وراهبردهای آن در فرایند یاددهی-یادگیری
– تبیین نقش دانش آموز، والدین ومعلم دراین فرایند
– استفاده از راهبردها وفنون مناسب در سنجش دانش آموزان
– استفاده از نتایج سنجش دربهبود یادگیری دانش آموزان وافزایش سطح کیفی تدریس

– پیگیری تصمیم های مبتنی برنتابج سنجش واقدامات لازم دراین مورد.
صلاحیت های سنجش شامل مجموعه ای از دانش ومهارتهاست که هرمعلم باید از آنها برخوردارباشد. اودرمراحل مختلف آموزشیمانند فعالیتهای پیش از تدریس، فعالیتهای هنگام تدریس، فعالیتهای پایان دوره یا واحد آموزشی ، فعالیتهای مربوط به پیگیری نتایج سنجش، وسرانجام در فرایند تصمیم گیری وبرنامه ریزی آموزشی درسطح مدرسه، منطقه، استان، ودرسطح ملی، باید از دانش ومهارتهای حرفه ای خود در سنجش استفاده کند. درتمامی مراحل فعالیت های مذکور لازم است از استانداردهایی پیروی شود. این استانداردها را می توان در چهار حوزه طبقه بندی کرد:
الف- استانداردهای اخلاقی وقانوی. براساس این استانداردها، سنجش بادرنظرگرفتن موازین قانونی واصول اخلاقی، انجام می گیرد، به گونه ای که جانب عدالت، حفظ حرمت دانش آموز، وسلامت وبهداشت روانی دانش آموزان وهمه کسانی که از سنجش تاثیر می پذیرند(معلمان،والدین ، و…) مراعات شود.

ب- سودبخشی سنجش. پیروی از این استانداردها موجب می شودکه سنجش در فرایند یاددهی – یادگیری مفید وسودبخش باشد. سنجش سودبخش دارای ویژگی های آگاه کننده، اثرگذار، به موقع ، بجاواصلاح کننده است.
پ- استانداردهای قابلیت اجرا. به کاربستن این استانداردها سبب می شود که اجرای مراحل سنجش آن گونه که طراحی شده است امکان پذیر باشد. عملی بودن، تناسب بااهداف آموزشی، هماهنگی بانیازهای دانش آموزان، همخوانی با سیاست های آموزشی از جمله ویژگی های این دسته از استانداردهاست.

ت- استانداردهای دقت وصحت. مراداز استانداردهای دقت وصحت آن است که سنجش به گونه ای طراحی شود که نتایج آن ، عملکردواقعی دانش آموز وفرایند یادگیری اورا با درجه قابل قبولی از دقت وصحت وبه دوراز خطا وسوگیری توصیف کند.
قرنها چنین تصور می شدکه آموزش وارزش یابی از تفکر به معنای عام وتفکر انتقادی به معنای خاص بسیار دشواروحتی غیرممکن است. باظهور جنبش تفکر انتقادی دراوائل دهه 1980 ورواج اندیشه پست مدرنیسم، آموزش مهارتهای حل مسئله وتفکر انتقادی وارزش یابی از آنها دردستور کار نظامهای آموزشی قرار گرفت.

دراین ایام، الگوی جدیداز عقلانیت که متکی برآموزش تفکر معقول وپرورش انسان آزاداندیش است، به عرصه های نظری وعملی تعلیم وتربیت واردشد. بسیاری از متفکران معاصر معتقدند جنبش تفکرانتقادی ریشه د رافکار جان دیویی دارد. دیویی در اوایل قرن بیستم، الگوی تعلیم وتربیت پژوهش- محوروارزش یابی از مهارتهای پژوهشگری وقدرت استدلال فراگیران- را درکانون توجه قرار داد.

بعداز دیویی، دراوایل دهه1980، رابرت انیس با انتشار کتاب نافذخویش تحت عنوان “مفهوم تفکرانتقادی” پایه گذار جنبشی گردید که از آن سال به بعد تقریباَ تمامی جریانهای تربیتی را تحت تاثیر قرار داد.

رابرت انیس معتقد است تفکر انتقادی، ارزش یابی صحیح گزاره هاست وسه بعد منطقی، معیاری وعملی دارد. به نظر انیس تفکر انتقادی دارای دوازده لایه معرفتی، مثل: تشخیص مسئله، شناخت تضادها، فهم ، داوری، کاربرد، اصول، استنتاج، ربط، قیاس، استقراء، حل مسئله ویافتن مسئله است. انیس در سال 1985، مقیاس معروف کرنل را طراحی کرد. این مقیاس دارای دوآزمون XوZ است که برای دانش آموزان پایه های ابتدایی ودبیرستانی ساخته شده است.

دومین نمونه بارز از تجارب طراحی، به جان مک پک، فیلسوف معروف انگلیسی، برمی گردد. مک پک تفکرانتقادی را مربوط به فعالیت معین یا موضوعات درسی مشخص می داند ومعتقداست این نوع تفکر هیچگاه به صورت انتزارعی ظاهر نمی شود.
مک پک می گوید: من از این دیدگاه دفاع می کنم که یک ریاضی دان منقد از نوعی دانش ومهارت انتقادی برخوردار است که اورا کاملاَ از تاریخ دان منتقد متمایز می سازد.
سومین الگوی ارزش یابی از تفکر انتقادی، مربوط به ریچاردپل، رئیس موسسه تفکر انتقادی دانشگاه سونومای آمریکاست.
بنابه اعتقاد پل، بسیاری از سؤالات درزندگی ما نوعاَ از جنس عمومی ونگرشی هستند، آنان هرچند منطقی وسرشت اجتماعی دارند. بسیاری از واقعیتها ورخدادها نشان می دهد که با اطلاعات تخصصی نمی توان آنها را تبیین وپیش بینی کرد. دراین مورد به مسائل اخلاقی، تفسیر از قانون وغیره نگاه کنید.
ارزشیابی:
هر کاری که قضاوتی به همراه داشته باشد ارزشیابی است که بعضی از مواقع سنجش و ارزشیابی معادل به کار می روند، اما به واقع هم معنا نیستند. سنجش، اندازه گیری عملکرداست و مشتمل بر قضاوت نیست و این نقش بر عهده ی ارزشیابی است.
در واقع امتحان نوعی ارزشیابی است که طبق اصول معینی انجام می شود و وسیله ای برای توصیف تغییر رفتار دانش آموز در جهت اهداف آموزش و پرورش وکمک به بهبود یادگیری است که 7 هدف اساسی را به دنبال دارد.
1- کمک به یادگیری دانش آموز
2- کمک به یادگیری دانش آموز برای آشنایی باهدفهای آموزشی – درسی
3- برانگیختن رغبت و علاقه ی دانش آموزان به یادگیری
4- تصمیم گیری برای شروع مراحل بعدی تدریس
5-اصلاح روش تدریس
6- ارتقا و طبقه بندی دانش آموزان

7- تصحیح نتایج فعالیّت های فراگیران و دادن بازخورد به آنها .
هدف ارزشیابی خدمت به آموزش است، نه در کمین نشستن برای غافلگیر کردن دانش آموز و محک زدن او با معیار آنچه «نمی داند» فرهنگ موفقیّت رامی توان با کاربرد روش صحیح در آموزش و ارزشیابی بر فضای کلاس غالب کرد .
اطّلاعات حاصل از سنجش و ارزشیابی مستمر هر دانش آموز باید به این پرسش معلم پاسخ دهد که این دانش آموز درکجا قرار دارد و من برای پیشرفت او چه میتوانم بکنم؟ نه اینکه معلم نتیجه گیری کند که مثلاً این دانش آموز زیرحد متوسط یا کند ذهن یا تیزهوش است .

مواردی که در ارزشیابی ها با ید رعایت کرد:
1- آنچه که ارزش اندازه گیری داشته باشد.
2- ارزیابی دانش پایه و عمیق
3- توانایی تفکر، درک و استدلال علمی
4- تعیین حدودی که فراگیران درک کرده اند

5- هم توجه به فرآیند و فرصت یادگیری و هم به نتیجه نهایی.
6- استمرار ارزشیابی
7- سنجش توان کار گروهی و انفرادی

دسته بندی ارزشیابی های آموزشی
1- آغازین 2- تکوینی 3- تشخیصی 4- پایانی (تراکمی)

اصول و مفاهیم قابل تاکید در ارزشیابی

چون ارزشیابی حالت فرایندی دارد ، جریان آن متوقف د ر مرحله ی خاصی ازفعالیت یا فعالیتها نمی باشد .
فعالیت ارزشیابی ، نظامدار و هدفمند است ومراحل منظم ومستمر و منسجمی دارد که بر اساس آن ، تحلیل یافته ها و مقایسه ها صورت می گیرد .
نتیجه ی ارزشیابی ، داوری و تصمیم گیری است ،در غیر این صورت فاقد ارزش اساسی و توجیه علمی است .
اهدافی که ارزشیابی آموزشی در نظر دارد
با عنایت به اهمیت ارزشیابی آموزشی ، می توان اهداف زیر را برای آن مطرح نمود :
ارزشیابی آموزشی می تواند به عنوان عاملی موثر در تشخیص شیوه ی صحیح تدریس و کمک به ارتقاء و اعتلای آن یاری رسان معلم باشد .
بر اساس نتایج حاصله از ارزشیابی آموزشی می توان در انتخاب معلمان کارآمد و شیوه ی تدریس موثر تصمیم گیری نمود .
دانش آموزان نیز در این زمینه بهره ور خواهند شد و از نتایج ارزشیا بی می توانند به نقاط ضعف و قوت خود آگاهی پیدا نموده درصدد رفع یا تقویت آن نقاط باشند .
ترسیم ضوابط خاص در زمینه ی ارائه ی شیوه های موثر تدریس
نقش ارزشیابی در برنامه درسی و پیشرفت تحصیلی
بحث ارزشیابی را می توان از مهم ترین مباحث قلمرو برنامه ی درسی و پیشرفت تحصیلی دانست ، که بطور بایسته مورد توجه قرار نگرفته است .
تا قبل از 1930 ، فعالیت و عملکرد یادگیرنده در فرایند یادگیری ، پایه و اساس ارزشیابی را تشکیل می داد . بر همین اساس ، میزان موفقیت یک برنامه ی درسی نیز باتوجه به میزان موفقیت شاگردان در یادگیری محتوای آن برنامه ی درسی ، سنجیده می شد .

برای نخستین بار ، درفاصله ی سالهای 1930 تا 1940 ، رالف تایلر ، مساله ی ارزشیابی برنامه ی درسی را مطرح کرد .
او ارزشیابی برنامه ی درسی را در قالب ، اندازه گیری و سنجش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مطرح نمود و معتقد بود که در ارزشیابی یک برنامه ی درسی باید به ارزشیابی بازده یا محصول برنامه بر اساس هدفهای آن توجه شود .

ارزشیابی هدفهای آموزشی زمانی به اوج اهمیت خود رسید که بلوم و همکارانش به طبقه بندی حیطه های یادگیری اقدام کردند و یادگیری هدفهای تربیتی را در سه حیطه ی شناختی ، عاطفی و روانی – حرکتی قرار دادند . هدف ارزشیابی ، فراهم کردن اساسی برای تصمیم گیری در مورد نیاز برای تغییر و راهنمایی است .

ارزشیابی مداوم اجازه میدهد اصلاح یک برنامه ، ادامه داشته باشد و نیز ارزشیابی قادر است یک تصویر کلی از یک برنامه ، که باید شکل بگیرد ، ارائه دهد و قضاوت درباره ی اختصاصی بودن ( Rite ctiveness ) ، نتیجه بخش بودن ( Appropriateness ) و کارا بودن ( Efficiency ) برنامه ی مدرسه و فعالیتها را ممکن سازد .

اما به راستی سه مقوله ی مطرح شده در ارتباط با یک برنامه ، به ویژه در مدرسه چه زوایایی را شامل می شود ؟ چه مسائلی را مورد توجه قرار می دهد ؟ و در نهایت محورهای اساسی این سه مقوله در کارآمدی یک برنامه چه خواهد بود .
ضرورت ارزشیابی آموزشی

یادگیری ، مباحث نوین و پویا در زمینه ی ارزشیابی را به همراه داشته است.
در دیدگاه های نوین ارزشیابی تحصیلی ، جایگاهی برای تنش و اضطراب دانش آموز در مقابل واژه ی همیشگی “ امتحان ” وجود ندارد ،بلکه امتحان در قالب جدید “ ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ” با تاکید بر انواع آن و با واژگانی نو و پویا و ارائه ی سا ز و کارهای منطبق با فلسفه ی تعلیم و تربیت و در راستای تحقق اهداف آموزش و پرورش معرفی می گردد .

موجی که در سالهای اخیر با تغییر آئین نامه امتحانات دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی آغاز گردید ، در همین راستا ارزیابی شده و ضمن آنکه تعداد دفعات امتحان یا آزمون پایانی را از 3 به 2 نوبت تقلیل داد ، واژه های مترقی ( ارزشیابی مستمر )‌و ( فعالیتهای خارج از کلاس ) را به میدان آموزش و پرورش عمومی وارد نموده ، فصلی جدید در ارتباط با ارزشیابی پیشرفت تحصیلی را گشود .

در این مقوله بر آنم تا با تکیه بر مطالعات انجام گرفته در راستای ارزشیابی توسط صاحب نظران و اساتید گرامی ، به بحث پیرامون ارزشیابی به مفهوم واقعی آن بپردازم .

امید که این تلاش در تحقق اهداف آموزش و پرورش عمومی و نیز تنویر افکار معلمان محترم در رابطه با ارزشیابی پیشرفت تحصیلی موثر واقع گردد.

ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به عنوان یک تخصص
یکی از تخصص های مورد نیاز دست اندرکاران تعلیم و تربیت در سطوح مختلف سازمانی واجرائی ، برخوردار بودن از دانش و مهارت سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی می باشد که فقدان آن در عرصه ی عمل و اجرا ، ناکارآمدی فرایند یاددهی – یادگیری را به دنبال خواهد داشت .

لذا باید گفت : تاثیر ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در ارتقاء بهره وری و بهبود اثر بخشی نظام تعلیم و تربیت اجتناب پذیر می باشد .

ضرورت ارزشیابی آموزشی

در واقع قدمت اندازه گیری وارزشیابی آموزشی به آن زمان بر می گردد که برای اولین بار فردی به آموزش فرد دیگری پرداخته است .
در اینجا ماهیت آن ارزشیابی مد نظر ما نیست بلکه مراد ، بیان لازم و ملزوم بودن آموزش و ارزشیابی بوا سطه ی همزمانی و همگامی در تحولات عرصه های تعلیم و تربیت است .
در تعریفی که اغلب مربیان تربیتی از آموزش و پرورش می کنند ، آن را به عنوان یک سلسله فعالیت های منظم می دانند که در جهت ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار فراگیر صورت می گیرد .
با توجه به این تعریف ، هرگز نمی توان بدون ا ندازه گیری وارزشیابی تغییرا ت ، ادعا نمود که آموزش صورت گرفته است .
به عبارتی می توان ارزشیابی را شاهدی به نحوه ی آموزش و داوری بر میزان یادگیری ( که نتیجه آموزش است )‌ قلمداد کرد .
جایگاه و نقش ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در آموزش و یادگیری فرایند – مدار
هدف نهایی تعلیم و تربیت ، انسان سازی و آینده سازی است . از آنجا که آینده ی جوامع به دست انسانها ساخته می شود ،هدف و رسالت اصلی تعلیم و تربیت را باید در انسان سازی جستجو کرد …… که بخش عمده ی آن به نهاد رسمی آموزش و پرورش و مدرسه سپرده شده است .
مهم ترین مسوولیت مدرسه برنامه ریزی برای آموزش ویادگیری است .
برای آنکه آموزش به یادگیری منتج شود باید برای آن برنامه ریزی شود .
طراحی آموزشی شامل کلیه ی تجارب و فرصتهای یاددهی و یادگیری است که از جانب معلم به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار فراگیران طراحی واجرا می شود و بازده آن مورد ارزشیابی قرار می گیرد .
ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به عنوان جزیی جدا ناشدنی از فرایند یاددهی و یادگیری محسوب می شود که هدف آن کشف مشکلات آموزش و یادگیری و برنامه ریزی برای رفع این مشکلات می باشد .
بد نیست در اینجا به تفاوت دیدگاه رفتارگرایان و دیدگاه شناختی پیرامون ارزشیابی بپردازیم .
در رویکردهای رفتارگرایی ، ارزشیابی بیشتر به نتیجه ی بازده یادگیری توجه دارد و برای تعیین میزان پیشرفت یادگیرندگان و رسیدن به هدفهای آموزشی به کار گرفته می شود .
این نوع ارزشیابی غالبا در پایان درس یا پایان یک دوره ی آموزشی اعمال می شد تامعلوم شود چه مقدار از تغییرات مورد نظر ، در اعمال و رفتار فراگیران ظاهر شده است .
در اینجا فرایند تفکر و مؤلفه های آن مورد توجه قرار می گیرد و تنها پاسخ دادن به محرکهای آموخته شده ، نشانه ی یادگیری و دست یافتن به یک هدف آموزشی محسوب می شود .
ابزارهای اندازه گیری و سنجش پیشرفت یادگیری غالبا بر آزمونهای مداد و کاغذی تاکید دارد که در قالب پرسشهای کلیشه ای و حافظه ای ، یادگیری های پراکنده ی فراگیران را مورد ارزشیابی قرار می دهد .
در رویکردهای شناختی در کنار توجه به نتیجه و بازده یادگیری ، به فرایند یادگیری و مجموعه ی فعالیتهای ذهنی که یادگیرنده از طریق آنها به نتیجه رسیده است نیز توجه می شود .
در اینجا صرفا ارزشیابی به ارائه ی پاسخهای مورد انتظار از یادگیرنده ، بسنده نمی کند ، بلکه می خواهد بداند چرا و چگونه یادگیرنده به چنین نتایجی دست یافته است .
در ارزشیابی فرایند مدار ، ارزشیابی پیشرفت یادگیری به عنوان امری مستمر و پویا در نظر گرفته می شود که در تمام مراحل آموزش و یادگیری به کار گرفته می شود و در واقع نقش تکوینی دارد و هدف آن اصلاح و بهبود فرایند یاددهی – یادگیری می باشد .
بهترین زمان برای این نوع ارزشیابی ، زمانی است که فرایند آموزش و یادگیری در حال انجام است .
در این رویکرد ، توصیف عملکرد یادگیرنده در هر مرحله از یادگیری کمک خواهد کرد تا یادگیرنده و معلم ، مشکلات آموزش و یادگیری را شناسایی نموده و برای رفع آنها اقدام کنند .
این نوع ارزشیابی را می توان به هر سه شیوه ی گفتاری ، نوشتاری و عملکردی و با استفاده از انواع ابزارهای اندازه گیری و سنجش مانند بحث و گفتگو ، ارائه ی گزارش شفاهی ، پاسخ دادن به پرسشهای کتبی ، اجرای پروژه های پژوهشی و ….. مورد استفاده قرار داد .
ویژگی ارزشیابی فرایند – مدار
این نوع ارزشیابی صرفا به ارزشیابی از جانب معلم محدود نمی شود ، بلکه در کنار آن ، یادگیرنده به خود ارزشیابی فردی ، گروهی و کلاسی می پردازد واز این طریق نقاط قوت و ضعف خویش ، گروه و کلاسی را که در آن عضویت دارد روشن می سازد .

نتابج ارزشیابی فرایند مدار ، نه تنها میزان تحقق هدفهارا در هر مرحله از آموزش و یادگیری نشان می دهد ، بلکه بازخورد آن ، زمینه ی اصلاحات لازم در برنامه ی درسی ، مواد آموزشی ، رسانه ها ، روشهای تدریس و فرایند ارزشیابی پیشرفت تحصیلی را فراهم می نماید .

اهمیت ارزشیابی تکوینی
ارزشیابی جز جدایی ناپذیر و اساسی در فرآیند یاددهی، یادگیری است به طوری که اگرمعلم شکل اجرای آن را هرگونه انتخاب کند اندکی از آثار آموزشی آن نمی کاهد .
به علّت اهمیّت این ارزشیابی در توصیف داده ها و رفتارها در این بحث به آن می پردازیم.
– نظارت معلم بر تحقّق انتظارات آموزشی وپرورشی بخش های گوناگون هر مطلب آموزشی.
– هدایت مداوم یادگیری دانش آموزان بر اساس توانایی هایشان به سمت تحقّق انتظارات آموزشی و پرورشی.
– اصلاح بهبود روش های آموزش و پرورش اعمال شده در کلاس درس.
– کشف راهکارهای متناسب بارشدهردانش آموز تا او بتواند از مرز کنونی توانایی هایش فراتر رود.
– پی بردن به جریان های روان شناختی مؤثر در یادگیری دانش آموزان و ارائه ی بازخور لازم و مناسب.
– آگاهی از چگونگی تشکیل ساختارهای ذهنی مربوط به دانش، مهارتها و نگرش اکتسابی و چگونگی فرآیند و نحوه ی استفاده از آن در حل مسائل در شرایط و موقعیّت جدید.
– ارائه بازخورد لازم به دانش آموزان در مورد فعالیّت ها و کوشش های آموزش وپرورش به منظور ایجاد توجه لازم و افزایش و علاقه به فعالیت ها در آنان.
– انطباق روش، برنامه، وسایل و منابع آموزشی با نیازهای دانش آموزان.
– کشف شکاف بین انتظارات آموزشی و پرورشی با دانش، فهم، مهارت و;. دانش آموزان و کمک به آنان برای کاهش این فاصله.
– آگاهی معلم از اینکه در کلاس درس چه موضوعی راآموزش داده است و این که کدام قسمت از آموزش به کار بیشتر نیاز دارد.
در واقع تفسیر نتایج ارزشیابی تکوینی به این منظور انجام می شود که مشکلات، نارسایی هاو بدفهمی های یادگیری هر یک از دانش آموزان مشخص شود. و نیز روشهای مناسب برای رفع آنها را به معلم و دانش آموز نشان دهد.
به بیانی دیگر، نتایج این نوع ارزشیابی پیشرفت تحصیلی، فرضیه هایی را در اختیار معلمان به عنوان پژوهشگران آموزشی قرار می دهد تا با توجه به آنها به رفع بدفهمی ها، نارسایی ها، و مشکلات احتمالی یادگیری دانش آموزان، (زمانی که فعالیّت ها و کوشش آموزش و پرورشی در جریان هستند) اقدام کنند.

فواید ارزشیابی تکوینی
اجرای راهبردهای ارائه شده در کلاس درس طی دوره و زمان آموزش، این فواید را برای دانش آموزان به همراه خواهد داشت.
– کسب مهارتهای بحث و گفت وگو
– کسب مهارت های مربوط به ارتباطات بین فردی
– مشارکت در فعالیّت های گروهی
– ایجاد انگیزه برای مطالعه و یادگیری
– کسب مهارت های مطالعه ی درست
– توجه به موضوع مورد مطالعه
– تلفیق مهارت های شنیدن،خواندن، تفکر ونوشتن
– تثبیت یادگیری از طریق مرور کردن، سؤال و جواب، یافتن جواب و;
– درک ارتباط بین مطالب خوانده یا شنیده شده
-ارتباط بین یادگیری های قبلی و بعدی (معنی دارکردن یادگیری)
– کشف انتظارات آموزشی و پرورشی
– شرکت فعّال در یادگیری از طریق تفکر فردی و گروهی
– کسب مهارت تفکر انتقادی
– کنترل و مدیریت مثبت کلاس درس
– افزایش اعتماد به نفس و ابراز وجود.
– کسب مهارت های ابراز وجود
– افزایش مهارت های شناختی و فراشناختی خود.

چه موقع ارزشیابی معتبر است
زمانی که 1- آموزش با پژوهش همراه باشد 2- آموزش با ارزشیابی تلفیق شده باشد.
3- ارزشیابی ارزشی بیش ازموفقیّت در جلسات امتحان را داشته باشد.
4- فعالیّت های گروهی فرد را اصل قرار دهد.
5- افراد را به یک فراگیرمادام العمر تبدیل کند.
و در یک کلام آموزش باید شیوه های یادگیری را به فراگیر بیاموزد تا خود در هر زمان که بخواهد، آنچه را نیاز دارد بیاموزد بدون آنکه نیازمند آموزگاری باشد.

ارزشیابی توصیفی
امروزه نیازمند سیستم هایی از سنجش و ارزیابی هستیم که به هر دانش آموزبه دیده ی حرمت نگاه کند. موهبت های طبیعی و انسانی او را بسیار بیشتر از آزمونهای سنتی نشان دهد.
پس آن نوع سنجش که بتواند تصویری واضح و سه بعدی از رشد مهارت ها، تواناییها و دانش و نگرش دانش آموز بدهد قابل دفاع می باشد. برخلاف ارزشیابی کمی که با داده های کمی و ریاضی و عدد و ارقام سروکار دارد و از قضاوت برخوردار است. باید دانست که کیفیت یک امر نسبی است و انعطاف پذیر می باشد و به طور کلّی می توان گفت که کیفیت مقطعی نیست بلکه اندیشه ای مستمر است و بر اساس تلاش و فعالیّت فرد انجام می گیرد.
اما باید این مطلب را مدنظر داشت که ارزشیابی کمّی برای عموم قابل فهم تر و مفیدتر است و اما ارزیابی کیفی تخصصی تر بوده و مهارت و آموزش بیشتری برای بکارگیری لازم دارد و بیشتر از مفاهیم و کلمات کلیدی، ارزش گذاری وقضاوت برخوردار است.
و همچنین این دو ارزیابی از نظر ابزارهای جمع آوری داده ها نیز با هم فرق دارند: ابزار جمع آوری داده های کمی معمولاً آزمونهای عینی یا استاندارد با پاسخ های ازقبل تعیین شده است. اما ابزار ارزیابی کیفی را می توان ابزارهای ذهنی، پرشنامه ها و نگرش سنج ها، روشهای مصاحبه ای، مشاهده ای، واقعه نگاری و گزارش های روزانه و;;;;;..می باشد.
به عنوان مثال: تعداد پرسش های فراگیران در کلاس = کمی است
اما نوع پرسش های فراگیران در کلاس= کیفی است
حجم هر پرسش وپاسخ آن= کّمی است
نوع آوری و تازگی پرس= کیفی است
ارزشیابی توصیفی یا کمی را می توان آموزش بدون نمره دانست و به جای تأکید بر ارزشیابی های پایانی باید بر ارزشیابی تکوینی (مستمر) تأکید داشت در واقع ارزشیابی توصیفی به توصیف ارزشیابی های گوناگون که به شیوه های متنوع از دانش آموز به عمل آورده ایم می پردازد.
کاربردارزشیابی توصیفی:
1- بهبودیادگیری
2- ایجاد نگرش مطلوب نسبت به مدرسه
3- افزایش بهداشت روانی کلاس
4- اعتماد به نفس
5- افزایش روحیه انتقادپذیری در کودکان
6- افزایش مشارکت در یادگیری
7- رشد مهارت خود اصلاحی و خود تنظیمی
8- رشد و توانایی نقد خود
9- بهبود عملکردها
10- خارج شدن از برنامه های کلیشه ای و چارچوبی
11- آرامش در آموزش

ابزارهای ارزشیابی توصیفی:
برای ارزشیابی توصیفی ابزارهای گوناگونی وجود دارد که در اینجا به 3 نوع آن اشاره می کنیم.
1- پوشه کار

2- پروژه

الف- آزمونهای مختلف از جمله مدادکاغذی

ب- تکالیف درسی

3- آزمون های عملکرد
پوشه کار:
یک مجموعه هدفدار منظم از کار و فعالیّت فراگیر که نشان دهنده تلاش و کوشش و پیشرفت و رشد دستآوردها و موفقیّت های او می باشد. و فراگیران را به فراگیرانی پویا و فعال تبدیل می کند که در برابر یادگیری و پیشرفت خود مسئول باشند.
پوشه کار مانند یک جورچین (پازل) مجموعه ی قطعاتی از کارهای هدفدار فراگیران است که به او امکان می دهد تا توانایی های خود را از جهات مختلف به نمایش بگذارد. که البته هر پوشه می تواند شامل کار یک فرد یا یک گروه باشد. که به یک یا چند موضوع درسی اختصاص دارد که البته می توان در زمان معین فراگیر آن را به خانه ببرد یا در مدرسه نگهداری شود و در اختیار معلم سال بعد قرار گیرد.
در واقع پوشه کار فرصت شناخت و اصلاح اشتباهات را به فراگیران می دهد.

چه چیزهایی را باید در پوشه نگهداری کرد:
1- تکالیف انفرادی مدرسه
2- برگه امتحانی
3- تکالیف گروهی مدرسه
4- گزارش های علمی
5- یادداشت های کلاسی یا خارج کلاسی دانش آموز
6- ثبت پرسش ها و اظهارنظرها در رفتارهای قابل توجه
7- گزارش مصاحبه ای فراگیر با افراد مختلف
8- خلاصه داتسان یا فیلم یا بازدید
9- نمونه کارهای هنری و;
سعی شود کارهای ناتمام با ذکر تاریخ در پوشه گذاشته شود و کارهای تکمیل شده در پوشه نگهداری شود.
بهترین کار هر دانش آموز در پوشه گذاشته شود. معلم و دانش آموز در انتخاب مواردی که در پوشه گذاشته شود با یکدیگر مشورت کنند.
معیارهایی برای ارزشیابی پوشه ای:
برای آنکه بتوان یک پوشه کار را ارزیابی کرد باید معیارهایی داشت که می توان به مواردزیر اشاره کرد.
1- دقت در کار
2- نظم کار و نظافت ظاهری
3- خلاقیّت و نوآوری
4- کنجکاوی و پرسش گری
5- پشتکار و صبر و حوصله
6- کاربرد آموخته ها
7- تصحیح اشتباهات
8- توانایی استفاده از ابزار
9- توانایی برقراری ارتباط
10- توانایی حل مسئله
11- توانایی طرح مسئله
12- توانایی کار گروهی و;
از نتایج ارزشیابی پوشه ها چگونه استفاده کنیم:
1- به دانش آموز امکان داده میشود پوشه ی خود را با معلم مرور کند و مواردی را که می تواند اصلاح کند بگوید.
2- به دانش آموز امکان داده میشود که محتویات پوشه را با دانش آموز دیگر مرور کند
3- به دانش آموز امکان داده میشود که محتویات پوشه را با گروه خود مرور کند.
4- به دانش آموز امکان داده میشود که محتویات پوشه را با والدین مرور کند.
5-به معلم این امکان را می دهد که پوشه فراگیران را مرور کند و مواردی که به کمک نیاز دارند تعیین کند.
6- به دانش آموزان امکان می دهد که از کارهای خود نمایشگاهی ترتیب دهند.

پروژه
برای آنکه یک آموخته در ذهن فراگیر ثبت شود بایدآن آموخته درموقعیّت های مناسب به کار گیرد، فعالیّت هایی تحت عنوان پروژه که فرصت های یادگیری متنوعی برای فراگیران ایجاد می کند اگر به درستی هدایت شوند از مؤثرین شیوه ها در سهیم کردن فراگیران در فرآیند آموزش و پایدار کردن آموخته های فراگیران درحیطه های مختلف دانش مهارت و نگرش هستند.
فعالیّت های پروژه ای برای دانش آموزان فرصتی فراهم می کند تا مهارتهای بهتر زندگی کردن و توانایی برخورد با مسائل زندگی را کسب کند. معمولاً پروژه های دانش آموزی هدف های برنامه ی درسی را دربردارد تا حدودی پیچیده تر از تکالیف معمولی است و دانش آموزان هم به صورت انفرادی و هم به صورت گروهی می توانند انجام دهند .

چگونگی ارائه یک پروژه
هنگامی که دانش آموزان به صورت انفرادی یا گروهی پروژه ای را انجام می دهند انتظار دارند معلم به آنان فرصت دهد تا حاصل کار خود را ارائه دهند. زمانی که دانش آموز می داند باید پروژه ی خود را در کلاس و در حضور جمع ارائه کند موظف میشود از جزئیات کار، حتّی اگر بخشی از آن توسط دیگری انجام شده باشد مطلع باشد به این ترتیب افراد خانواده در آموزش فرزندشان سهیم می شوند.
به تفاوت های فردی فراگیران احترام بگذاریم با معرّفی پروژه های متفاوت به فراگیر و گروههای مختلف دانش آموزی با توجه به طبقه بندی هوشی گارد نر به آنان امکان دهیم تا از حداکثر توان خود در پیشرفت تحصیلی بهره گیرد .
مزایای استفاده از پروژه:
1- خصلت جستجوگری و کنجکاوی فراگیران برانگیخته می شود.
2- پرورش مهارت حل مسئله
3- فرصت های همکاری مثبت بین افراد در کلاس افزایش می یابد.
4- مهارت نقادی و نقدپذیری را در فراگیران افزایش می دهد.
5- فراگیران با استفاده از استعدادهای خاص خود یک محصول کیفی تولید می کنند.
6- اعتماد به نفس فراگیران را افزایش میدهد.
7- تئوری هوشهای چندگانه (8 گانه گارد نر) را ملموس کرده ومی تواند در شناخت هوش ها به ما کمک کند.
8- به دانش آموزان فرصت می دهد تا به پرسش های خود نظم دهند وبرای یافتن پاسخ برنامه ریزی کنند.
9- به معلم امکان می دهد تا از فرصت های متفاوتی برای ارزشیابی فراگیران بهره جوید.
10- به فراگیران فرصت می دهد تا با انتخاب آزاد زمینه ی فعالیّت و استعداد خویش را کشف کند.

سنجش عملکرد
شامل روش هایی است که توسط آن فراگیران فرصت می یابند مهارتها و شایستگی های آموخته خود را آشکار سازند و در حین آن نیز چیزهایی بیاموزند. این روشها مشتمل بر طراحی واجرای آزمایش های علمی، نوشتن مطالب و مقالاتی که مستلزم بازاندیشی، بازسازی است، تفسیر و استفاده از نقشه ها و نمودارها، سرودن اشعار، کارهای علمی ونمایشی، طراحی و اجرای مهارتهای ورزشی، شرکت در امتحانات و آزمونهای شفاهی و زبانی و;..که همه و همه نشانگر کاربردی، واقعی و عملی سنجش عملکرد است. بنابراین سنجش عملکرد یک دیدگاه، رویکرد وشیوه کلّی سنجش یادگیرنده است که از همه روش ها و ابزار موجود می تواند استفاده کند حتی از روش های مرسوم و معمول اندازه گیری مانند آزمونهای معلم ساخته، که البته لازم به ذکر است که آنچه که این ابزارهای رایج وکّمی را از روش های کیفی نوین متمایز می سازد، هدف و نحوه ی به کارگیری و استفاده از نتایج سنجش است.
در ضمن عملکرد میتواند به شکل فردی یا گروهی سنجیده شود.
هدف از سنجش عملکرد
سنجش عملکرد نه تنها در پایان آموزش به عنوان وسیله و روش تعیین میزان پیشرفت افراد کاربرد دارد بلکه هدف تشخیصی برای شروع آموزش و هدف ساختاری و فرآیندی به منظور هدایت و راهنمایی جریان یادگیری- یاددهی در حین شکل گیری و تکوین آموزش را نیز دنبال می کنند.
بهتر است قبل از اجرای سنجش عملکرد چند سؤال از خود بپرسیم

دانلود مقاله بررسی روشهای تدریس دبیران دروس دین و زندگی(1) مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصف

 دانلود مقاله بررسی روشهای تدریس دبیران دروس دین و زندگی(1) مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان در سال تح word دارای 7 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله بررسی روشهای تدریس دبیران دروس دین و زندگی(1) مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان در سال تح word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله بررسی روشهای تدریس دبیران دروس دین و زندگی(1) مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان در سال تح word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن دانلود مقاله بررسی روشهای تدریس دبیران دروس دین و زندگی(1) مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان در سال تح word :

بررسی روشهای تدریس دبیران دروس دین و زندگی(1) مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان در سال تحصیلی 84-83

مقدمه:
نظام های آموزشی و فعالیت های حاکم بر آن، با توجه به پیشرفت جوامع همواره دستخوش تغییر و تحول است و تحول آموزشی خود معلول تحول اجتماعی و تحول علوم و تکنولوژی است. با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع، نیازهای فردی و اجتماعی نیز پیچیده و متنوع می شوند و ارضای آنها احتیاج به علوم و فنون پیچیده دارد.کسب علوم و فنون جدید در سایه روش

های آموزش پیشرفته امکان پذیر است. به این جهت وظیفه و مسئولیت معلم امروز نسبت به گذشته سنگین تر و پیچیده تر شده است.دیگر نمی توان با روشهای سنتی جامعه و افراد آن را به سوی یک تحول پیچیده و پیشرفته سوق داد.(شعبانی،1382 ص1)امروزه فراگیران برای ورود به عصر دانایی و روبرو شدن با تحولات شگفت انگیز قرن بیست ویکم باید به طور فزاینده ای مهارت های تفکر انتقادی و خلاق را برای تصمیم گیری های مناسب و حل مسائل پیچیده ی جامعه فرا گیرند. دانش آموزان باید به مهارت های پژوهش و حل مسئله مجهز شوند و روحیه جست و جو گری را در خود تقویت کنند.

برای تربیت چنین شهروندانی که بتوانند به مسائل جهانی بیاندشند، به ارزشهای والای انسانی معتقد باشند، افراد حافظ قانون، مهربان، درستکار، دارای یک درک سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عمیق باشند و بتوانند با تفکر منطقی و نقاد خود، سرنوشت جامعه جهانی را بررسی و ارزیابی کنند، آموزش مهارت های تفکر و یادگیری از طریق روش های یاد دهی- یادگیری فرآیند محور (فعال) ضروری به نظر می رسد و لازم است برای آن برنامه ریزی شود. راه اساسی برای تحقق این

مهم، تغییر بنیادی در روشهای آموزش و یادگیری مدارس است. لذا روشهای تدریسی که بتوانند فعالی

ت دانش آموزان را تقویت کنند و یادگیری را به یک جریان دو سویه وفعال تبدیل کنند،از اهمیت ویژه ای برخوردار است.(کیوان فر،1382)

اگر فراگیران بتوانند در حین آموزش و پرورش، استعدادهایشان را شکوفا سازند و پیوسته احساس موفقیت کنند، و در مدرسه فرصت بررسی مسایل شخصی و اجتماعی شان را داشته باشند، به راحتی می توانند ارزش های اعتقادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه خود را کسب کنند و لذا از احساس بی کفایتی و بیگانگی اجتماعی در امان باشند. معلم اگر با اصول و مبانی و هدف های آموزش و پرورش، ویژگی های فراگیران و نیاز آنان، روش ها و فنون تدریس و سایر مهارت های آموزشی آشنایی نداشته باشد، هرگز قادر نخواهد بود زمینه شکوفایی استعداد شاگردانش را فراهم کند و آنان را برای زندگی در جامعه متحول امروزی آماده نماید. (شعبانی، 1382 ص 3)
دوره متوسطه از دوره های مهم، حساس و موثر در زندگی فردی و اجتماعی آدمی است. دوره ای است که به سبب وضعیت زیستی، اجتماعی و روانی دانش آموزان آن با سایر دوره های ت

حصیلی مشترکات و ممیزاتی دادر و دارای طیف وسیعی است که دوران نوجوانی را دربرمی اختصاصی نوجوان و جوان بروز می کند، قدرت یادگیری آنان به حد اعلای خود می رسد، کنجکاوی آنان جهت معینی می یابد و مسائل جدید زندگی نظیر انتخا رشته، انتخاب حرفه و شغل، اداره خانواده و گرایش به مرام و مسلک ذهن آنان را به خود مشغول می دارد و به مرحله ادر

اک ارزش های اجتماعی، اقتصادی و معنوی می رسند. از این رو این دوره در نظام های تعلیم و تربیت کشورهای مختلف جهان اهمیت زیادی دارد. (صافی، 1379، ص 90)
اهم ویژگی های دانش آموزان دوره متوسطه (14 تا 17 ساله) عبارت است از: بروز بخش اعظمی از استعدادهای اختصاصی به دنبال استعدادهای عمومی – رشد سریع قوای جسمانی و نیرومندی کم سابقه – رشد کامل هوش و رسیدن قدرت یادگیری به حد اعلای خود – فزون گرفتن الگوپذیری و همانند سازی – جهت دار شدن کنجکاوی نوجوان – دست یافتن به قواعد اجتماعی پایدار و احساس محدودیت نسبت به برخی از قواعد اجتماعی و خانواده – گرایش به امور سیاسی و مرام و مسلک – افزایش روحیه ارزش گذاری به امور فرهنگی، هنری و علمی – ورود به مرحله تفکر انتزاعی و گسترده شده توانایی های فکری و ذهنی – شک و تردید در باورها و اعتقادات برای دوباره سازی آن ها (شکوهی، 1370، ص 178 تا 179)

روش های تدریس مختلفی وجود دارد که هر کدام برای شرایط و درس خاصی مناسب تر است، لذا معلم باید با توجه به هدف های آموزشی، موضوع درس، ویژگی های دانش آموزان و غیره بهترین روش را انتخاب نماید. آگاهی و تسلط معلمان در مورد روش های تدریس و نحوه و شرایط استفاده از آن تاثیر زیادی در موفقیت حرفه ای آنان دارد. از تدریس تعریف های متعددی ارائه شده است. نظریه های ارائه شده در مورد تدریس، به نوعی با یکدیگر تفاوت دارند ولی با وجود این، م

ی توان نظریه های مختلف را در قالب و چارچوب بزرگتری تحت عنوان یک نظری

ه جامع تدریس ارائه کرد.
علاوه بر اهداف، رویکرد و محتوای کتب درسی نیز در انتخاب و به کارگیری رو

ش تدریس مناسب مؤثر است. کتاب جدیدالتألیف دین و زندگی (1) که به مدت سه سال اجرای آزمایشی شده و از سال تحصیلی 82-81 به صورت سراسری اجرا گردیده، شامل 18 درس در 152 صفحه می باشد. هدف آن این است که با ایجاد بینش در دانش آموزان، در قلب آن ها حب و شوق بوجود آورده و در عمل آنان را به حرکت در مسیر زندگی دینی رهنمون گردد. از

ویژگی های این کتاب، ادغام درس قرآن در کتاب دینی و تنظیم آیات قرآنی متناسب با اهداف دروس، ایجاد زمینه برای استفاده از روش های فعال تدریس، مشارکت دانش آموزان د

ر یادگیری و تمرین های متنوع با استفاده از صفحات و طرح های رنگی می باشد. کتاب علوم زیستی و بهداشت سال اول دبیرستان که توسط گروه زیست شناسی دفتر برنامه ریزی و تألیف کتاب های درسی تألیف شده است مشتمل بر 8 فصل شامل: – نگرش علمی و علوم زیستی – ساختار سلولی – ساختار شیمیایی – تولید کنندگی – تغدیه – تولیدمثل و وراثت –
بوم شناسی – میکروب ها، بیماری و سلامتی می باشد. در مقدمه کتاب هدف اصلی کتاب را آشنایی با علوم زیستی و توجه به زمینه های اصلی کاربردی آن بیان نموده است. از ویژگی های این کتاب آن است که در متن درس ها فعالیت هایی پیش بینی شده است که دانش آموزان با همیاری یکدیگر و راهنمایی دبیر آن ها را در کلاس انجام می دهند. کتاب مطالعات اجتماعی سال اول دبیرستان دارای 30 درس و 5 فصل می باشد هدف کلی این کتاب آموزش و تربیت دانش آموز به عنوان یک شهروند خوب برای جامعه و تقویت ارزش های مطلوب در دانش آموزان است.
با عنایت به این ویژگی ها و شرایط، لازم است دبیران شاغل در دوره متوسطه با آگاهی و تسلط کافی بر روش های تدریس و استفاده مناسب و بجا از آنها زمینه تحقق هرچه بیشتر اهداف آموزش و پرورش در این دوره حساس را فراهم آورند.

بیان مسئله:
شیوه های متنوعی در تدریس وجود دارد که هر کدام برای شرایط و درس خاصی مناسب تر است، لذا معلم باید با توجه به هدف های آموزشی، موضوع درس، ویژگی های دانش آموزان، امکانات موجود، جو حاکم بر کلاس، تعداد فراگیران، زمان در اختیار کلاس و دهها

مسئله دیگر، مناسب ترین شیوه تدریس را انتخاب کند. (سیف، 1380 ص 404)
پژوهش های متعددی نشان می دهد معلم و شیوه ارائه مطالب به وسیله وی عامل مهمی در رشد علمی، اخلاقی و اجتماعی دانش آموزان محسوب می شود (سیف، 1371). آگاهی و تسلط معلمان در مورد روش های تدریس و نحوه و شرایط استفاده از آن تأثیر زیادی در موفقیت معلمان در مورد روش های تدریس و نحوه و شرایط استفاده از آن تأثیر زیادی در موف و غیره منطبق نباشد و یا معلم مهارت های لازم برای استفاده از آن روش ها به دست نیاورده باشد یا زمینه اجرای آن روش ها در کلاس فراهم نباشد، در این گونه موارد معلم با شکست مواجه می شود و کیفیت تدریس او مناسب نخواهد بود. وظیفه معلم این است که با شناخت دانش آموزان و آگاهی از چگونگی کاربرد شیوه های مختلف تدریس، مدل مناسبی برای تدریس انتخاب کند. (نصر اصفهانی، 1371)
از تدریس همانند یادگیری تعریف های متعددی ارائه شده است. از بررسی مجموعه تعاریف ارائه شده در این زمینه می توان نتیجه گرفت که تدریس یک فعالیت است، اما نه هر نوع فعالیتی بلکه فعالیتی که آگاهانه و براساس هدف خارجی انجام گیرد، فعالیتی که بر پایه وضع شناختی دانش آموزان انجام می پذیرد و موجب تغییر آنان می شود، اگرچه هنوز هستند کسانی که بر اساس الگوها و روش های سنتی، تدریس را تنها به تلاش و فعالیت معلم در کلاس اطلاق می کنند. در هر صورت، اگر یادگیری را (تغییر در فرآیند تدریس بر اثر تجربه) بدانیم، بدون شک فعالیتی که موقعیت را برای تغییر فراهم کند یا ایجاد موقعیتی که تجربه را آسان تر کن

د و تغییر لازم را در شاگرد سبب شود، تدریس نام دارد. در نتیجه عمل تدریس یک سلسله فعالیت های مرتب، منظم، هدفدار و از پیش طراحی شده است؛ فعالیتی که

هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری است، فعالیت که به صورت تعامل و رفتار متقابل بین معلم و فراگیر جریان دارد؛ یعنی ویژگی ها و رفتار معلم در فعالیت ها و اعمال شاگردان تأثیر می گذارد و بالعکس از ویژگی ها و رفتارهای آن ها متأثر می شود. (شعبانی 1382، ص 103)
در طول بیست سال اخیر، در زمینه تدریس نظریه های قابل توجهی طرح و ارائه شده است که تعداد زیادی از آن ها به تازگی توسط گانیه و دیک (1984) مورد بررسی و تجدیدنظر قرار گرفته اند. با توجه به تمامی این نظریه ها می توان گفت که تاکنون نظریه پردازان موفق به ارائه یک نظریه تدریس هماهنگ و واحد نشده اند. در رابطه با روش های تدریس از سوی صاحبنظران این حوزه طبقه بندی های مختلفی ارائه شده است، جویس و ویل روش های مختلف تدریس را در چهار گروه الگوهای اجتماعی – اطلاعات پردازی – انفرادی و رفتاری تقسیم بندی نموده اند. در گروه (اجتماعی) راهبردهای تدریس یاران در یادگیری، تفحص گروهی، ایفای نقش و کاوش گری به شیوه محاکم قضایی قرار می گیرد. در گروه (اطلاعات پردازی) که بر راه های تقویت کشش درونی انسان برای درک جهان از طریق گردآوری و سازمان دهی اطلاعات اولیه، کشف مسائل و ارائه راه حل های آن ها تأکید دارند و روش های تدریس استقرایی، دریافت مف

هوم، یادیارها، پیش سازمان دهنده، کاوشگری علمی و
بدیعه پردازی قرار می گیرد. این دسته از راهبردهای تدریس برای بررسی و شاخت خود و جامعه و برای حصول به هدف های فردی و اجتماعی آموزش و پرورش مفید و مؤثر

توسط فرد و رسیدن به حد بالاتری از رشد فعلی افراد و جستجوی زندگی خلاق تر می باشد، راهبردهای تدریس (غیرمستقیم) و (افزایش عزت نفس) قرار می گیرد که توسط
کارل راجرز و آبراهام مازلو به وجود آمده و به همت بروس جویس گسترش یا

فته اند. در گروه (سیستم های رفتاری) که نظریه اجتماعی یادگیری (یا تغییر رفتار) مبنای آن ها می باشد انسان ها را به عنوان سیستم های
مقابله ی پیام با رفتاری خوداصلاحگرانه و تغییردهنده رفتار ناشی از اطلا

عات دریافت شده درباره نحوه انجام موفقیت آمیز وظایف است. فنون رفتاری برای دامنه وسیعی از هدف های آموزش مستقیم، شبیه سازی و یادگیری اجتماعی در این گروه قرار می گیرند (جویس و همکاران، 2000)
میرلوحی (1380) روش های تدریس را در سه گروه روش های مستقیم، نیمه مستقیم و غیرمستقیم تقسیم بندی می نماید. به نظر ایشان روش های تدریس مستقیم به روش هایی گفته می شود که در آن معلم خود به تنهایی موضوع درسی را ارائه می کند. روش های سخنرانی، نشان دادن (نمایشی) و روش انجام دادن در این گروه قرار می گیرند. روش های تدریس نیمه مستقیم مبتنی بر کار مشترک میان معلم و فراگیر بوده و یادگیری
دانش آموز تحت هدایت و رهبری ضمنی و نیمه مستقیم معلم قرار دارد. از روش های تدریس نیمه مستقیم می توان به روش پرسش و پاسخ، روش گفتگو (بحث گروهی) و روش جهت دهی اشاره نمود. و بالاخره گروه سوم روش های تدریس غیرمستقیم هستند که در این روش ها دانش آموزان بدون راهنمایی و هدایت مستقیم معلم به یادگیری می پردازند. روش تدریس مستقیم به صورت های مختلفی از جمله از طریق کار اختیاری، کار الزامی؛ کار در جمع کلاس و یا از ط

ریق کار در گروه های مجزا انجام می پذیرد.
همچنین روش های تدریس را می توان به روش های فعال و غیرفعال تقسیم بندی نمود. در روش های فعال تدریس ذهن انسان فعال در نظر گرفته می شود بدین معنا که هر مفهومی

که با نظام مفاهیم ذهن تناسب داشته باشد، جذب ذهن می شود و اگر متناسب نباشد جذب نمی گردد. همچنین، کسب مفهوم نیز در یک فرآیند فعال حاصل می گردد. در یادگیری فعال معلم شرایط را مساعد می کند و فراگیر با مشارکت خود یاد می گیرد. معلم راهنما و هادی جریان تدریس است. ولی در روش های غیرفعال معلم مخزن و منبع دانش فرض می شود و فراگیران ظروف خالی محسوب می گردند که معلم وظیفه دارد مطالب را به طور یک طرفه به آنان انتقال دهد. به عبارت دیگر روش های فعال تدریس حالت دوسویه و تعاملی دارند ولی روش های غیرفعال یکسویه و منفعل هستند. (فضلی خانی، 1378)
عده ای از صاحب نظران (صفوی، 1373) روش های تدریس را به دو گروه روش های سنتی و
روش های نوین تدریس تقسیم بندی نموده اند. روش های تدریسی که در گذشته های دور به کار می رفته اند را به عنوان روش های سنتی و روش هایی که متکی بریافته های روان شناسی و علوم تربیتی جدید می باشند را

روش های نوین تدریس می نامند. دو روش سقراطی و روش مکتبی از مشهورترین روش های سنتی می باشد. از روش های نوین تدریس می توان به روش های تدریس اکتشافی، حل مسئله، مباحثه ای، نمایشی، انفرادی، پروژه، آزمایش، ایفای نقش و غیره اشاره نمود. (فضلی خانی، 1378)
عده ای از صاحب نظران (صفوی، 1373) روش های تدریس را به دو گروه روش های سنتی و روش های نوین تدریس تقسیم بندی نموده اند. روش های تدریسی که در گذشته های د

ور به کار می رفته اند را به عنوان روش های سنتی و روش هایی که متکی بر یافته های روان شناسی و علوم تربیتی جدید می باشند را
روش های نوین تدریس می نامند. دو روش سقراطی و روش مکتبی از مشهورترین روش های سنتی می باشد. از روش های نوین تدریس می توان به روش های تدریس اکتشافی، حل مسئله، مباحثه ای، نمایشی، انفرادی، پروژه، آزمایش، ایفای نقش و غیره اشاره نمود. (فضلی خانی، 1378)
با توجه به مباحث فوق، در این تحقیق در پی آن بوده ایم که با بررسی و تجزیه و تحلیل شیوه های تدریس دبیران در دروس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان، روش های مورد استفاده دبیران مشخص و ارائه نماییم.

ضرورت و اهمیت پژوهش
از آنجا که نقش اصلی و اساسی در فرآیند یاددهی – یادگیری بر عهده معلم می باشد، آگاهی و شناخت معلمان از روش های مختلف تدریس و نحوه کاربرد آن ها یک ضرورت محسوب می شود. شناخت معلم از
روش های مختلف تدریس و نحوه کاربرد آن ها یک ضرورت محسوب می شود. شناخت معلم از روش های تدریس و نحوه استفاده و کاربرد آن ها می تواند:
1) موفقیت او در تدریس تضمین نماید.
2) تحقق اهداف آموزشی و پرورشی را ممکن سازد.
3) با ارتقا کیفیت تدریس معلمان، کیفیت آموزشی بهبود یابد.
4) آشنایی معلمان با روش های مختلف تدریس آنان را در انتخاب روش تدریس،

متاسب با اهداف، رویکردها و محتوای دروس مختلف کمک نماید.
لذا ضروری است تا نحوه استفاده معلمان از روش های تدریس دروس موردنظر مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار گیرد.
یافته های این پژوهش می تواند جهت ارتقاء سطح کیفی آموزش مورد استفاده بخش های زیر قرار گیرد:

الف – برنامه ریزان، کارشناسان و مؤلفان کتب درسی مربوطه (دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی)
ب – معاونت آموزش و پرورش نظری و مهارتی استان
ج – کارشناسان آموزش ضمن خدمت معلمان (گروه ارتقاع علمی و منابع انسانی)
د – کارشناسان آموزش متوسطه نظری سازمان
ه – گروه های آموزشی استان و مناطق آموزشی
و – دبیران محترم دروس بینش اسلامی، علوم اجتماعی و زیست شناسی

اهداف پژوهش
1- تعیین روش های تدریس دبیران درس دین و زندگی (1) پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان
2- تعیین روش های تدریس دبیران درس مطالعات اجتماعی پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان
3- تعیین روش های تدریس دبیران درس علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان
4- طبقه بندی روش های تدریس مورد استفاده دبیران درس دین و زندگی (1) پ

ایه اول دوره متوسطه استان اصفهان
5- بررسی تفاوت بین روش های تدریس دبیران درس دین و زندگی (1) پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان با توجه به متغیرهای جنسیت، مدرک تحصیلی، سابقه تدریس و گذراندن دوره ی ضمن خدمت درس مربوطه

6- طبقه بندی روش های تدریس مورد استفاده دبیران درس مطالعات اجتماعی پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان
7- بررسی تفاوت بین روش های تدریس دبیران درس مطالعات اجتماعی پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان با توجه به متغیرهای جنسیت، مدرک تحصیلی، سابقه تدریس و گذراندن دوره ی ضمن خدمت درس مربوطه
8- طبقه بندی روش های تدریس مورد استفاده دبیران درس علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان
9- بررسی تفاوت بین روش های تدریس دبیران درس علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان با توجه به متغیرهای جنسیت، مدرک تحصیلی، سابقه تدریس و گذراندن دوره ی ضمن خدمت درس مربوطه

سؤالات پژوهش:
1- روش های تدریس دبیران درس دین و زندگی (1) پایه اول دوره متوسطه چگ

ونه است؟
2- روش های تدریس دبیران درس مطالعات اجتماعی پایه اول دوره متوسطه چگونه است؟
3- روش های تدریس دبیران درس علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متو

سطه چگونه است؟
4- طبقه بندی روش های تدریس مورد استفاده دبیران درس دین و زندگی (1) پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان چگونه است؟
5- آیا بین میزان به کارگیری انواع روش های تدریس دبیران درس دین و زندگی (1) پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان با توجه به متغیرهای جنسیت، مدرک تحصیلی، سابقه تدریس و گذراندن دوره ی ضمن خدمت درس مربوطه تفاوت وجود دارد؟
6- طبقه بندی روش های تدریس مورد استفاده دبیران درس مطالعات اجتماعی پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان چگونه است؟
7- آیا بین میزان به کارگیری انواع روش های تدریس دبیران درس مطالعات اجتماعی پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان با توجه به متغیرهای جنسیت، مدرک تحصیلی، ساب

قه تدریس و گذراندن دوره ی ضمن خدمت درس مربوطه تفاوت وجود دارد؟
8- طبقه بندی روش های تدریس مورد استفاده دبیران درس علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان چگونه است؟
9- آیا بین میزان به کارگیری انواع روش های تدریس دبیران درس علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان با توجه به متغیرهای جنسیت، مدرک تحصی

لی، سابقه تدریس و گذراندن دروه ی ضمن خدمت درس مربوطه تفاوت وجود دارد؟

ابزار جمع آوری اطلاعات
در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از فرم چک لیست مشاهده روش تدریس محقق ساخته استفاده شده است. برای تهیه این ابزار پس از مطالعه روش های مختلف تدریس عناصر و اجزاء روش های مختلف تدریس تدوین شده و پس از بررسی و اظهارنظر اساتید صاحب نظر و نظرات اصلاحی استاد ناظر، فرم نهایی چک لیست مشاهده روش تدریس شامل حدود 40 مورد از عناصر و اجزاء روش های مختلف تدریس تهیه گردیده و در دروس موردنظر از طریق حضور در کلاس درس دبیران مربوطه (5 جلسه برای هر دبیر) تکمیل و اطلاعات مورد نیاز جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

تعیین روایی و پایانی (اعتبار) چک لیست مشاهده تدریس
جهت بررسی روایی صوری و محتوایی ابزار جمع آوری داده ها (فرم چک لیست تدریس) فرم اولیه حاوی موارد و عناصر روش های تدری در اختیار تعدادی از اساتید و ص

احب نظران روش ها و الگوی تدریس قرار گرفته، پس از اعمال نظران آنان و انجام اصلاحات لازم و با نظر استاد ناظر فرم نهایی چک لیست تدریس، تدوین و مورد استفاده قرار گرفته است. برای بررسی و تعیین اعتبار ابزار اندازه گیری پس از اجرای مقدماتی از ر

وش (آلفای کرانباخ) استفاده شده و ضریب اعتبار آن (952/0) محاسبه گردیده است.

روش های تجزیه و تحلیل داده ها
داده های مورد نیاز شامل:
الف – تعیین روش های تدریس مورد استفاده دبیران دروس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان در سال تحصیلی 84-83 که از طریق چک لیست مشاهده تدریس دبیران شامل جنسیت، رشته و مدرک تحصیلی، سابقه تدریس و گذراندن دوره آموزش ضمن خدمت درس مربوطه می باشد.

 شده است:
الف) در سطح آمار توصیفی از فراوانی، درصد فراوانی، فراوانی تراکمی، میانگین، واریانس و انحراف معیار استفاده شده است.
ب) در سطح آمار استنباطی از آزمون های مناسب، متناسب با مقیاس داده ها استفاده گردیده است.

سطوح اندازه گیری متغیرها در این پژوهش در سطح مقیاس اسمی (جنس

، مدرک، سابقه تدریس و غیره) و مقیاس فاصله ای که همان نمرات میزان استفاده دبیران از روش های تدریس است، به دست می آید.

داده های موردنیاز
الف – تعیین روش های تدریس مورد استفاده دبیران دروس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان در سال تحصیلی 84-83 که از طریق چک لیست مشاهده تدریس دبیران و با حضور در کلاس های درس جمع آوری می شود.
ب – خصوصیات دموگرافیک دبیران شامل جنسیت، رشته و مدرک تحصیلی، ساب

قه تدریس و گذراندن دوره آموزش ضمن خدمت درس مربوطه.
جامعه آماری: این پژوهش کلیه دبیران شاغل به تدریس در پایه اول دوره متوسط

ه استان اصفهان که در سال تحصیلی 84-83 به تدریس دروس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت اشتغال دارند را شامل می شوند، که تعداد آن ها 3268 نفر می باشد.

نمونه و روش نمونه گیری: برای انتخاب افراد گروه نمونه از روش نمونه گیری طبقه ای (مصوب کمیسیون تخصصی شورای تحقیقات) استفاده شده است. به این ترتیب که ابتدا مناطق چهل گانه استان با توجه به بعد مسافت از مرکز استان به 5 گروه تقسیم و سپس از هر گروه دو منطقه به صورت تصادفی انتخاب شدند (جمعأ ده منطقه آموزشی). سپس مدارس دخترانه و پسرانه ی موردنظر مشخص و دبیران مدارس فوق به عنوان نمونه ی پژوهش در نظر گرفته شده و د

ر تحقیق شرکت داده می شوند. حجم نمونه با در نظر گرفتن عوامل مربوطه و با نظر کمیسیون تخصصی شورای تحقیقات 60 نفر (300 تدریس) تعیین گردید که بین دبیران دین و زندگی (1)، علوم اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت و بین 10 منطقه / ناحیه فوق تقسیم شده است. از این تعداد 50% را دبیران زن تشکیل می دهند.

روش پژوهش
با توجه به اهداف و سؤالهای این پژوهش که در صدد تعیین روش های تدریس مورد استفاده دبیران دروس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان در سال تحصیلی 84-83 است، از روش توصیفی استفاده می شود.
همچنین در این پژوهش رابطه ی میان استفاده از روش های تدریس با متغیرهایی مانند جنسیت، رشته و مدرک تحصیلی، سابقه تدریس و گذراندن دوره ضمن خدمت درس مربوطه مورد مطالعه قرار میگیرد.

نحوه و چگونگی اجرای پژوهش
پس از تصویب طرح و مطالعه بیشتر روش های تدریس با تهیه چک لیستی از طریق مشاهده روش تدریس دبیران موردنظر، به بررسی روش های تدریس مورد استفاد

ه دبیران پرداخته، آن ها را طبقه بندی نموده و به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است. در تهیه چک لیست مشاهده روش تدریس دبیران از نظرات صاحب نظران و استاد ناظر استفاده شده و پس از اجرای مقدماتی و محاسبه ی پایایی و روایی و انجام اصلاحات لازم و رفع اشتباهات احتمالی، مورد استفاده قرار گرفته است. کلاس های درس هر کدام از دبیران موردنظر چند جلسه (5 جلسه) مورد مشاهده قرار گرفته است و چک لیست های مربوطه تکمیل و اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شده، سؤالات پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

برخی از نتایج و یافته های پژوهشان مرد و 30 نفر را دبیران زن تشکیل می دهد. همچنین 56 نفر (3/93 درصد) از دبیران دارای مدرک لیسانس و 4 نفر (7/6 درصد) از آنها دارای مدرک فوق لیسانس می باشند. همچنین از مجموع 60 دبیر شرکت کننده 20 نفر را دبیران دین و زندگی (1) (10 دبیر زن و 10 دبیر مرد)، 20 نفر را دبیران مطالعات اجتماعی (10 دبیر زن و 10 دبیر مرد) پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان تشکیل می دهند. همچنین 24 نفر (40 درصد) از دبیران شرکت کننده در این پژوهش بین 1 تا 10 سال سابقه تدریس، و 29 نفر (3/48 درصد) از آنان بین 11 تا 20 سال و 4 نفر (7/6 درصد) آنان 21 سال و بالاتر سابقه تدریس دارند. بعلاوه 40 نفر (7/66 درصد) از آن ها دوره آموزش ضمن خدمت درس مربوطه را گذرانده، و 17نفر (3/28 درصد) از آنان دوره مربوطه را نگذرانده اند.
– بر اساس میانگین وزنی (5-1) سؤالات چک لیست مشاهده تدریس، دبیران موردنظر بیشترین استفاده را به ترتیب از موارد، (تسلط بر محتوای آموزش مورد تدریس – قدرت بیان و ارائه صحیح مطالب درسی – پاسخ به سؤالات و اشکالات فراگیران به صورت مؤثر – راهنمایی دانش آموزان توسط دبیران مربوطه – برقراری ارتباط عاطفی با فراگیران در مراحل تدریس – انجام ارزشیابی تشخیصی از فراگیران قبل از شروع درس جدید – توجه به دانش آموزان ب

ه عنوان محور اصلی فعالیت های آموزشی) در تدریس خود داشته اند.
– همچنین دبیران موردنظر کمترین استفاده را به ترتیب از موارد، (گروه بندی فراگیران در جریان تدریس – استفاده از وسایل آموزشی و کمک آموزشی – تشویق اظهارنظرهای غیرمعمول و
راه حل های متفاوت دانش آموزان برا ی حل یک مسئله – تشویق فراگیران به مطالعات و فعالیت های جانبی – تعیین تکالیف متنوع و کاربردی برای دانش آموزان – ایجاد

انگیزه مطالعه و تحقیق در فراگیران – تشویق کاوش های کنجکاوانه فراگیران) در تدریس خود داشته اند.
– نتایج آزمون t در رابطه با چگونگی روش های تدریس دبیران درس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی، علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه، نشانگر آن است که دبیران مطالعات اجتماعی نسبت به دبیران دین و زندگی (1) و دبیران علوم زیستی و بهداشت از روش های همیاری (روش حل مسئله) بیشتر استفاده می کند. در حالی که دبیران دین و زندگی (1) بیشتر از روش سخنرانی، پرسش و پاسخ و بحث گروهی استفاده نموده اند.
– نتایج آزمون فریدمن در رابطه با (طبقه بندی روش های تدریس مورد استفاده دبیران دروس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پای ا

ول دوره متوسطه استان اصفهان) بیانگر آن است که دبیران مطالعات اجتماعی، رتبه اول را کسب نموده و دبیران علوم زیستی و بهداشت در رتبه دوم و دبیران دین و زندگی (1) در رتبه سوم قرار می گیرند. به عبارت دیگر دبیران دین و زندگی (1) نسبت به دیگر دبیران از روش های غیرفعال بیشتر استفاده کرده اند.
– نتایج حاصل از آزمونT در رابطه با سؤالات پژوهشی پنجم، هفتم و نهم (آیا بین میزان بکارگیری انواع روش های تدریس دبیران درس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی

و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استا

ن اصفهان با توجه به متغیرهای جنسیت، سابقه تدریس و گذراندن دوره آموزش ضمن خدمت دروس مربوطه تفاوت وجود دارد؟) نشان می دهد ه بین دبیران زن و مرد دروس دین و زندگی (1) و علوم زیستی و بهداشت در استفاده از روش های فعال تدریس تفاوت معناداری وجود دارد. ولی بین دبیران زن و مرد درس مطالعات اجتماعی در این زمینه تفاوت معناداری وجود ندارد. به طوری که دبیران زن از روش های فعال تدریس استفاده می نمایند. اما دبیران درس علوم اجتماعی (اعم از دبیران زن و مرد) از روش های فعال و مشارکتی تدریس استفاده می کنند. همچنین نتایج آزمون F بیانگر آن است که دبیران دین و زندگی (1) و علوم زیستی و بهداشت با سابقه تدریس بین 1 تا 20 سال بیش از دبیران با سابقه 20 سال از روش های فعال و مشارکتی تدریس استفاده می نمایند به عبارتی دیگر دبیران باسابقه تر این دو درس از روش های غیرفعال تدریس مانند روش سخنرانی و توضیحی استفاده می کنند. همچنین نتایج نشانگر آن است که بین دبیران مطالعات اجتماعی با سابقه تدریس مختلف تفاوت معناداری وجود ندارد و دبیران این درس بدون در نظر گرفتن سابقه تدریس از روش های فعال تدریس از جمله روش همیاری، بحث گروهی، پرسش و پاسخ و حل مسئله استفاده می نمایند.
– نتایج بدست آمده از این پژوهش در زمینه (روش های تدریس دبیران درس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی، علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه چگونه است؟)، نشان می دهد که دبیران مطالعات اجتماعی نسبت به دبیران دین و زندگی (1) و دبیران علوم زیستی و بهداشت از روش های همیاری (گروه بندی و مشارکت دانش آموزان)، بحث گروهی، پرسش و پاسخ و روش کاوشگری (روش حل مسئله) بیشتر استفاده می کنند. در حالی که دبیران دین و زندگی (1) بیشتر از روش سخنرانی، پرسش و پاسخ و بحث گروه

ی استفاده نموده اند. یافته های این تحقیق با نتایج تحقیقات سپهری منش (1381)، کامیاب (1376)، ریمن (1995)، مک گیجی و کولیک (1375)، گیج و برلاینر (1984)، جانسون و اسلاوین (1991) همخوانی دارد. تحقیقات جانسون نشان می دهد روش همیاری نسبت به دیگر روش های تدریس کمک مؤثرتری در بالا بردن درصد موفقیت
دانش آموزان و بخصوص بالابردن نمرات امتحانی آنها دارد. همچنین نتایج این تحقیق

در رابطه با دبیران دین و زندگی (1) با یادگیری مطالب درسی وجود دارد. همچنین نتایج این تحقیق در رابطه با دبیران دین و زندگی (1) با یافته های پژوهشی کوثری (1380) همخوانی دارد. کوثری (1380) گزارش نموده است که دبیران مورد بررسی با شیوه های تدریس سخنرانی، بحث گروهی و پرسش و پاسخ آشنایی بیشتری داشته و از این روش ها در تدریس خود بیشتر استفاه می کنند.

– یافته های این پژوهش در زمینه (طبقه بندی روش های تدریس مورد استفاده دبیران دروس دین و زندگی (1)، مطالعات اجتماعی و علوم زیستی و بهداشت پایه اول دوره متوسطه استان اصفهان چگونه است؟) بیانگر آن است که دبیران مطالعات اجتماعی نسبت به دبیران دین و زندگی (1) و دبیران علوم زیستی و بهداشت از روش های فعال تدریس بیشتر استفاده نموده اند. به طوری که دبیران مطالعات اجتماعی، رتبه اول را کسب نموده و دبیران علوم زیستی و بهداشت در رتبه دوم و دبیران دین و زندگی (1) در رتبه آخر قرار می گیرند. به عبارت دیگر دبیران دین و زندگی (1) نسبت به دیگر دبیران از روش های غیرفعال بیشتر استفاده کرده اند. یافته های این پژوهش با نتایج تحقیقات کوثری (1380) همخوانی دارد ایشان در گزارش تحقیق خود آورده است آشنایی و استفاده دبیران از روش حل مسئله و یادگیری در حد تسلط کم است و میزان آشنایی و استفاده دبیران زن از این روش های تدریس از دبیران مرد کمتر است. همچنین نتایج بدست آمده با یافته های تحقیقی مگناین و فال (1995)، مک گیجی و کولیک (1975) و کامیاب (1376) و سپهری منش (1381) همخوانی دارد.

راهکارهای اجرایی مبتنی بر یافته های پژوهش

1- با توجه به یافته های پژوهش توصیه می شود گروه های آموزشی استان و مناطق توجه ویژه ای به وظایف زیر نموده، آنها را در اولویت های کاری خود قرار دهند:
– آشنا نمودن دبیران با روش های فعال و مشارکتی تدریس از طریق تشکیل جلسات و کارگاههای آموزشی.
– شناسایی و تشویق دبیرانی که از روش های فعال تدریس استفاده می نمایند و دعوت از آنها جهت ارائه تدریس خود در جمع دبیران و نقد و بررسی آن.
– تشویق و ترغیب دبیران به شکرت در جشنواره های روش هال فعال تدریس در سطوح منطقه، استان و کشور
2- برنامه ریزی و اجرای دوره های آموزشی روش های فعال تدریس برای دبیران رشته های مختلف به صورت کارگاه آموزشی از طریق آموزش ضمن خدمت
3- در نظر گرفتن امتیازات ویژه برای دبیرانی که از روش های فعال تدریس استفاده می نمایند.
4- توجیه مسئولان، مدیران آموزشی و اولیای دانش آموزان در رابطه با تأثیر مثبت روش های فعال تدریس و اقتضائات و شرایط به کارگیری این روش ها در واحدهای آموزشی
5- تجهیز مدارس به اتاق تکنولوژی آموزشی مجهز به وسایل و امکانات مورد نیاز و با چیدمان مناسب جهت اجرای آزمایشی روش های مناسب تدریس
6- تجدیدنظر در شیوه های ارزشیابی عملکرد معلمان و

توجه به تلاش معلم در جهت کاربرد
روش های مناسب تدریس، به جای درصد قبولی دانش آموزان
7- کاهش تراکم (تعداد دانش آموزان) کلاس و متناسب بودن آن با روش های فعال تدریس
8- استفاده از روش های فعال و مشارکتی تدریس در دوره های آموزش ضمن خدمت معلمان

محدودیت های پژوهش
1- در برخی مواقع حضور مشاهده گر در کلاس موجب اختلال در فرآیند یاددهی – یادگیری
می گردید که با توجیه دانش آموزان و دبیران و استمرار حضور مشاهده گر در کلاس، مشکل تا حدودی برطرف گردید.
2- محدودیت نمونه گیری، به طوری که از هر درس فقط 20 دبیر (10 دبیر مرد و 10 دبیر زن) انتخاب گردیده و روش تدریس آنها 5 جلسه مورد مشاهده قرار گرفته است.
3- در طرح اولیه تحقیق پیش بینی شده بود که تفاوت معناداری استفاده دبیران از روش های تدریس با توجه به متغیر مدرک تحصیلی نیز بررسی شود که به علت محدود بودن تعداد دبیران فوق لیسانس مورد مشاهده، بررسی این مورد امکان پذیر نگردیده و متغیر مدرک تحصیلی عملأ حذف گردید.

منابع و مآخذ
1- آندرسون، لورین دبلیو (1380). افزایش اثربخشی معلمان در فرآیند تدریس. ترجمه محمد امینی. چاپ سوم. تهران: مدرسه.
2- احمدنیا، هادی (1380). بررسی میزان گرایش معلمان به روش های فعال تدریس در منطقه انگوران در سال تحصیلی 80-79 شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان زنجان.
3- جویس، بروس. ویل، مارشا (2000). الگوهای ج

دید تدریس، ترجمه محمدرضا بهرنگی. ویرایش ششم. تهران: کمال تربیت. 1380
4- چهرازی، کورش. مقایسه تأثیر الگوهای تدریس کاوشگری. بدیعه پردازی و سخنرانی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دبیرستان های شهرستان اهواز، شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش استان خوزستان. (1380).

5- سیف، علی اکبر. (1382). روان شناسی پرورشی (روان شناسی یادگیری و آموزش). ویرایش نهم. تهران: آگاه.

.6- فضلی خانی، منوچهر. (1378). روش های فعال تدریس. چاپ دوم. تهران: تربیت
7- گیج، ان. ال. (1374) مبانی علمی هنر تدریس. ترجمه محمود مهرمحمدی، تهران: مدرسه.

دانلود مقاله اصل استقراء ریاضی word

 دانلود مقاله اصل استقراء ریاضی word دارای 10 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله اصل استقراء ریاضی word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله اصل استقراء ریاضی word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن دانلود مقاله اصل استقراء ریاضی word :

اصل استقراء ریاضی
اصل استقرای ریاضی:
این اصل بیان میکند اگر S زیرمجموعه ای ناتهی از اعداد طبیعی باشد به طوری که:
1) عدد یک عضو این مجموعه باشد.
2) هرگاه عدد طبیعی n در مجموعه S باشد آنگاه n+1 نیز عضو این مجموعه باشد.
میتوان تنیجه گرفت هر عدد طبیعی عضو S است و به عبارت دیگر S همان مجموعه اعداد طبیعی است.

لازم به توضیح است این اصل با پذیرش اصل خوش ترتیبی قابل اثبات است.
برهان:

برای اثبات از برهان خلف کمک می گیریم. به برهان خلف فرض می کنیم با مفروضات فوق مجموعه S برابر مجموعه اعداد طبیعی نباشد. پس مجموعه ای چون T وجود دارد که S=N-T. حال داریم: مجموعه T زیر مجموعه اعداد طبیعی است و ناتهی است(چرا؟) پس بنا بر اصل خوشترتیبی T دارا عضو مینیمم است چون واضح است که و چون پس داریم: و چون برابر مینیمم مجموعه T است پس و لذا از شرط دوم مجموعه S داریم:
که این تناقض است چون پس فرض خلف باطل و حکم(اصل اسقرا) برقرار است.

• به این ترتیب برای اثبات برخی از مسائل و احکام ریاضی که درباره اعداد طبیعی می باشند می توان از اصل استقرای ریاضی استفاده کرد که اثبات به این روش، یک روش مستقیم در استدلال ریاضی است.

صورتی دیگر از اصل استقرای ریاضی:(اثبات به کمک اصل استقرای ریاضی(

همان گونه که گفته شد از اصل استقرا برای اثبات احکامی در مورد اعداد طبیعی استفاده می شود. حال روش اثبات را بوسیله این اصل بیان می کنیم:
اگر (P(n حکمی در مورداعداد طبیعی باشد (P(n برای هر عدد طبیعی n درست است اگر و فقط اگر:
1- حکم (P(1 درست باشد. به عبارت دیگر حکم برای n=1 برقرار باشد. (این مرحله را مرحله مبنای استقرا می گوییم.)
2- به ازای هر عدد طبیعی k از فرض درستی (P(k (فرض استقرا) بتوان درستی (P(k+1 (حکم استقرا) را نتیجه گرفت.

به عبارت دیگر نشان می دهیم عدد 1 در دامنه حکم است و چون هر k طبیعی که در دامنه حکم باشد k+1 هم در دامنه است می توان گفت دامنه حکم هر عدد طبیعی است و هر عدد طبیعی در حکم صدق می کند.
• لازم به توضیح است که در اثبات به کمک اصل استقرا هر یک دو شرط فوق باید برقرار باشد تا بتوان درستی حکم را نتیجه گرفت.

مثال: نشان دهید برای هر عدد طبیعی n:

پاسخ: اثبات را با استفاده از اصل استقرای ریاضی انجام می دهیم:
1- درستی حکم داده شده را برای n=1 بررسی می کنیم: (مرحله مبنایی استقرا)
سمت راست تساوی: 4
سمت چپ تساوی:
پس برای n=1 طرفین تساوی دادهشده با هم برابر می شوند که نشان می دهد حکم برای n=1 درست است.
2- فرض می کنیم تساوی داده شده به ازای عدد طبیعی n=k برقرار باشد(فرض استقرا) یعنی:

حال نشان میدهیم حکم برای n=k+1 هم برقرار است(حکم استقرا) یعنی:

برای اثبات حکم استقرا از فرض استقرا کمک می گیریم. برای این کار به طرفین فرض استقرا عبارت را اضافه میکنیم:

حال در سمت راست تساوی فوق داریم:

پس نشان داده شد:
به این ترتیب بر طبق اصل استقرا حکم فوق برای هر n عضو اعداد طبیعی برقرار است.
________________________________________
اصل استقراء تعمیم یافــته:
گاهی ممکن است با احکامی روبه رو شویم که برای n=1 برقرار نمی باشند و باید در بررسی شرط اول (مرحله مبنا) از عددی طبیعی بزرگتر استفاده کنیم به این ترتیب از اصل استقراء تعمیم یافــته استفاده می کنیم.
اصل استقرای تعمیم یافته:
اگر (P(nحکمی در باره اعداد طبیعی n (یا صحیح) باشد در صورتی که:
1- برای هر عدد طبیعی P(m) ، m>1 درست باشد
2- به ازای هر عدد طبیعی ، از درستی (P(k درستی (P(k+1 نتیجه شود
آنگاه میتوان گفت حکم (P(n برای هر عدد طبیعی برقرار است.

• به این ترتیب در اثبات مسائل به کمک اصل استقرای تعمیم یافته باید m مناسب را برای بررسی شرط اول بیابیم.
________________________________________
مثال: نشان دهید عدد طبیعی مناسبی مانند m وجود دارد که برای هر عدد طبیعی n بزرگتر یا مساوی m داریـم:

پاسخ: با قرار دادن مقادیر طبیعی برای m متوجه می شویم که m مناسب 3 است چرا که برای اولین بار حکم برای m=3 درست است. حال نشان میدهیم حکم برای هر عدد طبیعی برقرار است.
1-
2- اکنون در این مرحله فرض (فرض استقرا) می کنیم نامساوی فوق برای هر عدد طبیعی درست باشد یعنی:
نشان میدهیم حکم داده شده برای (n=k+1 ،(k>2 درست است، یعنی:
(حکم استقرا)
برای این منظور از فرض استقرا استفاده کرده و به طرفین فرض عدد 2 را اضافه می کنیم، داریم:

حال با مقایسه نامساوی اخیر و حکم استقرا کافی است نشان دهیم:

برای این کار از اثبات بازگشتی کمک میگیریم:

مشاهده می شود نامساوی برای K>2 همواره درست است و چون تمامی روابط برگشت پذیرند، لذا برقرار بوده و به این ترتیب حکم برای هر عدد طبیعی برقرار است.
________________________________________
• لازم به توضیح است که از اصل استقرای ریاضی میتوان در اثبات برخی قضایای هندسه نیز استفاده نمود.
________________________________________
مثال: نشان دهید در هر n ضلعی محدب تعداد قطرها برابر است با:

پاسخ: می دانیم یک 3 ضلعی محدب، مثلث دارای هیچ قطری نمی باشد و چهار ضلعی محدب دارای
دو قطر است. به این ترتیب حکم را برای n>3 اثبات می کنیم. مرحله اول (مبنا) را با n=4 آغاز می کنیم:
1-
حال فرض می کنیم که حکم برای n=k درست باشد، یعنی تعداد قطرهای هر k ضلعی محدب برابر باشد با:

نشان می دهیم که حکم برای n=k+1 هم درست است، یعنی تعداد قطرهای هر k+1 ضلعی محدب برابر است با:

برای اثبات سعی می کنی به گونه ای از فرض استقرا استفاده کنیم. به این صورت که می دانیم که اگر به تعداد ضلعهای یک n ضلعی، یک ضلع اضافه کنیم یا به تعداد رئوس آن یک راس اضافه کنیم به تعداد قطرهای آن n-1 واحد اضافه می شود. لذا:
(k-1)+تعداد قطرهای k ضلعی محدب=تعداد قطرهای k+1 ضلعی محدب

بنابراین رابطه زیر برقرار است:
تعداد قطرهای k+1 ضلعی محدب

و لذا حکم برای هر n>3 برقرار است.
________________________________________
اصل استقرای قوی ریاضی:
صورتی دیگر از اصل استقرای ریاضی به شکل زیر مطرح می شود، که به اصل استقرای قوی ریاضی موسوم است. این اصل با اصل استقرای ریاضی و در نتیجه با اصل خوش ترتیبی معادل است.
اصل استقرای قوی ریاضی:
اگر S زیرمجموعه ای از اعداد طبیعی باشد، به طوری که:
1- عدد یک عضوی از مجموعه S باشد.
2- اگر اعداد طبیعی کوچکتر از n در مجموعه S باشند، آنگاه n نیز عضو S باشد
در این صورت هر عدد طبیعی عضوی از S است و به عبارت دیگر S همان مجموعه اعداد طبیعی است.

• لازم به تذکر است در ریاضیات برای اثبات احکام طبیعی بیشتر از اصل استقرای قوی ریاضی استفاده میشود.
________________________________________
روش اثبات احکام بوسیله اصل استقرای قوی ریاضی:
مراحل اثبات به کمک اصل استقرای قوی ریاضی به این صورت است:
1- درستی حکم را برای n=1 بررسی می کنیم.
2- نشان می دهیم که اگر حکم داده شده به ازا هر عدد طبیعی k که (k<n) برقرار باشد، نگاه برای n نیز درست است.

با یک مثال روش اثبات را بررسی می کنیم:

دنباله به دنباله لوکا معروف است که در بین جملات آن رابطه بازگشتی زیر برقرار است:

با استفاده از اصل استقرای قوی ریاضی نشان می دهیم که برای هر عدد طبیعی n را بطه زیر برقرار است:

پاسخ: اگر

آنگاه 1و2 عضوی از S می باشند زیرا نامساویهای:

درست می باشند.(مرحله مبنا)
حال فرض میکنیم (فرض استقرا) و به ازای هر عدد طبیعی k که k، k<n در مجموعه S قرار دارد. بنابراین:

لذا چون پس:

و از طرفی دیگر:

و لــذا:

یعنی n نیز در مجموعه S قرار دارد، پس مجموعه S همان مجموعه اعداد طبیعی است. و لذا برای هر عدد طبیعی n حکم برقرار است.
________________________________________
• لازم به توضیح است که از این اصل هم می توان برای اثبات برخی قضایای هندسه استفاده کرد و در ضمن می توان احکامی طبیعی که از یک هم آغاز نمی شوند را به این وسیله اثبات نمود.
________________________________________
مثال: نشان دهید مجموع زوایای هر n ضلعی محدب برابر است با:
پاسخ: می دانیم در این سوال n>2 زیرا n ضلعی حداقل از سه ضلع بوجود می آید.
به این ترتیب در مرحله مبنا حکم را برای n=3 بررسی می کنیم:

که همان گونه که می دانیم در هندسه نشان داده شده است که مجموع زوایای داخلی هر سه ضلعی محدب(مثلث) برابر می باشد.
اکنون فرض می کنیم (فرض استقرا) که مجموع زاویه های داخلی هر k ضلعی محدب که k<n برابر:
باشد.
اکنون نشان می دهیم (حکم استقرا) که مجموع زاویه های داخلی هر n ضلعی محدب نیز برابر:
است.
برای این منظور n ضلعی را در نظر می گیریم. قطر را رسم می کنیم تا n ضلعی به یک k ضلعی: و یک (n-k+2) ضلعی تقسیم شود. مطابق فرض استقرا، مجموع زاویه های داخلی k ضلعی و (n-k+2) ضلعی به ترتیب برابر است با:
و

بنابراین مجموع زاویه های داخلی n ضلعی برابر است با:

و لذا حکم برقرار است.
________________________________________
مزیت و محدودیت استدلال به کمک استقرای ریاضی:
استدلال به کمک استقرای ریاضی یک روش مستقیم برای اثبات و حل مسایل ریاضی محسوب می شود. این روش هم امتیازاتی دارد و هم محدودیت هایی. از مزایای استقرای ریاضی، مرحله ای بودن این روش است. یعنی عموما بدون نیاز به ابتکارهای زاید، مفید است و لذا شخص نتها لازوم دارد که برای استدلال خود، از مراحل مشخصی پیروی کند و برای این کار به بینش خاص نیاز نیست. مزیت دیگر این روش این است که استقرای ریاضی در حل مسایل خاصی که در آنها سایر روشهای عملی نیستند و یا بسیار مشکل اند، مفید است.

اما محدودیت استقرای ریاضی در این است که فقط برای مسائلی به کار می رود که با اعداد طبیعی سروکار دارند. لذا این روش اساسا یک روش تحقیق است، و تنها در اثبات نتایجی که درستی آنها را معلوم کرده یا حدس زده ایم، به کار می رود.